Het huren van een server in de cloud bij een provider stelt je in staat om een systeem in een virtuele machine te gebruiken wanneer het je uitkomt. Je kunt ook het gebruik in tijden van grote belasting flexibel aanpassen en tijdelijk alleen betalen voor wat werkelijk nodig is. Dit opent volledig nieuwe toepassingsgebieden en lost de problemen van de met patchwork bijeengehouden oude systemen die intern in leven gehouden worden op.
Flexibiliteit, snelle schaalbaarheid bij piekbelasting en lagere kosten – dat zijn de beloften van cloudproviders. Het huren van een server is echter niet voldoende: als je naar de cloud overstapt, moet je niet alleen toepassingen maar ook gewoonten aanpassen. Dan zul je pas echt profiteren van de cloudinfrastructuur.
Dubbele betekenis van cloud
De term cloud heeft ten minste twee betekenissen. Systeembeheerders en ontwikkelaars verstaan er in de eerste plaats het verhuren van virtuele servers onder – dat is ook waar dit en de volgende artikelen over gaan.
Veel particuliere gebruikers denken in de eerste plaats aan online opslagruimte, zoals bij Dropbox en iCloud en dergelijke. Ook in de politiek, de media en het bedrijfsleven worden die betekenissen vaak verward.
Het feit dat exploitanten van datacentra hun servers verhuren is al tientallen jaren een gangbare praktijk. Onder namen als root server, vServer of dedicated server kun je van talrijke providers volledige fysieke servers of virtuele machines krijgen met uiteenlopende hoeveelheden gegarandeerde middelen. Die draaien gewoonlijk een Linux-serverdistributie, soms ook Windows Server.
Blijf op de hoogte en ontvang gratis meer informatie over cloudproviders!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:
Server hosting vs webhosting
De machines kunnen worden gebruikt voor een grote verscheidenheid aan serversoftware, van webservers tot videoconferentiesoftware tot AI-ondersteunde data-analyse. Wat die aanbiedingen gemeen hebben is dat je de volledige controle hebt over het besturingssysteem op de server en de software kunt installeren zoals jij dat wilt.
Dat onderscheidt serverhosting van webhosting – bij dat laatste krijg je een vooraf geïnstalleerde webserver (en vaak een SQL-databaseserver) en als klant mag je alleen bestanden voor je eigen website in een map opslaan.
Bij serverhosting zijn lange contractperiodes gebruikelijk. Je moet minimaal een maand, maar vaak zelfs 12 tot 24 maanden bij dezelfde verhuurder en server blijven.
Overschakelen op een ander pakket, bijvoorbeeld met meer prestaties, gaat meestal gepaard met kosten of zelfs met handmatig alles moeten verplaatsen. Aanbieders vragen vaak een vergoeding voor de eerste installatie.
Cloud computing
Vanaf ongeveer 2010 kwam een nieuw bedrijfsmodel van de grond: cloudcomputing. Sindsdien wordt die term door marketingafdelingen te pas en te onpas gebruikt, en zelfs IT-leken die er nog geen moment aan gedacht hebben om zelf een server te huren, hebben al wel gehoord van ‘de cloud’.
De kern van het idee is dezelfde als bij klassieke hosting – er worden in principe servers verhuurd, maar ook opslagruimte of serverdiensten zoals databases, die dan door de provider worden geïnstalleerd en onderhouden.
Grote verschil: de cloud server huren per seconde
Het grote verschil is het factureringsmodel: cloudproviders factureren in seconden, minuten of uren, niet in maanden of jaren, en de minimumtermijn is vaak maar één minuut. De verhuurders hebben de processen geautomatiseerd op basis van gangbare virtualisatietechnieken, zodat een virtuele server binnen enkele seconden klaar voor gebruik is.
Dat opent volledig nieuwe toepassingsgebieden: iemand die bijvoorbeeld voor slechts een half uur per dag een krachtige machine met 12 processorkernen en 64 GB RAM nodig heeft om een wiskundig model te berekenen, kan zo’n machine bestellen via de webinterface van een cloudprovider, er zijn berekening op uitvoeren en de machine na 30 minuten weer verwijderen. Voor een paar euro krijg je dan een rekenkracht waarvoor je anders dure hardware in zou moeten zetten.
Extra ruimte in drukke periodes benutten
Maar ook diensten die de klok rond draaien, profiteren van de flexibiliteit in de cloud – het beste voorbeeld is een typische webwinkel die in de periode van eind november tot eind december (tijdens de kerstperiode) meer klanten moet bedienen dan in de rest van het jaar bij elkaar.
Bij een klassieke virtuele server met een langlopend contract betaal je dan elf van de twaalf maanden voor een infrastructuur die nauwelijks wordt benut omdat deze is ontworpen voor de drukte van de kerstdagen. Dat loont alleen voor de verhuurder.
Bij cloudproviders kun je daarentegen de aan je gehuurde virtuele machine toegewezen middelen medio november aanpassen met het oog op de kerstdrukte en alleen betalen voor wat werkelijk nodig is.
Cloud server verhuren is miljardenbusiness
Dit model is aantrekkelijk voor zowel klanten als aanbieders. Alleen al in het eerste kwartaal van 2021 heeft Amazon met zijn clouddienst Amazon Web Services (AWS) 13,5 miljard dollar omgezet. Sinds 2014 is het bedrijf erin geslaagd om de omzet elk kwartaal te verhogen.
In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, betekent cloudcomputing echter niet noodzakelijkerwijs dat je afhankelijk wordt van een van de drie grote Amerikaanse aanbieders Google Cloud, Amazon AWS en Microsoft Azure. Europese aanbieders verhuren ook servers, opslagruimte en databases tegen een prijs per minuut.
Onderzoek naar server huren in cloud bij bedrijven
De flexibiliteit van cloudaanbieders is populair bij zakelijke klanten: voor de in juni 2021 gepubliceerde Cloud Monitor 2021 vroeg het managementadviesbureau KPMG in opdracht van de branchevereniging Bitkom meer dan 550 bedrijven naar hun cloudgebruik.
Daarvan zei 82 procent al gebruik te maken van clouddiensten, 15 procent was nog aan het overleggen en plannen. In 2016 was nog maar 65 procent gebruiker en 18 procent planner. Cloudcomputers maken eigen servers meestal niet overbodig: slechts 5 procent van de ondervraagde bedrijven die gebruikmaken van de cloud, hanteert een cloud-only-strategie.
Wel hanteert 31 procent al een cloud-first-strategie, oftewel men probeert nieuwe diensten voornamelijk op huurservers te draaien. Opmerkelijk aan deze studie: 33 procent van de cloudklanten zei dat ze geen strategie hebben.
Overzicht van het CNCF over Software uit de cloudomgeving
Een server huren is niet genoeg. Er moeten nog veel problemen worden opgelost voordat een toepassing stabiel kan draaien bij een cloudprovider. Een overzicht van opensource tools vind je op landscape.cncf.io.
Voordelen cloud server benutten vereist planning
Toch is een strategie sterk aan te bevelen voordat je vanuit je eigen datacenter verhuist naar de cloud. Als je simpelweg de tot dan toe in eigen huis of bij een hoster draaiende server naar een cloudprovider verhuist, win je daar niets bij.
De omschakeling naar het huren van een server in de cloud vereist een nieuwe kijk op servers: in het verleden gingen systeembeheerders er vaak mee om als met huisdieren. De machines kregen mooie namen, werden jarenlang onderhouden en in het beste geval telkens bijgewerkt naar de nieuwste versie van het besturingssysteem.
Oude systemen werden onoverzichtelijk patchwork
Als ze niet goed liepen werd de fout opgezocht en verholpen. De configuratiebestanden werden handmatig liefdevol gekoesterd. Niet alleen van de gegevens werd een back-up gemaakt, maar ook van een image van de hele machine.
In veel omgevingen zijn er nog steeds dergelijke individuele exemplaren die koste wat kost in leven gehouden moeten worden – omdat ze een belangrijke taak vervullen, maar niemand meer precies weet welke componenten er in welke versie op geïnstalleerd en geconfigureerd moeten worden.
Niemand durft het oude systeem te upgraden
De beheerders zijn er aan gehecht. Dat heeft vaak fatale gevolgen: die verouderde systemen draaien vaak met hopeloos verouderde besturingssystemen omdat niemand durft te upgraden.
Wijzigingen moeten onvermijdelijk in het productiesysteem worden uitgeprobeerd omdat het niet mogelijk is een testomgeving met vergelijkbare omstandigheden op te zetten.
Dat staat in schril contrast met de nieuwe aanpak, die vooral in de cloudomgeving populair is: servers zijn vervangbaar, ze moeten alleen hun doel vervullen.
Reproduceerbare recepten schrijven
Ze worden niet onderhouden, maar vervangen wanneer ze verzwakken of problemen veroorzaken. Dat werkt alleen als je je systeembeheergewoonten verandert. In plaats van een server rechtstreeks via SSH of RDP te beheren door te klikken en te typen, schrijf je reproduceerbare recepten die elke beheerstap bevatten.
Die recepten worden buiten de server opgeslagen – in het eenvoudigste geval kunnen het simpele scripts zijn, maar het is makkelijker om te werken met toepassingen zoals Ansible.
Software op cloud server in container
Het leven kan nog eenvoudiger worden gemaakt door de software op de servers in containers onder te brengen en die dan met Docker of Kubernetes te draaien. In het onderstaande kader staat een korte uitleg over de software die het implementeren van een cloudstrategie vergemakkelijkt.
Maar niet alleen de serverconfiguratie, ook de serverbestelling moet reproduceerbaar zijn: cloudproviders hebben allemaal webinterfaces met bestelformulieren voor nieuwe servers – maar het is het beste die zo weinig mogelijk te gebruiken.
Recepten in elkaar zetten en testen
Als professionele cloudklant bezoek je de website dan alleen in het begin om een account aan te maken en je contactgegevens op te geven. Daarna communiceer je met de provider alleen nog maar via een API – ook via een script of Ansible.
Die manier van werken is in het begin even wennen: in plaats van een omgeving in één keer op te zetten en die meteen goed te documenteren, moet je eerst een paar dagen recepten in elkaar zetten, af en toe een testserver bestellen, die weer verwijderen en een nieuwe bestellen.
In ideale cloud wereld: verzameling met de essentiele recepten
In een perfecte wereld heb je aan het eind van het werk een verzameling recepten die alle essentiële stappen bevat: met één commando op de commandline worden vervolgens, afhankelijk van de eisen, drie- of driehonderd servers besteld, DNS-records aangemaakt, ze van Docker of Kubernetes voorzien en worden de containers met de applicatie opgestart.
Toegegeven, het kost iets meer tijd om die weg soepel te laten verlopen dan wanneer je een server met de hand installeert. Maar met een goed recept kun je ook binnen een paar minuten een testomgeving starten zonder handwerk, of een demo-omgeving, of een andere instantie voor nieuwe klanten, of …
Overstappen van de ene cloudprovider naar de andere hoeft ook geen paniek te veroorzaken: recept aanpassen, uitvoeren en applicatiegegevens kopiëren.
Overstap naar cloud server vooraf goed in kaart brengen
Een overstap van je eigen servers naar de cloud moet goed worden doordacht. Niemand is gebaat bij een overhaaste maatregel om oude problemen naar een nieuwe infrastructuur over te hevelen. De technieken en strategieën uit de cloudomgeving zijn zeker ook de moeite waard als je je diensten nog niet uit handen wilt geven.
Zelfs in een eigen datacenter kan het geen kwaad om flexibel te blijven.
Hoe een bedrijf een toepassing klaarmaakt voor gebruik in de cloud zonder eigen servers te hebben en welke problemen er dan op te lossen zijn, staat in een van de volgende artikelen – als je eenmaal gewend bent aan de nieuwe manier van werken, is het verhuizen best leuk.
En meer informatie over (Europese) cloudproviders is te vinden in:
- Europese cloudproviders review – 6 aanbieders vergeleken
- Europese cloudproviders vergeleken – waar moet je op letten
- Europese cloudproviders – een overzicht voor kleine organisaties
(Deze informatie is afkomstig uit het artikel van Jan Mahn en Noud van Kruysbergen, en verscheen eerder in c’t 3, 2022, p90)
