Z490 moederbord voor Intel Core i-10000 – luxe moederborden test

Marco den Teuling
0

Inhoudsopgave

Een Z490 moederbord voor Intel Core i-10000 biedt een uitgebreide uitrusting. Het zijn prijzige moederborden, dus kies verstandig. We testen vier Z490 moederborden en vergelijken ze.

De rijk uitgeruste Z490-moederborden bieden plaats aan Intels recente processorgeneratie met tien kernen. Ze hebben allemaal snel ethernet met 2,5 Gbit/s, maar moeten ook zijn afgestemd op het aanzienlijk hogere energie­verbruik van de Core i-10000 serie (125 vs. 95 watt TDP).

Mede vanwege het hogere energieverbruik is er de LGA1200 cpu-aansluiting voor Core i-10000 met extra contactpunten. Die vervangt LGA1151v2. We ­selecteerden vier LGA1200-­moederborden met de high-end Z490-chipset voor deze test. Ze zijn geschikt voor het bouwen van krachtige game- en allround-pc’s.

Z490 moederbord test review LGA1200 vergelijking Intel Core-i review

Z490 moederbord overeenkomsten

Alle moederborden in deze test (behalve het mini-ITX-moederbord Asrock Z490M-ITX/ac) bieden ten minste twee PEG-­sleuven voor grafische kaarten, vier DIMM-sleuven voor maximaal 128 GB DDR4 RAM, zes SATA-poorten en twee slots voor M.2-ssd’s. Bij een processor met geïntegreerde grafische kaart kunnen ze twee 4K-­monitoren aansturen via hdmi en DisplayPort.

Via hdmi werkt dat echter alleen op 30 Hz omdat Intel de Core i-10000-processors uitrust met de drie jaar oude UHD-630-gpu. Die ondersteunt alleen HDMI 1.4b. De extra Level Shifter/Protocol Converter (LSPCon) die nodig is voor HDMI 2.0 is om kosten te besparen alleen beschikbaar op een handvol dure moederborden.

Z490 biedt verder mogelijkheden voor Wi-Fi 6 en sneller ethernet (2,5 Gbit/s). Meer details hierover vind je in c’t 3/2021, in de tabel verderop zie je de eigenschappen en meetresultaten van deze moederborden.

Testresultaten

Asrock Z490M-ITX/ac

Asrock Z490M-ITX/ac

Met het mini-ITX-formaat van slechts 17 × 17 cm groot is het Asrock-moederbord geschikt voor compacte game- of mediacenter-pc’s. Maar dankzij de twee netwerkaansluitingen en vier SATA-poorten kun je er ook een kleine server mee bouwen.

Tussen de cpu-socket en de PEG-slots zitten bij de Z490M-ATX/ac twee M.2-slots. Het onderste kan alleen NVMe aansturen, maar geen SATA-ssd’s. Beide varianten werken in het bovenste slot. In tegenstelling tot wat de gangbare kleurcodering aangeeft, ondersteunen de vier donkerblauwe USB A-aansluitingen een snelheid van 10 Gbit/s, terwijl de lichtblauwe type A- en type C-aansluitingen slechts 5 Gbit/s aankunnen.

Ondanks de uitgebreide uitrusting haalt de Z490M-ATX/ac met 17 watt het laagste idle energieverbruik van de vier hier geteste Z490-moederborden. Door de CPU C-States bij de BIOS-instellingen te optimaliseren, konden we dat zelfs nog wat terugbrengen tot 14 watt. Ook in de suspend-to-RAM-modus was het moederbord erg zuinig met slechts 1,4 watt.

Diagnostische leds, die kunnen helpen bij het lokaliseren van de oorzaak van opstartproblemen, ontbreken op het 170 euro kostende mini-ITX-moeder­bord. Asrock maakt verder gebruik van een wifimodule met de oudere Wi-Fi 5-standaard. Daardoor ligt de datasnelheid van 82 Mbit/s over een afstand van 20 meter op de 5GHz-band onder het gemiddelde en worden moderne internetaansluitingen afgeremd.

Pluspunten

  • compact en zuinig

Minpunten

  • wifi, maar niet erg snel
  • geen diagnostische leds

Bekijk dit moederbord

Asus ProArt Z490-Creator 10G

Asus ProArt Z490-Creator 10G

Asus richt zich met het Z490-moederbord tot creatievelingen (creators). Daarmee bedoelt men professionele gebruikers die bijvoorbeeld 3D-graphics renderen of video’s maken. Ze hebben veel rekenkracht en snelle interfaces nodig.

Bijzonder is dat de ProArt Z490-Creator 10G is voorzien van twee type USB C-aansluitingen, die zijn aangesloten op een Thunderbolt 3-controller. De linker aansluiting levert met een processor met geïntegreerde gpu een DisplayPort-­signaal, zelfs zonder aparte grafische kaart. Als je een andere monitor op de tweede Thunderbolt-poort wilt aansluiten, heb je een aparte grafische kaart nodig, waarvan het signaal via een van de twee DisplayPort-ingangen op het I/O-schild wordt doorgelust. Met twee DisplayPort-kabels kunnen beide type USB-C-connectors vanaf de grafische kaart worden aangestuurd.

Bij het verdelen van de hogesnelheids-I/O-lanes van de Z490-chipset moeten er compromissen gesloten worden. Voor Thunderbolt 3 mag het laagste PEG-slot niet gebruikt worden. De SATA2-connector is inactief als er een SATA-ssd in het eerste M.2-slot wordt geplaatst. Als een PCIe-x4-ssd in het tweede slot zit, zijn de poorten 5 en 6 inactief.

De 10Gbit-ethernetadapter zit op een PCIe-x4-insteekkaart en stuurt data met bijna 1,2 GB/s naar even snelle netwerkapparaten. Het Z490-moederbord van 365 euro verbruikt vanwege de overvloedige apparatuur echter wel 27 watt als het Windows alleen het bureaublad toont.

Pluspunten

  • 2 × Thunderbolt 3
  • houdt zich aan Power Limits

Minpunten

  • duur / hoog verbruik

Bekijk dit moederbord

Gigabyte Z490 Vision G

Gigabyte Z490 Vision G

Gigabyte heeft met de Z490 Vision G ook creatieve gebruikers als doelgroep in gedachten. Het LGA1200-moederbord biedt plaats aan maximaal drie grafische kaarten, twee M.2-ssd’s en zes SATA-schijven. Er zitten in totaal acht USB 3.2-poorten op het I/O-schild voor randapparatuur. De interne connectors voor USB 2.0 zijn via een hubchip aangesloten op een usb-poort van de Z490-chipset. Dat kan problemen veroorzaken met een andere externe usb-hub.

De fabrikant belooft dat de Z490 Vision G toekomstbestendig zal zijn en nu al is voorbereid op de mogelijkheden van toekomstige processors. Aan de ene kant moet het PEG-slot geschikt zijn voor PCI Express 4.0, aan de andere kant is er een derde M.2-slot dat aan de cpu is gekoppeld en ook PCIe 4.0 zou moeten ondersteunen, maar dat heeft met de huidige Core i-10000 Comet Lake geen functie. M.2-ssd’s met een SATA-interface werken alleen in het onderste slot en gebruiken ook SATA-poort 1.

Op het testexemplaar van de Z490 ­VISION G stond nog de foutieve eerste versie van de 2,5 Gbit ethernetcontroller i225-V van Intel, waarmee de doorvoer bij het ontvangen tot slechts 123 Mbit/s kwam in plaats van een mogelijke 2500 Mbit/s. Volgens Giga­byte heeft dat alleen betrekking op de eerste geleverde moederborden, en heeft de fabrikant inmiddels de gecorrigeerde versie van de i225-V geïnstalleerd. Het idle energieverbruik is met 23 watt ongewoon hoog, terwijl de Z490 VISION G slechts enkele extra chips heeft.

Pluspunten

  • veel usb-aansluitingen
  • vast I/O-schild

Minpunten

  • idle energieverbruik

Bekijk dit moederbord

MSI Z490-A Pro

MSI Z490-A Pro

De Z490-A Pro van MSI behoort tot de goedkopere Z490-moederborden met een straatprijs van 155 euro. Daarom moet je wat compromissen sluiten qua apparatuur. De Realtek ALC892 audio­chip is niet zo hoogwaardig als de ALC1200 op de andere geteste moeder­borden. Daarnaast is er slechts één PEG-slot op de CPU aangesloten en zitten er maar vier USB 3.2-poorten op het I/O-schild, waarvan twee met een snelheid van 10 Gbit.

In tegenstelling tot bij de voorgaande moederborden Z390-A Pro en Z370-A Pro heeft MSI de verouderde DVI-uitgang vervangen door een modernere in HDMI-formaat. Als je beide M.2-slots wilt vullen met ssd’s én extra SATA-­schijven wilt aansluiten, moet je eerst de handleiding bestuderen. Afhankelijk van het type M.2-ssd’s worden tot drie van de zes SATA6G-­aansluitingen uitgeschakeld.

De rand van het moederbord springt in bij de SATA-poorten en de USB-3-aansluiting. Dat biedt meer ruimte in de PC-behuizing bij het aansluiten van de kabels. Gebruikers die een krachtige pc bouwen a een waterkoelingssysteem of veel ventilatoren in de behuizing zullen de in totaal acht ventilatoraansluitingen op prijs stellen.

Ondanks het gebrek aan uitbundige features heeft de Z490-A Pro een relatief royale 21 watt nodig als alleen het Windows bureaublad getoond wordt. Als je alle energiebesparende functies van de CPU inschakelt, kan die waarde worden verlaagd tot 16 watt.

Pluspunten

  • snel opstarten
  • SATA-poorten goed bereikbaar

Minpunten

  • negeert Power Limits

Bekijk dit moederbord

Meer gegevens en testresultaten vind je in onderstaande tabel, meer details vind je ook in c’t magazine 3/2021 en in de rest van deze review.

tabel Z490 moederbord test review LGA1200 vergelijking Intel Core-i.jpg

(Klik op de tabel voor een vergroting)

 


Blijf op de hoogte van de nieuwste moederbord reviews en info!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Ontvang elke week het laatste IT-nieuws, de handigste tips en speciale aanbiedingen.

 

Core-i Power Limit

Intel heeft bij de tiende Core i-generatie de teugels flink losgelaten wat betreft het maximale energieverbruik, vooral bij de K-processors Core i5-10600K, Core i7-10700K en Core i9-10900K. LGA1200-moederborden mogen bij langere maximale belasting zelfs die hogere vermogenslimieten overschrijden, zolang de maximaal toegestane kloksnelheden voor de verschillende turbotrappen maar worden aangehouden. Dat betekent voor zelfbouw-pc’s dat er geen duidelijke eisen meer zijn aan de koeler en de stroomvoorziening.

Bij Gigabyte en MSI staan de vermogenslimieten op ‘oneindig’, waarvan de Core i9-10900K bij de test ruimschoots gebruikmaakt. Bij de Gigabyte Z490 Vision bereikte het opgenomen vermogen van de cpu een ongekende hoogte van 316 watt. Bij de MSI Z490-A Pro was dat iets minder met 286 watt, maar het totale energieverbruik van het systeem was 414 watt.

De meeste luchtkoelers worden hierdoor overvraagd, zodat de cpu afgeremd moet worden. Bij de zwakkere Core i-10000 zijn de hogere vermogensgrenzen in de praktijk niet zo problematisch omdat ze de LGA1200-maximumwaarden voor ­Power Limit 2 niet volledig benutten – zelfs niet bij sterk geoptimaliseerde stress­tests.

Conclusie

Als je een krachtige computer wilt bouwen met een Core i-10000 en geen compromissen wilt sluiten qua uitrusting, kun je elk van de vier geteste Z490-moederborden kiezen. De helft van de moeder­borden (de Asrock Z490MITX/ac en de Asus ProArt Z490-Creator 10G) heeft daarbij de vermogenslimieten zo ingesteld dat de processorkoeler en de stroomvoorziening niet zo gauw overbelast raken.

De snelle ethernetadapters met een doorvoercapaciteit van 2,5 Gbit/s hebben momenteel nog steeds te kampen met kinderziektes (onder Linux). Die worden hopelijk verholpen met driver-­updates.  Het is ook te hopen dat de prijzen voor de Z490-moederborden nog wat dalen.

(Informatie afkomstig uit het artikel van Christian Hirsch en Marco den Teuling, c’t magazine 3/2021, p. 62)

Lees uitgebreide (moederbord)reviews op je gemak in c't 05/2024

Deel dit artikel

Marco den Teuling
Marco den TeulingHad als eerste eigen computer ooit een 16-bit systeem, waar van de 48 kilobyte toch echt niet ‘genoeg voor iedereen’ was. Sleutelt graag aan pc’s, van de hardware tot het uitpluizen van de BIOS-instellingen. Vindt ‘Software as a Service’ een onbedoeld ironische naamgeving.

Lees ook

Xinfrared One XH 09 review: betaalbare warmtebeeldcamera

In deze review werpen we een blik op de One XH 09 van Xinfrared. Dit is een superkleine warmtebeeldcamera voor aan je iPhone of Android-smartphone. He...

Chromecast met Google TV review: beter dan de Chromecast (Ultra)?

In deze review bespreken we of de Google Chromecast met Google TV, die beschikt over een eigen grafische interface, apps en een afstandsbediening, han...

0 Praat mee
avatar
  Abonneer  
Laat het mij weten wanneer er