Linux Mint Tara: Ubuntu-basis, snapshots en meer

De nieuwe Linux Mint Tara biedt een duidelijk recenter softwarepakket. Door de diepere integratie van systeemsnapshots verdwijnt een oud heikel punt van het updatebeheer. We bekijken kort deze Linux-distributie.

Het uithangbord van de eind juni geïntroduceerde Linux Mint 19 is een aanzienlijk aangepast welkomstscherm. Daar verleidt de op Ubuntu gebaseerde Linux-distributie je met animaties om de systeemsnapshots in te stellen. Daar had Mint bij versie 18.3 al de tool Timeshift voor ingebouwd, die ook voor andere distributies beschikbaar is. Timeshift maakt op in te stellen gezette tijden of vóór een update snapshots van het hele bestandssysteem. Daardoor kun je een eerdere systeemtoestand terughalen als er bij een update of een configuratieverandering wat kapot is gegaan.

Linux Mint Tara wil in het nieuwe welkomstscherm graag dat je de systeemsnapshots installeert, die Timeshift maakt met Rsync of Btrfs.

Mocht het systeem niet meer willen opstarten, dan heb je voor het herstellen een live-Linux nodig en een aantal commandline-opdrachten. De distributies uit het Suse-universum hebben dat comfortabeler opgelost, want daar kun je oude systeemtoestanden via de boot­manager starten. Die distributies scheiden de besturings­systeemomgeving bovendien beter van de logbestanden, databases en andere gebruikersdata, zodat die bij een roll-back bewaard blijven.

Timeshift werkt standaard met de van bestandssystemen onafhankelijke synchronisatietool Rsync. Hou er rekening meer dat er voor de eerste snapshot al snel zes tot tien gigabyte aan opslagruimte nodig is. Bij een korte test was dat zelfs nog meer omdat Timeshift niet overweg kan met de door Flatpaks veel gebruikte hardlinks. Timeshift kan als alternatief ook het bestandssysteem Brtfs gebruiken, waarbij snapshots duidelijk minder ruimte in beslag nemen. Het Btrfs-volume moet dan wel een speciale lay-out hebben, die bij het installeren normaal gesproken automatisch aangemaakt wordt. Vanwege dergelijke randvoorwaarden is het aan te raden de Timeshift-documentatie van tevoren goed te bestuderen.

Linux Mint Tara is in principe een Ubuntu-versie die de Mint-makers hebben gepimpt met een andere desktop, een handvol van Gnome afgeleide programma’s (X-Apps) en Mint-eigen beheertools. Ondanks het nauwe verwantschap met Ubuntu vermijdt Mint het Linux-app-formaat Snap, dat bij Ubuntu steeds meer in het middelpunt komt te staan. In plaats daarvan wordt bij Mint Flatpak gebruikt en wordt het bijbehorende distributieplatform Flathub zelfs standaard geactiveerd.

Het software­beheer Mintinstall laat nu ook programma’s zien die in de geactiveerde Flatpak-respository’s staan. Het softwarebeheer is afgeleid van de varianten in Gnome en Ubuntu Desktop. Bij Mint krijg je echter niet alleen programma’s te zien, maar alle in de repository’s beschikbare pakketten. Mintinstall is daardoor flexibeler, maar meteen ook aanzienlijk onoverzichtelijker. Als je bijvoorbeeld naar ‘LibreOffice’ zoekt om dat via Flathub te installeren, moet je het juiste item opzoeken tussen de 125 zoekresultaten.

Omdat Mint 19 op Ubuntu 18.04 gebaseerd is, is de software-uitrusting duidelijk moderner dan bij Mint 18.3, dat gemaakt was op basis van Ubuntu 16.04.4. In plaats van LibreOffice 5.1, GCC 5.4 en veel andere software uit het voorjaar van 2016 zitten er nu bijvoorbeeld LibreOffice 6.0 en GCC 7.3 in. Zoals bij Mint gebruikelijk, staan in het softwarebeheer ook Google Earth, Dropbox, Spotify en talrijke andere propriëtaire programma’s klaar om makkelijk geïnstalleerd te worden. Bij andere distributies is het vaak een heel gedoe om die te downloaden en installeren. Linux Mint Tara installeert zelfs de drivers voor het exFAT-bestandssysteem automatisch. Andere distributies vermijden die uit angst voor eventuele patentschendingen. Nvidia’s propriëtaire grafische driver is op dezelfde manier te installeren als bij Ubuntu. Daarmee wordt ook gamen onder Linux weer iets makkelijker.

Linux Mint Tara 19.0 is er in drie varianten die Cinnamon 3.8, Mate 1.20 of Xfce 4.12 gebruiken als bedieningsinterface. De Mint-makers benadrukken dat de beide eerstgenoemde desktops met name high-res beeldschermen beter ondersteunen. De HiDPI-ondersteuning kan bij beide desktops echter beter, aangezien schalings­factoren als 1,5 en 1,66 net zo min werken als een beeldschermspecifieke vergroting. Alleen een twee keer zo grote weergave werkt in dit geval goed – de instelling daarvoor zit bij beide echter diep verstopt in de overvloedige opties van het systeembeheer.

Er ontbreekt net als voorheen een grafische tool waarmee je van een oudere Mint-versie kunt overstappen naar de nieuwe. In plaats daarvan moet je opdrachten op een commandline uitvoeren die in een upgradehandleiding staan. Die werd pas een paar dagen na het verschijnen van de nieuwe Mint-versie beschikbaar. In vergelijking met andere mainstream-distributies werkt dat erg ouderwets. Het upgrade­proces is zeker niet triviaal en beginners op Linux-gebied kunnen daarbij tegen allerlei problemen aanlopen.

De krachtige systeembeheertools van Linux Mint vragen tijdens gebruik vaker naar het wachtwoord dan die van Ubuntu. Het updatebeheer verplicht je bijna een dichtbijgelegen mirror op te geven, terwijl veel andere distributies eenvoudigweg automatisch een geschikte server kiezen.

Firefox gebruikt vanwege een deal met de Mint-makers standaard Yahoo als zoekmachine. Als je liever met Google zoekt, kun je dat bij de instellingen van Firefox niet makkelijk veranderen, want de makers van Mint hebben die optie verwijderd. Je kunt het wel doen door bij ‘Meer zoekmachines zoeken’ op het pictogram van Google te klikken, dat je dan echter eerst moet vinden in een lange rij van zoekmachines.

Dankzij de Ubuntu 18.04-basis heeft Linux Mint veel vernieuwingen die Ubuntu de laatste twee jaar erbij gekregen heeft. Daardoor gebruikt Mint voor het swappen nu standaard een bestand in plaats van een eigen partitie. De installer verschilt alleen op details. Anders dan Ubuntu 18.04 biedt Mint bij het aanmaken van een gebruiker nog net als voorheen de optie om de data te versleutelen met eCryptfs. De distributie stuurt geen informatie over het systeem naar de ontwikkelaars, zoals Ubuntu 18.04 wel altijd graag wil doen.

De voorheen beschikbare varianten met de Plasma-desktop van het KDE-project zijn door de Mint-ontwikkelaars geschrapt. Het project wil zich concentreren opinterfaces die net als de Mint-tools zijn gebaseerd op de grafische bibliotheek GTK+. De resterende drie varianten zijn beschikbaar voor 32- en 64-bit x86-systemen. Het Linux-Mint-project wil alle uitvoeringen vijf jaar ondersteunen. Omdat Linux Mint Tara sterk op de repository’s van Ubuntu leunt, kun je ook bij Mint redelijk makkelijk software binnenhalen die bij de release al bijna niet meer onderhouden wordt en een potentieel veiligheidsrisico kan zijn.

Linux Mint heeft de naam de betere Ubuntu te zijn. Daarnaast geldt het als bijzonder vriendelijk voor beginners. Tot op zekere hoogte klopt dat ook. De klassieke desktoplay-outs maken een instap in de wereld van Linux makkelijk. Ook de eerste keer installeren is makkelijk, want bekende propriëtaire software is even makkelijk te installeren als codecs voor gangbare audio- en videoformaten.

Op andere plekken doet Mint zijn naam echter geen recht aan. Voor beginners is minder vaak meer, terwijl de vele instelmogelijkheden en systeembeheertools meer geschikt zijn voor gevorderden. ­Bovendien zijn er bij Mint altijd weer plekken waar je wat in zou willen stellen, waar dat net weer niet kan. Daar komt het omslachtige upgradeproces dan nog bij.

Als je voor het eerst met Linux aan de slag wilt, maar niet zo handig bent met computers, is Ubuntu dan ook een betere keuze. Linux Mint Tara is echter een goed Ubuntu-­alternatief voor gebruikers die graag naast de gebruikte desktops ook veel instel­mogelijkheden willen. Onder de motorkap is en blijft Mint echter niet meer of minder dan Ubuntu – als je daar niet blij van wordt en niet bang bent voor wat experimenteren, kun je beter eens Debian, Fedora of een Arch-afgeleide als Antergos uitproberen.

(Thorsten Leemhuis, c’t magazine)

Bekende problemen

Voor sommige gebruikers was Linux Mint al jaren een no-go om één bepaalde reden: het grafisch update­beheer verborg de updates waarvan de makers vonden dat die ‘riskant’ waren als je bij de eerste installatie de standaard­instellingen afwees. De kernel en de X-Server-stack werden dan nooit bij­gewerkt, terwijl net die regelmatig kritieke lekken bevatten. De Mint-makers reduceerden op die manier het risico van update­problemen. Daarnaast waren er zinvolle of grotere updates die in het updateprogramma werden aangeboden, maar niet standaard werden geïnstalleerd.

Vanwege de vergaande integratie van snapshots hebben de Mint-makers die werk­wijze nu dus afgezworen: de updater installeert in de standaardconfiguratie nu alle updates als je daar niets tegen doet. Bovendien kun je bij het gra­fische updatebeheer nu het auto­matisch updaten van het systeem zelf instellen.