Laptop kopen: voor (thuis)werk en zakelijk gebruik

Speciale schermformaten, universele docking stations, geïntegreerde privacyfilters – er is veel veranderd in laptopland. We gaan in op de stand van zaken en geven informatie die je nodig hebt als je een laptop kopen wilt. Waar moet je op letten bij een laptop kopen voor (thuis)werk en zakelijk gebruik?

(Zie ook het eerste deel over processors en tweede deel over scherm en graphics)

Als je op zoek bent naar een computer, neig je misschien naar een laptop. Die kun je gebruiken op je bureau of in een vergaderkamer, meenemen naar klanten en je kunt er ook thuis overal mee gaan zitten voor werk of privégebruik. En als je hem niet nodig hebt, klap je hem lekker dicht en berg je hem op. Het is verder een compleet systeem, waarbij je met één partij contact hebt bij defecten of problemen: de fabrikant (of in eerste instantie de verkoper).

Het aanbod aan laptops is echter enorm en prijzen variëren van minder dan 500 tot meer dan 5000 euro. In dit koopadvies willen we je door de keuzejungle gidsen en helpen je persoonlijke eisen en wensen om te zetten in hardware. Zo hoef je niet onnodig veel budget te spenderen.

In eerdere delen van ons koopadvies hebben we bekeken welke processors voor laptops er zijn en hoe het zit met scherm en graphics. Maar gangbare kantoorwerkzaamheden zoals documenten of spreadsheets bewerken of het opvragen van websites stellen geen bijzondere eisen aan een laptop. In dit deel gaan we in op zaken die een rol spelen bij zakelijk gebruik. Waar moet je op letten als je de laptop wilt gebruiken als werk-pc?

Bij zakelijke laptops die aan werknemers worden uitgedeeld als werk-pc kom je nog een andere eigenschap tegen. HP en Lenovo hebben IPS-panelen onder de namen SureView en Privacy Guard die met een druk op de knop kunnen omschakelen naar een zeer kijkhoekafhankelijke modus. Alleen als je recht voor het scherm zit, is de scherminhoud dan leesbaar. Dat bespaart je het aanbrengen van privacyfolie bij het werken in de trein of in het vliegtuig om vertrouwelijke informatie te beschermen tegen nieuwsgierige aagjes.

Lenovo verkoopt Privacy Guard alleen bij een aantal 14-inch modellen. HP’s Sure View is al meerdere generaties te krijgen en is in verschillende schermafmetingen beschikbaar. Beide fabrikanten bieden die extra bescherming alleen bij laptops met een forser prijskaartje.

Bij laptops met privacy-schermen zoals de Lenovo ThinPad X1 Yoga is het scherm in een zeer kijkhoekafhankelijke modus te zetten. Zo kan niemand stiekem met je meekijken in de trein.

Ook de garantie opkrikken naar vijf jaar is veelal alleen mogelijk bij zakelijke laptops. On-site-service bij defecten kom je ook tegen bij prijzigere consumentenlaptops. Bij garantie-uitbreidingen, extra servicemogelijkheden en een optionele verzekering tegen ongelukjes moet je goed afwegen of dat wel de moeite waard is. Als je je laptop bestelt met alles erop en eraan, komen er ineens honderden euro’s extra bij. Je ziet bij goedkopere laptops ook dat de garantieperiode een kostenfactor is, aangezien daar de garantie daarbij vaak niet meer dan twee jaar is. Apple (MacBook) en Microsoft (Surface) geven bovendien slechts één jaar garantie, ondanks de zeer hoge prijzen. Voor meer garantie mag je je portemonnee trekken.

Enkele eigenschappen die je voorheen vooral bij zakelijke laptops tegenkwam, zijn inmiddels verdwenen. Dat zijn onder andere tweede accu’s voor een nog langere accuduur die aan de laptop worden geklikt of in plaats van de dvd-brander worden ingebouwd. Dat komt niet alleen omdat er nauwelijks nog apparaten met zulke drives zijn: een accuduur van meer dan 20 uur is haalbaar als de fabrikant zich goed inleest op energiezuinig werken en speciale onderdelen zoals panelen van 1 watt installeert. Meestal hebben de huidige laptops een gemiddelde accuduur van vijf tot acht uur. Minder dan dat kom je eigenlijk alleen tegen bij gepimpte gaming-laptops.

Als je de laptop vaak op dezelfde (werk)plek gebruikt, is een docking station praktisch. Dan hoef je de laptop alleen daaraan te koppelen om meteen monitor, toetsenbord en andere randapparatuur aan te sluiten. Fabrikantspecifieke dockingstations met propriëtaire multi-pins contacten vind je bijna niet meer. In plaats daarvan is universele USB-C-docking nu standaard. Dat maakt het zelfs mogelijk om een laptop van fabrikant A te gebruiken met een dockingstation van fabrikant B – althans in de meeste gevallen.

Om dat te laten werken, moet de USB-C-aansluiting DisplayPort-­signalen voor externe beeldschermen doorsluizen plus usb-data, en daarnaast stroom doorvoeren voor het opladen van de accu.

Helaas is niet vastgelegd dat een USB-C-aansluiting op een laptop al deze functies aan moet kunnen. In plaats daarvan zijn eigen bouwsels toegestaan, zoals alleen USB of USB en DisplayPort, maar geen power. Als je graag USB-C-docking wilt gebruiken, moet je goed je huiswerk doen en in geval van twijfel bij de winkel of fabri­kant navragen hoe het zit. Of een van onze tests raadplegen.

Er zijn ook merkwaardige bijzondere gevallen: we hebben een keer een laptop in huis gehad die via de ene USB-C-aansluiting met USB en power kon omgaan en de tweede aansluiting kon overweg met USB en DisplayPort. Op die manier krijg je nooit docking via een enkele kabel voor elkaar.

USB-C vervangt de fabrikantspecifieke dockingstations. Voor docking moeten de poorten echter wel naast usb- ook DisplayPort-signalen doorsturen en stroom leveren. Dat is niet altijd het geval.

Apple MacBooks

Apple MacBooks zijn dure premium laptops. Als je macOS nodig hebt of daar aan gehecht bent, krijg je geweldige mobiele hardware. Wie echt niet kan zonder Microsoft Office kan dat eventueel ook voor macOS aanschaffen. Windows-software is via omwegen eventueel bruikbaar (herstarten via Boot Camp of emulatiesoftware zoals Parallels).

Je betaalt voor een Apple-laptop een behoorlijke Apple-toeslag. MacBooks hebben dezelfde Intel-processors als Windows-laptops, maar zijn duurder ondanks vergelijkbare hard­ware – zeker als je meer geheugen of ssd-­capaciteit wilt.

Apple is niet langer een trendsetter op de laptopmarkt, maar teert op innovaties uit het verleden, zoals de sterk op mobiel gebruik gerichte MacBook Air en de eerste MacBook Pro met een high-res Retina-­display. Apple was jarenlang de enige fabrikant met 16:10 beeldschermen, maar bij een select aantal apparaten met Windows heb je die keuze nu ook, zoals de huidige XPS 13 van Dell en de Asus ProArt StudioBook 17 voor professionals. Er zijn ook Windows-­tablets en ­Microsoft-Surface-laptops met een nog praktischere 3:2-verhouding.

Bij dure laptops kunnen USB-C-aansluitingen vaak ook overweg met Thunderbolt 3. Bij deze apparaten kun je ervan uitgaan dat docking via USB-C (of Thunderbolt) werkt. Thunderbolts populariteit onder Windows is echter ondermaats ­­– in tegenstelling tot bij Apples macOS. Er zijn onder andere externe gpu-behuizingen voor die laptops met geïntegreerde gpu’s ineens gaming-performance bieden. Maar ze zijn duurder dan een complete desktop-pc met dezelfde performance. Dan moet je wel een zeer goede reden hebben om toch je laptop op zo’n manier van meer grafische power te voorzien.

Mogelijk neemt de verspreiding van Thunderbolt verder toe met het aanstormende USB 4 met 40 Gbit/s. Dit is technisch gezien gebaseerd op Thunderbolt en backwards-compatible. USB 4 zal waarschijnlijk tegen het einde van het jaar in de eerste high-end laptops opduiken. Het zal echter nog een paar jaar duren voordat het in massaproducten te vinden is. USB 3.2 met een transfersnelheid van 20 Gbit/s zal op den duur verdwijnen, in plaats daarvan zullen de fabrikanten misschien liever het snellere USB 4 inbouwen.

Maar op dit moment is zelfs USB 3.1 met 10 Gbit/s nog niet standaard, hoewel dat wel in alle huidige AMD- en Intel-chipsets geïntegreerd is. Zelfs USB 3.0 met 5 Gbit/s is na tien jaar nog steeds niet overal te vinden. Bij laptops in het lagere en middelste prijssegment is het gebruikelijk dat de poorten aan één kant van het ­apparaat slechts USB 2.0 spreken, omdat dit de interne opbouw een stuk simpeler en dus goedkoper maakt. Vaak wordt aan die nog een kaartlezer weggestopt en alleen via USB 2.0 aangesproken, wat snelle SD-kaarten nogal flink afremt.

Een ingebouwde geheugenkaartlezer kan handig zijn, maar vaak is de snelheid daarvan niet optimaal.

Er zijn nog veel meer dingen waar je naar kunt kijken. De verschillen zitten bij laptops vaak in de vele kleine details die samen het complete systeem vormen. Als je bijvoorbeeld vaak in een donkere omgeving werkt, biedt een verlicht toetsenbord meer comfort. Op een vaste werkplek zul je misschien via een docking station een los toetsenbord (en muis) aansluiten, maar bij mobiel gebruik is het prettig als de laptop een fijn toetsenbord en touchpad heeft. Dat is ook een beetje een kwestie van persoonlijke voorkeur.

Voor comfortabel inloggen is verder een vingerafdruklezer handig of een webcam met ondersteuning voor Windows Hello. Dat laatste tref je vooral in de duurdere premium-laptopseries. Een  (fatsoenlijke) webcam is voor videovergaderen sowieso een vereiste.

Bij kantoorwerkzaamheden spelen de prestaties wat minder een rol. Een snellere processor (en schijf) en meer werkgeheugen kunnen echter zeker bij intensief multitasken zorgen voor een soepeler ervaring. Let dus ook op de juiste processor voor je laptop en op alle andere kenmerken die samen het hele systeem vormen.

(Florian Müssig en Alieke van Sommeren, c’t magazine)

Blijf op de hoogte van de nieuwste informatie en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief: