Goedkope pc bouwen – Intel-cpu’s van 40 tot 150 euro

We vergelijken de Celeron G5900, Pen­tium Gold G6400 en Core i-10000 instap-cpu’s. Welke cpu’s bieden veel en welke kun je beter links laten liggen?

De goedkope processors staan niet vaak in de schijnwerpers. Ze hebben namen die al decennia meegaan, zoals Intel Celeron en Pentium of AMD Athlon, maar zijn ontworpen met moderne technologie en passen op dezelfde moederborden als hun grote broers, de Intel Core i en AMD Ryzen.

Met een goedkopere cpu valt er voor weinig geld een prima pc in elkaar te zetten of een nog ouder beestje te upgraden.

Naast de Celeron G5905 hebben we ook gekeken naar de G5920, de Pentium Gold G6400, de Core i3-10100 en tenslotte de Core i5-10400 met zes kernen en ­hyper-threading. Voor de kleine Celeron betaal je 40 euro, voor de Core i5-10400 ben je 150 euro kwijt.

De Pentium en Celeron moeten het doen met maximaal twee kernen, de Pentium ondersteunt dan tenminste nog Virtual hyper-threading. Ze hebben geen turbo, en draaien dus onder belasting altijd op hun nomi­nale kloksnelheid.

Dat is echter geen groot nadeel, gezien de relatief hoge kloksnelheden van 3,5 GHz en meer. In het dagelijkse leven heeft een snelle ssd veel meer effect op de ervaren snelheid van een systeem dan de processor.

Dat zie je dan ook terug in de gloednieuwe benchmarksuite SYSMark 25. Die laat wel prestatiesprongen zien tussen de Celeron G5920 en Pentium Gold G6400 en de Core-processors, maar juist bij de Productivity-­beoordeling van officeprogramma’s toont die een verschil van maar 46 procent.

Dat is niet overdreven veel als je dan bedenkt dat tussen de cpu’s een verschil zit van twee en vier kernen, zonder en met hyper-­threading, een nog hogere kloksnelheid en een turbo.

De Creativity-­beoordeling met de bewerking van ­video’s en RAW-foto’s profiteert meer van het aantal kernen. De Core i3-10100 scoort daar 89 procent hoger dan de Celeron G5905.

Andere toepassingsgebieden profiteren echter meer van extra kernen en in die gevallen is het zinvol om daar een duurdere processor voor te gebruiken. Dat begint met het comprimeren van grotere hoeveel­heden gegevens en loopt nog verder door dan 3D-rendering, complexe videobewerking en ook games.

Vooral voor dat laatste moet je tegenwoordig niet minder dan vier kernen hebben, en liever nog zes als je complexe 3D-werelden met een vloeiende 60 fps op het scherm wilt zien verschijnen.

Blijf op de hoogte van de nieuwste informatie en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Intel schakelt in zijn goedkope processors Celeron en Pentium – in tegenstelling tot AMD bij de Athlon – de AVX2-instructiesetuitbreiding uit, waardoor het niet mogelijk is geavanceerde vectoreenheden te gebruiken.

Bij productietoepassingen zoals de 3D-renderer Blender biedt AVX2 duidelijk hogere snelheden. Alleen de twee extra threads van de Pentium zorgen voor flink betere prestaties ten opzichte van de Celeron, met ruim een derde kortere rekentijd.

De Core i3-10100 is met zijn actieve AVX2-units bijna twee derde sneller dan de Pentium Gold G6400, de i5-10400 heeft slechts rond een kwart van de tijd nodig die de Pentium erover doet.

Bij video-transcodering met Hand­brake maakt AVX weinig verschil bij de door ons gekozen standaardinstelling ‘1080p fast’. De Core i3 is bijna twee keer zo snel als de Pentium, wat in de lijn der verwachtingen ligt gezien het dubbele aantal kernen en de hogere kloksnelheid.

Bij Fedora 32 hebben we getest met Kcbench, die de Linux-kernel 5.6.0 compileert met GCC 10.1.1. Daar loopt de snelheid net als bij Handbrake praktisch lineair op met het aantal kernen.

Daarbij viel wel op dat de Celeron G5905 ondanks dezelfde kloksnelheid door zijn grotere L2-cache 10 procent sneller was dan de duurdere G5920. De G5905 presteert zelfs 20 procent beter dan de 5920 bij het comprimeren met 7-Zip.

De goedkope cpu’s zijn alleen verkrijgbaar met de geïntegreerde UHD-graphics 610 in plaats van de 630. Die biedt slechts 12 in plaats van 24 execution-units, waardoor de chips bij 3DMark Firestrike ongeveer 40 procent lang­zamer zijn dan ook niet bepaald snelle Core-processors. Dat is hooguit genoeg om zeer eenvoudige games te kunnen spelen met lagere details.

Als grafische prestaties belangrijk zijn, kun je beter een van AMD’s combiprocessors nemen of een aparte grafische kaart gebruiken die geschikt is om te gamen.

Voor de weergave van de desktop en video’s is de UHD 610 snel genoeg, zelfs op hoge resoluties. Afhankelijk van het moederbord kun je daarmee drie 4K-schermen met 60 Hz aansturen.

De geïntegreerde video­decoders ontlasten de cpu-kernen bij het weergeven van de meeste gangbare streamingformaten.

Idle verschillen de vijf geteste processors slechts minimaal wat het energieverbruik betreft. Het moederbord is heeft daar een grotere invloed op.

Tot nu toe hebben we echter nog geen moederbord in huis gehad dat de lage waarden van de vorige generaties kan halen. Bij LGA1200-cpu’s moet je op dit moment daarom uitgaan ongeveer 18 watt zonder belasting.

Klik op de afbeelding voor een vergroting

Met name Celeron en Pentium blijven onder belasting zeer zuinig. Ze hebben geen energieverslindende turbo en ook geen brede vectoreenheden, die voor hogere rekenprestaties maar ook een hoger energieverbruik zorgen.

Zelfs onder volle belasting met Prime95 hadden de meegeleverde koelers van de boxed versies geen hoge draaisnelheden nodig om de cpu’s op iets meer dan 50 graden Celsius te houden.

Het energieverbruik van het hele systeem met de Pentium Gold G6400 kwam op slechts 46 watt uit, het systeem met de Celeron-cpu maar 40 watt. De twee Core-processors zijn iets hongeriger met tot 74 en 93 watt respectievelijk – de laatste hogere waarde was omdat de cpu korte tijd de turbo gebruikte.

Als je op zoekt bent naar een iets betere surf- of typmachine, een goedkope pc wilt bouwen of een kleine homeserver wilt opzetten, ben je vooral gebaat bij de Celeron G5905. Die kost zo’n 10 euro minder dan de Athlon 200GE, die marginaal sneller is. Intel heeft met de Celeron 5905 de Celeron G5900 en vooral de dure G5920 volledig overbodig gemaakt.

De Pentium Gold G6400 hangt een beetje overal tussenin, omdat hij hooguit een iets hogere kloksnelheid en hyper-threading heeft. Als je echter geen gebruik wilt maken van de geïntegreerde graphics, kun je meestal beter kiezen voor een quadcore zoals de Ryzen 3 of de Core i3-9100F uit de vorige generatie met een LGA1151v2-socket.

De argumenten voor de quadcore Core i3-10100 zijn ook wat mager: als je programma’s met intensieve multi­threading gebruikt, heb je veel meer aan een zes-core. Als je voor een model van AMD kiest, is dat niet eens veel duurder.

Bij het aanbod van Intel is de Core i5-10400 de verstandigste keuze. Met zes kernen en hyper-­threading kun je de komende jaren vooruit en hij houdt bij multithreading de Ryzen 5 3600 van AMD nog net bij. Dankzij hyper-threading verslaat hij zijn voorganger, de Core i5-9600K, en hij is bovendien zuiniger.

(Carsten Spille en Daniel Dupré, , c’t magazine 11/2020, p. 116)