Wat is de beste Linux distributie? Zo kies je zelf een geschikte Linux!

Tegenwoordig bij Windows 11 of macOS valt er weinig te kiezen, maar bij Linux zijn er talloze Linux-distributies. Die zijn allemaal verschillend. Hoe kies je de beste Linux distributie voor jou?

Linux is eigenlijk alleen de kernel, maar bij een compleet desktop-besturingssysteem wil je als gebruiker ook commandline-tools, een grafische gebruikersinterface, nuttige configuraties en tools, basisprogramma’s zoals file­managers en webbrowsers – en nog veel meer.

Dat krijg je bij een Linux distributie zoals Linux Mint, Ubuntu of Asahi Linux. Na het installeren van een distributie heb je een gebruiksklaar en samenhangend totaalpakket op je computer.

Maar hoe kies je uit het enorme aanbod de beste Linux distributie voor jezelf? Dat lees je hieronder.

Kies de Linux distributie die het beste bij jouw persoonlijke voorkeuren en wensen past.

Om een geschikte Linux-distributie te kiezen, is het handig om te weten hoe ze zich van elkaar onderscheiden. Het kiezen van de juiste distributie kan je veel tijd en frustratie besparen. Daarom is het belangrijk om te kijken naar de kenmerken die voor jou belangrijk zijn.

Hulp vinden bij problemen

Een belangrijk kenmerk bij het kiezen van een Linux-distributie is de hulp die beschikbaar is wanneer je tegen problemen aanloopt. Gelukkig is er op internet veel informatie te vinden en zijn er communities die je kunnen helpen. Daarnaast kan het handig zijn om kennissen te hebben die dezelfde distributie gebruiken, omdat zij jou gemakkelijker kunnen helpen bij problemen.

Distributies voor desktopgebruik

Wanneer je op zoek bent naar een Linux-distributie voor desktopgebruik, zijn er verschillende distributies om uit te kiezen. Het is belangrijk om te kijken welke distributie het beste past bij jouw behoeften en voorkeuren. Sommige distributies zijn gericht op gebruiksgemak en hebben een intuïtieve interface, terwijl andere distributies meer flexibiliteit bieden in de configuratie. Door een distributie te kiezen die past bij jouw behoeften, kun je efficiënter en productiever werken.

Linux distributies hebben vaak specifieke doelen en zijn ontworpen om aan bepaalde eisen te voldoen. Sommige distributies zijn bijvoorbeeld ontworpen om te worden gebruikt in cloud-omgevingen, terwijl andere zijn gericht op beveiliging of wetenschappelijke toepassingen.

Dergelijke specifieke doeleinden worden niet besproken in deze gids. Een voorbeeld van een Linux distributie die zich richt op IT-beveiliging is Kali Linux. Als je echter Linux wilt gebruiken voor een specifiek doel en er is een distributie die specifiek is ontworpen voor dat doel, dan is het waarschijnlijk de beste keuze voor jou.

Gebruikelijke procedures en pakketbeheerder

Een ander belangrijk aspect om te overwegen bij het kiezen van een Linux distributie is het pakketbeheer. Dit verwijst naar het systeem dat wordt gebruikt om software te installeren, bij te werken en te verwijderen. De meeste Linux distributies gebruiken een pakketbeheerder, maar de implementatie kan verschillen.

Sommige distributies, zoals NixOS, hebben een strikt functionele pakketbeheerder, wat betekent dat elke software-installatie uniek is en volledig onafhankelijk van andere software op het systeem. Dergelijke distributies worden niet besproken in deze gids, omdat ze afwijken van de gebruikelijke procedures en dus misschien niet de beste keuze zijn voor beginners.

Er zijn te veel verschillende Linux distro’s om ze allemaal te noemen en er komen (en verdwijnen) distro’s. Een overzicht in tabelvorm vind je bijvoorbeeld op Wikipedia. In c’t magazine vind je regelmatig gedetailleerde reviews van specifieke distributies, zoals:

• Zorin OS
• Linux Mint
• Pop!_OS

Maar waarop moet je nu letten om de beste Linux-distributie te kiezen die past bij jouw wensen? Hieronder noemen we belangrijke kenmerken en hoe bekende Linux-distro’s daarin verschillen.

Gratis informatie en tips over Linux en meer ontvangen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Windows- en zeker macOS-gebruikers krijgen een kant-en-klaar systeem, maar bij Linux moet je meestal zelf de installatie doen. Er wordt maar heel weinig hardware geleverd met Linux al geïnstalleerd.

Verschillende installatiemethoden

Elke Linux-distributie heeft zijn eigen installatiemethode. Sommige distributies, zoals Manjaro en Elementary OS, streven naar een eenvoudig en aantrekkelijk installatieproces. Anderen, zoals Debian, vereisen dat je door een reeks vragen gaat en redelijk wat tekst doorploegt. Gelukkig biedt Debian wel live-media en het Calamares-installatieprogramma voor een meer gebruikersvriendelijke installatie.

Arch Linux, aan de andere kant, gebruikt helemaal geen installatieprogramma. In plaats daarvan moet je de instructies volgen van een wiki-artikel of de experimentele archinstall-wizard gebruiken. Dit vereist wel enige kennis van de terminal, dus het is misschien niet de beste optie voor beginners.

Live-media en Arch Linux

Debian biedt ook live-media om uit te proberen, die het duidelijkere Calamares-installatieprogramma gebruiken. Bij een Arch Linux-installatie wordt daarentegen helemaal geen installatieprogramma gebruikt. Je kunt de instructies volgen van een wiki-artikel of als alternatief de (experimentele) archinstall wizard.

Flexibiliteit bij installatie

Sommige distributies, zoals Arch Linux en Debian, bieden de gebruiker meer flexibiliteit bij het installatieproces. Tijdens de installatie kan je zelf de softwareselectie aanpassen en later minder software installeren of verwijderen.

Geschikte distributies voor nieuwkomers

Voor nieuwkomers zijn er distributies zoals Linux Mint, Ubuntu Desktop en Elementary OS die gemakkelijk te installeren en gebruiken zijn. Deze distributies hebben een gebruikersvriendelijke installatiemethode en bieden veel ondersteuning aan de gebruiker.

Sommige distributies proberen tijdens het installeren al zoveel mogelijk wensen te vervullen (zoals Debian).

Extra aandachtspunten voor de installatie van Linux

Als je je Windows-installatie wilt behouden en een dual-boot wilt instellen, moet je eerst de schijf van Windows verkleinen om ruimte te maken voor de Linux-installatie. Sommige distributies kunnen dit tijdens de installatie zelf doen, maar het is toch raadzaam om een back-up te maken van je belangrijke bestanden voordat je begint.

Als je een apparaat hebt met Secure Boot ingeschakeld, moet je erop letten dat de distributie die je installeert compatibel is met deze functie. Ubuntu biedt bijvoorbeeld de mogelijkheid om drivers te installeren, zelfs als Secure Boot is ingeschakeld.

Ubuntu helpt met drivers installeren, zelfs als Secure Boot actief is.

Linux is een open-source besturingssysteem en is niet afhankelijk van bedrijven die gesloten drivers ontwikkelen voor hun hardware. Het kan daarom voorkomen dat een component niet wordt herkend door Linux of dat de open-source drivers niet goed werken. In dat geval kun je op zoek gaan naar de naam van de component in combinatie met “Linux driver” om te zien of er open-source drivers beschikbaar zijn.

Als er geen (goede) open-source drivers beschikbaar zijn, kun je controleren of het mogelijk is om propriëtaire drivers te integreren. Dit zijn softwareproducten die niet als opensource worden beschouwd en die mogelijk wel werken met jouw hardware.

Problemen met Nvidia-kaarten

Grafische kaarten van Nvidia hebben in het verleden problemen veroorzaakt onder Linux. Dit komt omdat Nvidia-kaarten gebruik maken van propriëtaire drivers. Gelukkig hebben veel Linux distributies, zoals Ubuntu, Linux Mint en Elementary OS, eenvoudige oplossingen om propriëtaire Nvidia-drivers te installeren. Dit maakt het gebruik van Nvidia-kaarten onder Linux een stuk eenvoudiger.

Secure Boot

De Secure Boot-functie is een beveiligingsmechanisme dat wordt gebruikt om te voorkomen dat niet-ondertekende software wordt geladen tijdens het opstartproces. Dit kan echter problemen veroorzaken met propriëtaire drivers, aangezien deze niet altijd zijn ondertekend. Distributies zoals Ubuntu, Linux Mint en Fedora hebben oplossingen voor dit probleem.

Zo kun je bijvoorbeeld de drivers ondertekenen of het Secure Boot-mechanisme tijdelijk uitschakelen tijdens het installatieproces. Door deze oplossingen te gebruiken, kun je propriëtaire drivers gebruiken zonder problemen met Secure Boot.

Sommige distributies zoals Linux Mint bieden zelf gratis (niet-opensource) drivers voor Nvidia grafische kaarten.

Bij het kiezen van een distributie voor een zeer oude computer is het belangrijk om te controleren of deze ook nog 32-bit x86-architectuur ondersteunt. Distributies als Debian, Linux Mint, openSUSE en MX Linux bieden images aan voor een 32-bit installatie.

Ondersteuning voor oude hardware

Een van de grote voordelen van Linux is dat het zeer goede ondersteuning biedt voor oudere hardware. Dit komt doordat de Linux-kernel in de loop der jaren steeds meer ondersteuning voor verschillende soorten hardware heeft toegevoegd. Hierdoor is het mogelijk om Linux te draaien op hardware die veel ouder is dan de gemiddelde computer die momenteel wordt gebruikt.

De Linux-kernel blijft meestal hardware ondersteunen totdat het bijna niemand meer gebruikt. Dit betekent dat Linux nog steeds kan worden gebruikt op oudere hardware die niet meer wordt ondersteund door andere besturingssystemen.

Ondersteuning voor nieuwe hardware

Aan de andere kant kan het gebruik van gloednieuwe hardware soms ook uitdagingen met zich meebrengen als het gaat om het vinden van de juiste Linux-distributie. Het is belangrijk om een distributie te kiezen die een up-to-date kernel bevat met drivers die geschikt zijn voor de nieuwste hardware. Distributies met snelle updatecycli of speciale hardware-enablement-updates leveren vaak nieuwe kernels die geschikt zijn voor de nieuwste hardware. Dit betekent dat je kunt profiteren van de nieuwste functies en prestaties van jouw hardware zonder dat je je zorgen hoeft te maken over compatibiliteitsproblemen met jouw besturingssysteem.

Bij het kiezen van een Linux-distributie is het belangrijk om te letten op hoe updates worden beheerd en uitgerold. Zo is het handig om te weten of er een Long Term Support (LTS)-versie beschikbaar is als je op zoek bent naar langdurige ondersteuning. LTS-versies worden gekenmerkt door langdurige (beveiligings)updates die minimaal vijf jaar aanhouden.

LTS-ondersteuning bij Ubuntu, Linux Mint en Debian

Ubuntu is een voorbeeld van een distributie waarbij de LTS-versies vijf jaar lang ondersteuning krijgen, terwijl Linux Mint en Debian elke versie als LTS versie kenmerken, waardoor ook zij minimaal vijf jaar ondersteuning bieden.

Upgraden naar een nieuwere versie van een distributie

Op een gegeven moment moet je toch upgraden naar een nieuwere versie van een distributie. Dit werkt vergelijkbaar met Windows en macOS.

Rolling releases voor continue updates

Als je up-to-date wilt blijven met de nieuwste hardware en de laatste versies van software, is het belangrijk om te letten op de snelheid van updates. Sommige distributies bieden rolling-release-versies aan, zoals Arch, Manjaro en de Tumbleweed-variant van openSUSE. Hierbij wordt alles, inclusief de kernel, voortdurend bijgewerkt.

Dit kan handig zijn als je graag de nieuwste software en functies wilt hebben, maar het kan ook problemen en incompatibiliteiten veroorzaken tijdens de normale updatecyclus.

De meeste distributies zitten tussen de uitersten in

De meeste distributies zitten echter tussen de uitersten van LTS- en rolling-release-versies in. Ze publiceren bijvoorbeeld halfjaarlijkse of jaarlijkse upgrades. Dit kan variabel gebeuren, zoals bij MX Linux, of op vaste tijdstippen, zoals bij Ubuntu. Het is daarom belangrijk om te onderzoeken welke distributie het beste past bij jouw specifieke behoeften en voorkeuren.

Bij Linux-distributies gaat software installeren via pakketbeheerders, niet via de softwareproducent. Distributies hebben databases van softwarepakketten die je via die beheerders kunt krijgen. Bijvoorbeeld, om Firefox te installeren, zoek je in de pakketdatabase van je distributie en gebruik je de pakketbeheerder voor de installatie.

Verschillende pakketformaten en -beheerders

Debian en Ubuntu gebruiken het deb-formaat en de pakketbeheerder apt. OpenSUSE en Fedora vertrouwen op rpm-pakketten en hun pakketbeheerders zijn zypper en dnf. Arch en de daarop gebaseerde distributies gebruiken pacman-pakketten en de gelijknamige pakketbeheerder.

Grafische interfaces voor pakketbeheer

Desktopomgevingen bieden vaak grafische interfaces voor het installeren en beheren van pakketten die de onderliggende verschillen onzichtbaar maken.

Flatpak en Snap

Flatpak en Snap zijn pakketformaten die in principe werken met elke Linux distributie, maar niet alle distros ondersteunen deze van huis uit. Propriëtaire programma’s zoals Zoom, Spotify, Skype en VS Code zijn vaak beschikbaar via de Flatpak-database.

Gamen op Linux

Als je wilt Gamen op Linux, dan kun je onder meer gebruikmaken van Steam, grotendeels ongeacht de Linux distro die je wilt gaan gebruiken.

Via grafische interfaces zoals Gnome Software installeer je makkelijk programma’s, zonder zelf de pakketbeheerder te gebruiken.

Bij Linux-distributies bepaalt de desktopomgeving het uiterlijk, de bediening en de meegeleverde software. Bekende desktops zijn KDE Plasma en Gnome. Het kiezen van een desktop is persoonlijk:

• Gnome is geschikt voor wie weinig aanpassingen wil doen.
• Xfce heeft een eenvoudig ontwerp en is aanpasbaar.
• Cinnamon is elegant en modern.
• MATE straalt een moderne retro-charme uit.
• KDE Plasma biedt veel instellingen en eye-candy.

Distributies voegen vaak individuele accenten toe aan de desktopomgeving. Kies daarom bij voorkeur meteen de gewenste desktopomgeving. Bijvoorbeeld Kubuntu als je Ubuntu met de KDE-desktop wilt.

Als de installatiemethode, hardware-ondersteuning en andere kenmerken niet duidelijk naar één distributie wijzen, kun je ook kijken naar de organisaties achter de distributies:

• Gebruik en ondersteun je graag een vrij klein, sterk door een community gedragen project zoals Elementary OS of Linux Mint?
• Of liever een zeer groot community­-project als Debian, waarvan de consistentie bijna spreekwoordelijk is en dat de basis vormt voor veel apparaten die met Linux werken?
• Of vertrouw je liever op een distributie waar een groot bedrijf achter zit, zoals Ubuntu, openSUSE en Fedora?

Kies op basis van beschikbare hulp

Mocht je tegen problemen aanlopen en dan graag in de documentatie willen kijken, dan kun je je keuze laten bepalen door de (Nederlandstalige) hulp die een distributie aanbiedt. Manjaro, Ubuntu, MX Linux en Arch zijn dan goede keuzes.

Met geen van de genoemde Linux distros kun je echt een heel verkeerde keuze maken. Vergeleken met vroeger is Linux gebruiksvriendelijker geworden.

Geen van de Linux distros zal je zomaar een cryptische commandline voorschotelen in geval van problemen – met Arch Linux als uitzondering, waarbij de commandline bewust een centraal element is. Als je die liever vermijdt, is MX Linux een nadere blik waard, dat voor praktisch elke instelling een grafische gebruikersinterface heeft.

Kijk welk van de hierboven genoemde kenmerken je belangrijk vindt en welke Linux distributie het beste bij je wensen past. Alle genoemde distributies bieden ook een live-omgeving, zodat je ze op je gemak kunt uitproberen voordat je ze installeert. Als je dan merkt dat een distributie niet de juiste voor jou is, probeer je gewoon een andere:

• Linux testen of proberen op je pc – doe het met een live-systeem

Gratis informatie en tips over Linux en meer ontvangen?

Schrijf je in voor de nieuwsbrief: