Een desktop pc is makkelijker te repareren dan een laptop. In deze serie Eerste hulp bij problemen met pc-hardware en UEFI BIOS laten we zien wat je zelf kunt herstellen of kan vervangen door een betere versie. Als je pc niet opstart, kan dit aan defecte hardware of een onjuist geconfigureerde BIOS-setup liggen. We geven in deze serie een overzicht hoe je de oorzaak op het spoor komt.
Een pc of laptop geeft altijd problemen op het moment dat je hem het hardst nodig hebt. De belangrijkste tip: geen paniek! Als je verwoed op opties gaat klikken of kabels gaat losrukken, maak je mogelijk nog meer dingen stuk.
Stappenplan maken voor pc repareren
Als je het probleem stap voor stap aanpakt, kun je veel storingen zelf verhelpen – het is daarom zeker de moeite waard om onze tips uit te proberen. We leggen uit hoe je zelf veelvoorkomende oorzaken van pc-fouten opspoort en, in het beste geval, hoe je ze ook zelf kunt herstellen.
Meer informatie over de hardware en het programma c’t-rescue-windows vind je in:
Openschroeven pc voor repareren
Een desktop-pc is makkelijker te repareren dan een laptop. Veel moderne mobiele computers, vooral zeer lichte en platte modellen, hebben permanent geïnstalleerde, soms zelfs vastgelijmde accu’s.
Mobiele processors worden tegenwoordig altijd vastgesoldeerd, geheugenchips ook vaak (LPDDR4 altijd) en je ziet ook steeds vaker dat zelfs de ssd wordt vastgesoldeerd. Poorten zijn groter, zwaarder en hebben meer kans op defecten dan gesoldeerde verbindingen.
Niet opstarten – accu
Als je de accu van de laptop kunt verwijderen, kun je dat eens proberen als het apparaat niet opstart. Voor laptops met een USB-C-voeding moet je ook op een ander stopcontact testen.
Misschien heb je zelfs een alternatieve voeding bij de hand. Veel meer kun je in het algemeen niet aan de hardware van een laptop doen, althans niet zonder veel ervaring of een groot gevoel voor avontuur.
Ontvang gratis meer workshops voor pc problemen oplossen !
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:
Als je een desktop-pc hebt waarvan je de behuizing kunt openschroeven, kun je een kijkje in de kast nemen. Zorg er wel voor dat je de stekker eerst uit het stopcontact haalt.
Als er veel stof inzit, kan dit problemen veroorzaken: als een ventilator blokkeert starten sommige computers niet meer op. Verwijder stof en vuil heel voorzichtig – als je een stofzuiger gebruikt, pas dan op voor kleine onderdelen (jumpers)!
Vervangen van voeding
Het vervangen van de voeding is ook het proberen waard voor een pc die niet wil starten – in elk geval moet je dat proberen voordat je het moederbord vervangt, want dat is een stuk meer werk.
Als je geen tweede ATX-voeding met een vergelijkbaar wattage in huis hebt, kun je er misschien even een lenen van een kennis voor diagnostische doeleinden.
Voedingen verouderen, net zoals de spanningsomvormers die op moederborden en grafische kaarten zitten. Uitgedroogde of lekkende elektrolytische condensatoren kunnen tot problemen leiden, maar ook spoelen die gedurende lange tijd sterk verhit zijn geweest, veranderen van eigenschappen.
Een typische indicatie – maar geen definitief bewijs – van een problematische voeding is als de pc vastloopt in bepaalde situaties waarbij het systeem belast wordt.
Dat kan bij volle belasting zijn, maar ook vaak als het systeem in rust draait. Een andere indicatie is wanneer je je pc enkele keren aan en uit moet zetten voordat hij opstart.
Verdere diagnose pc
Als een andere voeding het probleem niet verhelpt, wordt de diagnose lastig. De oorzaak kan een van de talrijke omvormers zijn, maar ook iets anders, zoals een defecte soldeerverbinding, een slechte stekkerverbinding of een defecte chip.
Als je het aandurft, kun je proberen alle interne stekkers in de pc los te koppelen en weer aan te sluiten – de een na de ander, niet meerdere tegelijk! Documenteer de ‘voor’-toestand met de camera van je smartphone, zodat je de verbindingen later kunt herstellen. Zoek naar plekken die door hitte verkleurd of zelfs helemaal zwart zijn.
Een los contact, vuil of corrosie in een aansluiting voor de processor, RAM en PCIe-kaarten zal ook het opstarten van de pc verstoren. Soms helpt het om deze onderdelen te verwijderen en opnieuw te installeren.
Koeler demonteren
Om bij de processor te komen, moet je eerst de koeler demonteren (inclusief de ventilator). Daarbij moet je wel enigszins opletten: voordat je de cpu weer terugzet, moet je hem zorgvuldig schoonmaken en nieuwe koelpasta aanbrengen. Als je die niet in huis hebt, moet je de koeler dus niet verwijderen en zul je niet bij de cpu kunnen.
En let op: de huidige processorversies hebben meer dan duizend contactveren – op internet kun je video’s vinden die laten zien hoe je een processor eruit haalt en weer terugzet. Schade aan de cpu-veercontacten vallen niet binnen de garantievoorwaarden van veel moederbordfabrikanten.
Eerst denken, dan schroeven en pc repareren
Veel pc-problemen kun je zelf verhelpen. Fatale hardwaredefecten maken echter deel uit van het dagelijks leven: pc’s, laptops en hun onderdelen kunnen het begeven. Voor bepaalde problemen moet je er een expert bij halen. Dat geldt vooral als je computer nog minder dan twee jaar oud is (garantie) of als de fabrieksgarantie nog geldig is.
Er zijn ook nog onafhankelijke gespecialiseerde bedrijven die problemen kunnen oplossen, maar let altijd op de reparatiekosten: na drie jaar is de restwaarde van een pc bijna nul. De beste verzekering tegen pc-schade blijft een back-up, dan kun je meteen weer aan de slag met een andere computer.
Meer tips of oplossingen over opstart- en hardwareproblemen:
- Test hardware van de pc – zo scan je het systeem met c’t-rescue
- PC start niet op – hoe kun je problemen oplossen
- Pc upgraden met de juiste hardware – tips en onderdelen
- Hulp bij opstartproblemen – foute BIOS configuratie herstellen
- Wachtwoord BIOS instellen en herstellen – zo doe je het
- UEFI start niet op – zo verander je de BIOS set-up
afb5
Ernstige schade, zoals een doorgebrande connector, kun je opsporen door de afzonderlijke onderdelen in je pc te inspecteren.
(Deze informatie is afkomstig uit het artikel van Christof Windeck en Daniel Dupré, en verscheen eerder in c’t 4, 2022, p94)
