Dolby Atmos Music via Tidal

Muziek in het Dolby Atmos-formaat is al enige tijd bij streamingdiensten beschikbaar. De streamingservice Tidal heeft zijn aanbod uitgebreid naar mediaspelers, tv’s en soundbars.

Bij 3D-geluid denk je meestal aan bioscoopfilms waarin de helikopters boven je hoofd vliegen. Inmiddels begint de muziekindustrie zich ook te realiseren dat formaten als Auro-3D, Dolby Atmos en DTS:X interessant kunnen zijn.

Blu-raydiscs met Atmos-muziek zijn er al een tijdje, maar het grote publiek hebben ze nog niet bereikt. 3D-audio voorvechter Dolby heeft daarom eind vorig jaar zijn strategie aangepast en is een samenwerking aangegaan met Amazon Music en Tidal.

Het resultaat van de samenwerking is Dolby Atmos Music, een puur streamingformaat dat beide diensten alleen op ge­selecteerde apparaten aanbied, namelijk de Echo Studio van Amazon en Android-apparaten. Maar het was het niet mogelijk om Atmos-muziek af te spelen op Dolby Atmos thuisbioscoopsystemen.

Tidal heeft daar verandering in gebracht. Sinds begin juni is de Dolby ­Atmos Music-service geleidelijk aan geïntroduceerd op mediaspelers zoals Apple TV 4K, Amazon-­apparaten en Nvidia Shield TV. De bijbehorende app is ook beschikbaar op Android-tv’s van Sony en Philips die Dolby Atmos ondersteunen.

Blijf op de hoogte van de nieuwste informatie en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

De audiosignalen van Dolby Atmos Music worden net als bij Dolby Atmos in films naar zeven kanalen plus een subwoofer-kanaal gestuurd voor speakers op oorhoogte. Daarnaast zijn er twee, vier of zes kanalen voor luidsprekers die idealiter in het plafond zitten. Voor het gebruik van Dolby Atmos in de woonkamer moest Tidal de distributie aanpassen.

Bij Android-­apparaten streamt de service 3D-muziek met de AC-4-codec, die actuele mediaspelers en receivers nog niet ondersteunen. Tidal stuurt het geluid nu op basis van Dolby Digital Plus naar deze apparaten. Volgens onze metingen hebben de lossy gecomprimeerde 3D-titels een datarate van 768 Kbit/s. Op blu-raydisc en Ultra HD blu-rays staan Dolby Atmos geluidsgegevens met de lossless Dolby TrueHD als basis – met 6,5 Mbit/s voor alleen audio.

De lijst van Dolby Atmos-titels in Tidal bevat momen­teel zo’n 40 albums. Het aanbod bestaat met name uit jazz en klassieke muziek, maar er zitten ook andere genres tussen plus individuele nummers. De nummers in Tidal bestaan momenteel alleen nog uit Atmos-remixen van oudere studio-opnames en concert­registraties. We hebben geen nog live-­opnames ontdekt waarbij aparte microfoons zijn gebruikt om het geluid van bovenaf op te nemen.

Bij remixes zijn er twee methodes. Bij de eerste versie worden in de studio (kunstmatige) ruimtelijkheid gecreëerd door instrumenten en zang aan de hoogtekanalen toe te voegen. Op oorniveau hoor je vaak weinig verschil. Mogelijk is dit om de mix dichter bij de wensen van de artiesten te houden. Het resultaat klinkt wel mooi, maar echt opvallen doet het niet. Vooral verschillen zulke mixen nauwelijks van de upmix-­technieken die 3D-geluidsreceivers zelf toevoegen aan ­stereo- en 5.1-materiaal.

Bij de tweede methode worden de hoogtekanalen creatiever benut, bijvoorbeeld door stemmen afwisselend in het lagere en het hogere niveau te mixen of ­instrumenten apart vanuit het plafond te laten klinken. Zulke mixen zijn een kwestie van smaak, maar wel vaak spannender dan de eerste variant. Bij Tidal vind je ze echter nauwelijks. Een zo’n track is het nummer ‘When Doves Cry’ van Prince.

Met het initiatief van Tidal heeft Dolby Atmos Music de sprong naar de thuisbioscoop gemaakt. Maar het vereiste Tidal HiFi-abonnement van 19,99 euro is prijzig. In het huidige aanbod ontbreekt er nog een echte ­selectie van titels waarbij de hoogtekanalen ook echt creatief worden toegepast. Je krijgt vooral de indruk dat de labels overhaast titels in Dolby Atmos op de markt willen brengen.

Desondanks is de ontwikkeling hoopgevend. Ook is er de mogelijkheid dat er in de toekomst albums op Tidal verschijnen die al op blu-raydisc zijn uitgebracht en die expliciet voor 3D-geluidssystemen zijn geproduceerd – en dat op termijn ook Amazon de weer­gave via AV-receivers mogelijk maakt. Een bredere steun van de muziekdiensten zou een positief effect moeten hebben op het aanbod van goede Dolby-mixen, en ook de prijzen iets kunnen drukken.

(Informatie afkomstig uit het artikel van Nico Jurran en Daniel Dupré, c’t magazine 10/2020, p. 79)