Pc testen en benchmarken: meet je processor performance

Om de prestaties van je pc of laptop te meten, heb je geen dure software nodig. Je kunt je pc testen en benchmarken met gratis programma’s. Zo meet je de processor performance.

Wanneer een processor of computer bij ons in het testlaboratorium komt, willen we net als jij weten of die zo snel is als de fabrikant belooft. Daarvoor hebben we een benchmarkparcours dat we regelmatig aanpassen. Daarbij zorgen we ervoor dat we bij de pc testen een zo breed mogelijk scala aan toepassingen bestrijken.

Hier lees je kort welke gratis benchmarks je kunt gebruiken om eenzelfde serie tests uit te voeren. Afhankelijk van het type apparaat gebruiken we bij c’t nog andere (betaalde) software.

Sommige benchmarks hebben zelf vergelijkende waarden. Anders kun je die vaak vinden bij onze reviews, evenals bij onze artikelen over de zelfbouwsuggesties. Met onderstaande benchmarks en testbestanden kun je je eigen resultaten vergelijken. Een overzicht met meer dan 50 processors is te vinden in de CPU-gids 2020 in c’t 6/2020.

Resultaten van enkele desktop-processors.

Je kunt deze tests uitvoeren met Windows 10 zoals wij standaard doen. Veel van de genoemde benchmarks zijn ook beschikbaar voor macOS en Linux. Alle afzonderlijke links hebben we hier verzameld. Sommige van die bestanden zijn wel enkele honderden megabytes groot.

Maak voor zover mogelijk geen speciale aanpassingen aan het besturingssysteem. Schakel wel de automatische stand-by-modus bij inactiviteit uit en verbreek de verbinding met het netwerk, zodat Windows Update er niet plotseling dwars doorheen komt.

Sluit alle andere programma’s af. We raden aan het systeem opnieuw op te starten en het minstens 10 minuten stil te laten staan als je je pc testen wilt. Dan is het besturingssysteem na het opstarten klaar met alle achtergrondactiviteiten.

Cinebench is een quasi-standaard. De software is beschikbaar voor Windows en macOS. Laat Cinebench een statisch renderbeeld berekenen uit de animatie Oberbilk. Dit toont een woonkamer met een resolutie van 1280×720 pixels.

De render-benchmark Cinebench verdeelt het werk automatisch over alle logische processorkernen. Bij elk van de ‘tegels’’ van het beeld is een cpu-thread actief.

Voor het renderen gebruikt deze benchmark alleen de processor. Hij draait ook op oudere processors maar levert bij high-end processors wat vertekende resultaten omdat ze minder dan een halve minuut nodig hebben en hem dan voor een groot deel in de turbomodus kunnen uitvoeren. Cinebench is toch populair omdat het betrouwbare, reproduceerbare waarden levert, een run slechts enkele minuten duurt en de resultaten makkelijk te vergelijken zijn.

Met de Advanced-instelling kun je ook de singlethreading-prestatie meten, oftewel hoe snel een enkele core rekent. Onder Preferences vind je verder de optie om het aantal processorthreads handmatig in te stellen.

Iets praktijkgerichter dan de Cinebench-benchmark is het gebruik van render-applicaties om cpu-prestaties te bepalen. Daarvoor gebruik je de gratis open­source software Blender, die onder andere gebruikt wordt voor animaties en speciale effecten in tv-series en films (zie de serie artikelen over Blender).

Voor processorbenchmarks gebruiken we het renderproject Car Demo, dat ook gratis te downloaden is. Het ­pakket bevat een cpu- en een gpu-versie, elk geoptimaliseerd voor de verschillende architecturen. Met een dubbel­klik op bmw27_cpu.blender start Blender auto­matisch. Je hoeft geen instellingen aan te passen. Door op F12 te drukken, wordt het renderingproces gestart.

Bij typische desktopprocessors duurt het enkele minuten – de software geeft de resterende tijd aan. Voor zeer krachtige cpu’s, waarbij de rendertijd van Car Demo minder dan een minuut bedraagt, kun je bovendien testen met de meer complexe scène Class room. Houd er rekening mee dat de Blender-versie moet overeen­komen als je resultaten wilt vergelijken.

Zelfs high-end cpu’s zijn lange tijd bezig met de uitgebreide rendering-scène Class room van Blender.

Floatingpoint-units zijn belangrijk voor de cpu-prestaties. Hun ruwe prestaties kun je direct meten met het commandoprogramma Flops. Op de downloadpagina moet je eerst de voor jouw processor­architectuur geoptimaliseerde benchmarkversie selec­teren.

Voor AMD’s Ryzen-cpu’s is het bestand 2017-Zen.exe het juiste voor Windows, voor de oudere A- en FX-serie processors kies je voor 2011-Bull­dozer.exe. Voor Intel-chips zoals de Core i-2000 en Core i-3000 is er het bestand SandyBridge.exe, en voor nieuwere Core-i cpu’s Haswell.exe. Open een Opdrachtprompt, ga naar de map waar je het uitvoerbare bestand hebt opgeslagen en start het. De rest wordt automatisch uitgevoerd.

Het commandline-programma Flops zet de floatingpoint-units van de processors flink aan het werk.

Gebruik Handbrake om te controleren hoe goed of slecht je processor presteert bij videocodering. Als testvideo gebruik je de ongeveer 10 minuten durende gratis animatiefilm Big Buck Bunny, die is gemaakt met Blender.

Voor de benchmark codeer je de film van de originele bioscoopresolutie naar full-hd in H.264-­formaat. Daarvoor zijn geen speciale instellingen nodig, gebruik gewoon het Handbrake-profiel 1080p30. Het enige wat je hoeft te doen in Handbrake is de video te laden en het profiel en een doelmap te selecteren. Nadat het transcodingproces voltooid is, staat de coderingssnelheid in het logboek. Dat logboek is een beetje verwarrend, in de cruciale regel wordt de tijdstempel gevolgd door de tekst ‘work: average encoding speed for job is’, gevolgd door de gemiddelde codeersnelheid in fps.

Voor videocodering met HandBrake gebruiken we de korte film Big Buck Bunny, die onder Creative Commons-licentie in 4K bioscoopresolutie uitgebracht is.

Voor veel toepassingen in een kantooromgeving spelen integer-prestaties een belangrijkere rol dan floatingpoint-prestaties. Het gratis compressieprogramma 7-Zip bevat een benchmarkfunctie. Die zit onder ‘Extra / Benchmark’. Hij begint meteen te rekenen met alle logische processors en werkt de resultaten voortdurend bij. ­Onder Snelheid zie je met hoe veel kilobyte per ­seconde het programma gegevens comprimeert en decomprimeert.

Om de prestaties van een enkele processorkern te bepalen, kunt je via het drop-downmenu het aantal gebruikte threads beperken tot 1. Veel uitpakroutines, bijvoorbeeld die van Windows Verkenner, maar ook installatieprogramma’s van applicaties en games, gebruiken slechts een enkele core.

Blijf op de hoogte van de nieuwste tips en reviews van nieuwe hardware!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Er zijn benchmark-­suites die verschillende programma’s bundelen. Een alternatief voor het vrij dure SYSmark is de officebenchmark PCMark 10. De gratis versie gebruikt een mix van opensource applicaties zoals de Chromium-browser, Firefox, LibreOffice, FFmpeg en Gimp, maar ook zelfontwikkelde applicaties die bijvoorbeeld foto- of videoconferentiesoftware nabootsen.

PCMark10 onderhoudt een online database om de resultaten van de benchmark met elkaar te kunnen vergelijken.

Net als SYSmark bestaat PCMark uit multi- en singlethreaded toepassingen. Er is ook een test die de starttijden van de programma’s meet en zelfs voor 3D-gameprestaties. Het resultaat van PCMark kan online worden vergeleken met dat van andere gebruikers en bijvoorbeeld worden gefilterd aan de hand van dezelfde processor. Dat maakt het makkelijker om te beoordelen of je eigen pc de verwachte prestaties levert of niet – en om de oorzaak daarvan te vinden. De benchmarks zijn ook een goede test van de systeemstabiliteit, speciaal daarvoor kun je ook een stresstest voor je pc doen.

(informatie afkomstig uit het artikel van Christian Hirsch en Noud van Kruysbergen, c’t magazine 9/2020, p. 66)