Instellingen en bestanden overzetten van Windows naar Linux Mint

Windows 7 wordt straks niet meer ondersteund, maar Linux Mint is een gratis en beginnersvriendelijk Linux-­alternatief. Het verhuizen van bestanden en instellingen naar Linux is vaak niet meer werk dan wat kopiëren, maar je moet wel weten wat je precies waar naartoe moet kopiëren. We laten zien hoe je je gegevens en Windows-instellingen meeneemt bij een overstap.

Met het installeren van het besturingssysteem is een overstap naar Linux nog niet klaar. Je eigen systeeminstellingen ontbreken, programma’s moeten opnieuw geconfigureerd worden en je moet echt opletten dat je ook werkelijk alle documenten, foto’s en video’s kopieert. Met een paar trucs kun je jezelf een hoop werk besparen. Bij het overhuizen van je eigen bestanden en documenten is het handig als ze al in een opensource of goed gedocumenteerde bestandsindeling zijn opgeslagen.

Bij Windows komen die bestanden meestal terecht in het profiel van de betreffende gebruiker. De snelste manier om daar te komen is door je gebruikersnaam in te typen op de adresbalk van Verkenner.

Kopieer de gewenste gegevens op een usb-stick, externe harde schijf, of een netwerkstation als je een NAS hebt. Later kopieer je ze dan onder Linux naar je persoonlijke map (ook Home genoemd). Als je Windows en Linux parallel geïnstalleerd hebt, kun je de Windows-partitie ook in het Linux-bestandssysteem opnemen en je gegevens rechtstreeks naar je Home-­directory kopiëren.

Deze stap is in elk geval een goed moment om weer eens lekker op te ruimen. Is dat historische archief van scannerstuurprogramma’s nog steeds de moeite waard? Wil je downloads van vóór 2017 nog steeds bewaren? De rekening van de inmiddels afgedankte koffiemachine kan hem zeker achterna de prullenbak in. Ga je echt al die opnamen van GoT nog een keer bekijken?

Veel bestandsformaten kun je zonder problemen openen met Linux. In sommige gevallen is er echter sprake van beperkingen. Iedereen die bij Windows al Libre­Office of OpenOffice gebruikt, zit goed. LibreOffice onder Linux Mint opent alles zonder klagen, wat ook geldt onder Windows.

Gebruikers van Microsoft Office hoeven echter ook niet bang te zijn. Microsoft Office-documenten kunnen bijna altijd geopend worden. Het venijn zit echter, zoals zo vaak, in de details. Als je zo nu en dan een korte brief schrijft of eenvoudige tabellen produceert, hoef je je niet veel zorgen te maken. Misschien is een tekstkader wat verschoven, wordt een regel anders afgebroken of is een kolom te smal. Dat kun je snel corrigeren. Dergelijke wijzigingen zijn mogelijk zelfs alleen het gevolg van ontbrekende lettertypen.

Hoe je die onder Linux integreert, leggen we verderop uit onder het kopje Windows-lettertypen. De situatie wordt anders bij lange tekstdocumenten met een ingewikkelde opmaak en bij Excel-spreadsheets met complexe berekeningen of zelfs macro’s. Die veroorzaken vaak grotere problemen.

Pas na het installeren van aanvullende Microsoft-lettertypen verschijnen veel documenten en webpagina’s zoals je gewend was in Windows.

Als je de overstap kort voor een vergadering hebt gepland, kun je beter goed contro­leren of de pijlen en afbeeldingen in een presentatie door LibreOffice ook worden weergegeven op de plaats waar ze in PowerPoint zijn neergezet. Als er conversieproblemen zijn bij het openen van bestanden, kun je die bestanden onder Windows openen in het betreffende Microsoft Office-­programma en die opslaan in de OpenDocument-­indeling (ODF).

OpenDocument is het oorspronkelijke bestandsformaat voor LibreOffice. Als je een Office-document alleen nodig hebt voor archivering, kun je het onder Windows met een conversieprogramma ook opslaan in de PDF-indeling. LibreOffice heeft standaard de mogelijkheid naar PDF te exporteren. Bij Windows 10 kun je de PDF-printer gebruiken (‘Microsoft Print to PDF’). Dan heb je weliswaar een versie van het document die niet gewijzigd kan worden, maar die ziet er wel op elk platform hetzelfde uit.

Het overhuizen van foto’s zou geen grote hindernissen mogen opleveren. Je kunt de meeste afbeeldingsformaten onder Linux bekijken en bewerken. Alleen HEIF, dat wordt gebruikt op iPhones en bij enkele Android-formaten, wordt tot nu toe alleen begrepen door het beeldbewerkingsprogramma Gimp. Raw-foto’s kun je ook bewerken onder Linux, maar de resultaten halen het niet altijd bij die van professionele programma’s als Lightroom. Aanraders zijn de programma’s Darktable en Raw Therapee.

Ook met Adobe Photoshop, Illustrator en InDesign kun je er niet op vertrouwen dat je onder Linux toegang hebt tot de Adobe-bestandsformaten. In het algemeen moet je accepteren dat je functionaliteit verliest. Het is beter om zolang je de Windows-programma’s nog steeds ter beschikking hebt, de bestanden te openen en ze op te slaan in een opensource of op zijn minst algemene bestandsindeling. Voor Windows en macOS zijn overigens goede alternatieven voor Photoshop, waarvan sommige een Linux-versie hebben.

Hoewel Gimp Photoshop-bestanden kan openen, ondersteunt de tool geen CMYK en ook geen PSD-bestanden met 16-bit kleurdiepte per kanaal. Gimp kan met zijn eigen bestandsformaat echter tot 32 bit per kleurkanaal verwerken. Photoshop-specialiteiten zoals niet-destructieve aanpassingslagen en 3D-objecten heeft Gimp niet. Wanneer je Photoshop-bestanden opslaat voor gebruik onder Linux, schakel dan altijd het kenmerk ‘Compatibiliteit maximaliseren’ in.

Voor InDesign-lay-outs kun je EPS of PDF kiezen als bestandsformaat, maar dan verlies je wel de mogelijkheid om de lay-out onder Linux later te wijzigen. In­Design-bestanden kun je als IDML openen met ­Scribus. Je kunt je Illustrator-bestanden het beste opslaan in EPS- of SVG-formaat, zodat je ze later verder kunt bewerken met Inkscape onder Linux. Het beschermde ­Illustrator-formaat kun je zowel openen met Scribus als Inkscape, maar er kunnen dan wel een aantal subtiliteiten ontbreken.

Als je de Adobe-programma’s beroepsmatig gebruikt en ook bestanden moet uitwisselen met andere grafisch ontwerpers en opmakers, blijf ze dan gebruiken en vergeet een overstap naar opensource alternatieven, want de problemen die het gevolg zijn van het steeds maar heen en weer converteren zijn niet te overzien. De keuze aan programma’s voor audio- en ­videobewerking onder Linux is niet groot en groeit ook al in geen jaren meer, maar de kwaliteit neemt wel toe. Toch zul je je video- en audioprojecten zelden kunnen importeren in Linux-programma’s. Voor nieuwe projecten, afgezien van complexe videoproducties, vind je waarschijnlijk alles wat je nodig hebt in programma’s als Kdenlive. Voor audiobewerking kun je kiezen uit het eigenzinnige bewerkingsprogramma Audacity en het krachtige Digital Audio Workstation Ardour.

Windows-lettertypen meenemen

Een reden waarom Office-documenten die onder Windows zijn gemaakt bij Linux soms heel anders worden weergegeven, is dat de gebruikte lettertypen dan ontbreken. Als de lettertypen die in het Office-document worden gebruikt niet op het Linux-systeem aanwezig zijn, vervangt LibreOffice ze door andere lettertypen met ongeveer vergelijkbare typografische eigenschappen. Dat resulteert dan soms in afwijkingen in de tekstbreedte, wat kan leiden tot onverwachte regelomlopen.

Je kunt dat voorkomen door bij Linux Mint het pakket ttf-mscorefonts-installer te installeren. Daarbij worden dan vervolgens verschillende veelgebruikte Microsoft-fonts gedownload. Je kunt eens kijken bij de letter­typebestanden die onder Windows geïnstalleerd zijn. Dat moet je in elk geval doen als je zelf extra lettertypen onder Windows geïnstalleerd hebt.

De Windows-lettertypen staan in de map %SYSTEMROOT%\Fonts (vanuit Linux Windows/Fonts, relatief ten opzichte van het mountpunt onder Linux).Om de lettertypen met Linux te gebruiken, kopieer je de map Fonts van Windows naar je persoon­lijke map onder Linux. Als je de directory hernoemt naar .fonts, zijn de lettertypen ook beschikbaar onder Linux.

Als je wilt dat alle gebruikers van de pc de lettertypen kunnen gebruiken, moet je ze als root-gebruiker kopiëren naar de direc­tory /usr/local/share/fonts en daarna voer je dan de opdracht sudo fc-cache -f uit in Terminal.

Een moeilijk oplosbaar probleem is de kopieerbeveiliging en het rechtenbeheer (DRM) van multimedia­bestanden. Als je nog niet eerder stilgestaan hebt bij DRM, zou je nu wel eens van een koude kermis thuis kunnen komen en koop je in de toekomst hopelijk niets meer wat met DRM beveiligd is.

In de muziekwereld wordt DRM nog maar zelden gebruikt. Alleen oude nummers zouden nog wel een kopieerbeveiliging kunnen hebben. Bij webwinkels als iTunes (voor zo lang het nog bestaat) kun je proberen de met DRM beschermde muziekbestanden opnieuw te downloaden. Dan zou je zelfs versies kunnen krijgen die geen kopieerbeveiliging meer hebben.

Voor films ben je aan de genade van de kopieer­beveiliging overgeleverd. Als je in de speler van de aanbieder op zoek gaat naar een optie om de bestanden in een DRM-vrij formaat te exporteren, zal dat waarschijnlijk maar zelden lukken. De beste manier is met het programma MakeMKV. Dat is commercieel, maar biedt een proefperiode van 30 dagen. Als alles mislukt, kun je nog proberen om de Windows-speler onder Linux te blijven gebruiken met behulp van Wine.

Als je streamingdiensten gebruikt voor video en audio, kom je goed weg. Die werken bijna allemaal in de browser, maar zijn vanwege DRM-beperkingen niet scheutig met de resolutie. Meer dan 720p zit er meestal niet in.

Soms kun je niet alleen je documenten, maar ook de instellingen van programma’s naar Linux verplaatsen. Dat lukt vooral bij programma’s die al een Linux-versie hebben, zoals de browsers Firefox, Chrome en Opera en de e-mailclient Thunderbird. Maar ook de instellingen van LibreOffice kun je moeiteloos verplaatsen. Omdat de configuratiebestanden van die programma’s bij beide besturingssystemen hetzelfde zijn, kun je lekker makkelijk alle gegevens en instellingen van Windows naar Linux meenemen.

Er zijn geen Linux-versies van Internet Explorer, Edge, Outlook en Outlook Express, dus die gegevens kun je niet zomaar overzetten. Als Firefox en Thunder­bird de eerste keer gestart worden onder Windows, bieden ze aan om de instellingen van de twee Microsoft-programma’s over te nemen, inclusief alle accounts, cookies, toegangsgegevens, e-mails en bladwijzers. De eerste stap voor gebruikers van Microsoft-­programma’s is daarom om Firefox en Thunder­bird onder Windows te installeren en ze eenmaal te starten, zodat de gegevens geïmporteerd worden. En als je je toegangsgegevens ook exporteert, is het zeker de moeite waard om ook een wachtwoord­beheerder te installeren. Gebruikers van Windows Live Mail moeten hun accounts volledig opnieuw configureren onder Linux omdat Thunderbird het importeren van die gegevens niet ondersteunt.

De beste manier om bladwijzers, aanmeldingen en browserinstellingen in Windows en Linux te gebruiken is door ze te synchroniseren, bijvoorbeeld door de ­Firefox-synchronisatie of de synchronisatie-instellingen van Chrome. Het voordeel van die methode is dat je bladwijzers altijd op beide systemen aanwezig zijn.

Als je de Thunderbird-configuratie wilt verplaatsen, typ je in Windows Verkenner %APPDATA% op de adresbalk in en kopieer je de directory Thunderbird naar een locatie die je vanuit Linux Mint kunt openen. Als je het kopieerproces vanuit Linux start, open je de Windows-partitie en ga je naar de map Gebruikers/­<Accountnaam>/AppData/Roaming onder het mountpunt van het Windows-station.

In %APPDATA% bevinden zich sommige, maar niet alle instellingen voor Windows-programma’s.

Bij Linux Mint open je de bestandsbeheerder en activeer je het weergeven van verborgen bestanden in de persoonlijke map met de toetsencombinatie ­Ctrl+H, waarna sommige mappen met een punt voor hun naam verschijnen. Zoek in die lijst naar de map .thunderbird – is die er al, verwijder hem dan. Kopieer vervolgens de directory Thunderbird naar je Linux-gebruikersdirectory en hernoem die naar .thunderbird. Let onder Linux op hoofd- en kleine letters, want in tegenstelling tot Windows is Linux daar heel precies in. Een bestand met de naam ‘klein.txt’ is niet hetzelfde als ‘Klein.txt’.

Het handmatig verplaatsen van de Firefox- en Chrome-­bestanden is vergelijkbaar met die van Thunderbird. De respectievelijke paden staan in de tabel hierna. Voor Firefox hoef je alleen die mappen Firefox, Extensions en SystemExtensionDev in de submap .mozilla te hernoemen naar firefox, extensions en systemextensiondev. Het verplaatsen van de instellingen van LibreOffice gaat op een vergelijkbare manier. Schakel over naar %APPDATA% en kopieer ‘Libre­Office’. Kijk niet raar op dat daar slechts één map met de naam 4 in zit. Dat is een lelijke erfenis van het ontstaan van de kantoorsuite. Kopieer de configuratiemap onder Linux naar de directory .config en hernoem die tot libreoffice. Vervolgens horen de gebruikersinstellingen, extensies en woordenboeken ook onder Linux te verschijnen.

Configuratiebestanden van programma’s

Als je graag op de pc games speelt, kun je niet om Steam heen. In tegenstelling tot alle andere grote game-­winkels werkt Steam onder Linux en biedt met SteamPlay de mogelijkheid om een groeiend aantal Windows-spellen ook onder Linux te starten. Controleer wel of je eigen savegames via Steam Cloud gesynchroniseerd worden, anders begin je van voren af aan. Als de game synchronisatie niet ondersteunt, zoek dan in je gebruikersdirectory naar de savegames en kopieer die afzonderlijk. De meeste staan in je gebruikersdirectory onder %APPDATA%\Roaming. Soms moet je onder Linux nog andere problemen verhelpen bij het spelen van games.

Als een game niet afkomstig is uit het Steam-­universum, moet je kijken waar de game de savegames onder Windows opslaat, of ook daar met cloudsynchronisatie werken. Soms staan ze tussen hun eigen bestanden, soms in %APPDATA% en in een enkel geval in de map ‘Opgeslagen spellen’. Dan moet je ook nog uitzoeken waar het spel onder Linux zijn gegevens opslaat. Dan komen je persoonlijke map, .config en .local/share/ in beeld. Als je de game hebt gekocht in de Windows Store, kun je niet synchroniseren met Linux.

(Merlin Schumacher en Noud van Kruysbergen, c’t magazine)