Goedkoop of gratis Windows – opties en valkuilen

Er zijn verschillende opties om goedkoop of gratis Windows 10 op je pc te zetten. Maar is dat wel legaal en levert het problemen op? We gaan in op vragen en geven antwoorden.

Zoals we eerder beschreven, lijkt Microsoft je bij aanschaffen van Windows vooral richting de (dure) eigen shop te willen sturen. Je kunt goedkoop of gratis Windows 10 krijgen, maar daar zitten haken en ogen aan.

Lees hieronder veel gestelde vragen over goedkoop of gratis Windows op je pc zetten en de antwoorden.

Wat zijn de opties als ik geen geld aan Windows kan of wil uitgeven?

Als je geen Windows-licentie cadeau krijgt van vrienden of kennissen, heb je nog twee andere opties. Je kunt de 90-dagen-testversie van Windows 10 Enterprise gebruiken, die je helemaal gratis legaal bij Microsoft kunt downloaden en gebruiken. Het nadeel: de installatie is slechts 90 dagen te gebruiken en kun je niet omzetten in een permanent bruikbare versie. Je zult hem dus altijd opnieuw moeten installeren.

De tweede opties is een bètaversie te gebruiken uit het Insider-programma, wat ook gratis mogelijk is. Die zijn alleen niet altijd even stabiel. Bovendien stuur je in dat geval ook allerlei data naar Microsoft, waaronder mogelijk ook privégegevens. Je betaalt dan eigenlijk alsnog met je data.

Als je nog een licentie hebt voor Windows 7, 8 of 8.1 die je niet meer gebruikt, kun je die via een gratis upgrade omzetten naar Windows 10. Hoe je dat doet en hoe het daarmee zit, lees je op onze website.

Kan ik Windows ook tweedehands kopen? Ik heb wel eens gehoord dat dit verboden is.

Ondanks andere geluiden is de aan- en verkoop van gebruikte software of softwarelicenties in Nederland of België in principe toegestaan, en geldt dat ook voor Windows. Dat volgt uit een uitspraak van het Europese Hof van Justitie uit 2012, het zogenaamde UsedSoft-arrest. Die uitspraak is in latere zaken bevestigd. Daar zitten wel voorwaarden aan. Zo gaan de rechten en plichten over op de koper en mag die bijvoorbeeld een consumentenlicentie niet voor zakelijk gebruik inzetten of omgekeerd.

Je kunt een complete tweedehands pc met geïnstalleerde Windows kopen en daarmee verkrijg je een licentie die voorheen eigendom was van iemand anders. Je kunt in specifieke gevallen ook een tweede­hands Windows-versie los kopen. Een van de voorwaarden is dat de verkoper geen kopie achterhoudt. Het addertje onder het gras: als koper kun je vaak niet inschatten of de verkoper bonafide handelt.

Ik wil zo min mogelijk betalen. Hoe herken ik een onbetrouwbare verkoper?

Daar is eigenlijk geen echte methode voor, want verkopers hebben nauwelijks een mogelijkheid om hun betrouwbaarheid te bewijzen. Daar vind je hier meer informatie over. Je kunt malafide verkopers er soms wel tussenuit pikken. We geven hier enkele korte tips:

• Te lage prijs: een System Builder-licenties is met rond 100 euro per licentie het goedkoopst, bij drastisch lagere prijzen krijg je misschien wel de activatie voor mekaar, maar geen echt gebruiksrecht.
• Gegarandeerde activatie: als een verkoper garandeert dat de activatie zal lukken, liegt hij. De activatie wordt geregeld door Microsofts servers en daarop heeft een verkoper geen invloed.
• Vervangende sleutel:  belooft een verkoper een vervangende sleutel bij problemen, dan wekt dat weinig vertrouwen. Als verkoper is hij sowieso verantwoordelijk bij problemen met een aanschaf, dat geldt ook als het activeren niet lukt. Waarom zou de verkoper specifiek vermelden dat er problemen kunnen zijn?
• Originele sleutel: als er wordt gesproken over ‘originele’ sleutels, moeten de alarmbellen ook afgaan. Het probleem zit hem niet in valse sleutels (die zijn er voor zover wij weten niet meer), maar in sleutels die gestolen zijn of tegen de voorwaarden in meerdere malen gebruikt worden. Dat het originele sleutels zijn helpt je daarbij niet verder.
• Downloads: als je installatiebestanden kunt downloaden van een server van de verkoper is dat ook een alarmsignaal. Die bestanden beschikbaar stellen mag alleen met de toestemming van Microsoft, en goedkope aanbieders krijgen die niet.

Veel handelaren beloven zakelijke klanten dat ze door ‘schriftelijke vrijstelling’ tegen ‘alle kosten’ zijn verzekerd die door licentieproblemen kunnen optreden, maar dat is onzin. Denk alleen al aan de schade als gevolg van huiszoekingen, mogelijke inbeslagname van hard- en software en eventuele straffen: die zal de verkoper echt niet (kunnen) compenseren.

Dat juridische gezwets boeit me allemaal niet zo, ik wil het gewoon zo goedkoop mogelijk.

Als je alle juridische aspecten negeert kun je misschien geld besparen, maar wel met risico. Als het om één licentie gaat, zal dat vaak zonder gevolgen blijven. Maar bij grotere aantallen neemt de kans toe dat je voor de rechter moet verschijnen. Zeker als bedrijf moet je je ervan verzekeren dat je niet het slachtoffer wordt van malafide verkopers.

Als je bewust in zee gaat met dubieuze hande­laren, moet je bij problemen bovendien niet op enige rechtshulp rekenen. In tegendeel: als je zo’n verkoper bij de politie aangeeft, kan het juist gebeuren dat je zelf voor de rechter moet verschijnen.

Ik kan mijn gekochte Windows-licentie niet activeren.

Kijk in dat geval eerst of de activatie wel goed verloopt. Bij goedkopere moet je bij de activatie soms op specifieke manieren te werk gaan. De ene methode kost daarbij soms meer werk dan de andere. Mogelijk kan de verkoper je daarbij verder helpen.

Het activeren lukt nog steeds niet, ik dien een klacht in bij Microsoft!

Dat zal in de meeste gevallen niets opleveren. De verkoper is degene die verantwoordelijk is voor het leveren van een goed werkend product. Hij is degene die ervoor verantwoordelijk is dat de verkochte licentie legaal is en goed werkt, en daarbij hoort ook een succesvolle activatie.

Als er na de koop problemen ontstaan, moet de verkoper zorgen voor een oplossing of voor vervanging. Microsoft is bij activatieproblemen dus alleen een betrokken partij als je de licentie rechtstreeks bij Microsoft aangeschaft hebt. Let op: dat de verkoper verantwoordelijk is voor het verkopen van een legale licentie die goed functioneert, betekent zeker niet dat je daar zelf na de aanschaf mee kunt doen wat je wilt.

Als je bijvoorbeeld een licentie die voor een enkel apparaat geldt, in strijd met de voorwaarden meerdere malen gebruikt, is dat niet het probleem van de verkoper maar ben je daar alleen zelf verantwoordelijk voor.

Blijf op de hoogte van de nieuwste Windows informatie en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Hoe zit het met goedkope licenties via bekende namen zoals op Bol.com of de ING-spaarpuntenwinkel? Zijn de licenties die zij verkopen ook illegaal?

Een aanbieder als Lizengo hanteert iets hogere prijzen (zoals Windows 10 Home voor 35 euro en Pro voor 45 euro) en had zijn producten zelfs een tijdje in sommige supermarkten liggen. De licenties voor Windows 10 en Office 365 hingen daar naast de cadeaubonnen en opwaardeerkaarten. Dat wekt het idee dat het schijnbaar om betrouwbare licenties gaat.

Afgelopen zomer deed de politie echter een inval bij Lizengo in Keulen. De producten zijn toen uit de super­markten verdwenen, maar de websites lizengo.nl en lizengo.be zijn nog actief. We raden je echter aan er niet op te vertrouwen dat de geleverde licenties legaal zijn. Dat een goedkope aanbieding opduikt op andere plaatsen zoals de ING winkel zegt ook weinig over de betrouwbaarheid van de licentie.

Het kan ook voorkomen dat je bij grote en bekende online winkels zoals Bol.com en Amazon aanbiedingen van derden aantreft voor Windows-licenties. Talloze kleinere verkopers bieden via die platforms hun eigen waren aan. Dat ze daar (tijdelijk) een plek hebben gekregen zegt echter niet meteen iets over de betrouwbaarheid. De tips voor het herkennen van niet betrouwbare verkopers (zie ook hierboven ‘Goedkoop Windows kopen’) blijven in dat geval van kracht.

Ik heb ooit een productsleutel gekocht bij een verkoper op een online markt­plaats die ondertussen weer is verdwenen, en ik betwijfel ondertussen eigenlijk of dat wel zo’n goed idee was. Daarom heb ik een System Builder-licentie gekocht die ik in plaats daarvan wil gebruiken, maar moet ik Windows daarvoor dan weer opnieuw gaan installeren?

Dat ligt eraan: als je dezelfde editie hebt aan­geschaft als die je al had (Home, Pro, etc.), dan hoef je alleen maar de productsleutel te wijzigen. Daarvoor druk je op de toetsencombinatie Windows+Pause en klik je op ‘Productcode wijzigen’. Vervolgens voer je de nieuw aangeschafte sleutel in en volg je de aanwijzingen op in de dialoogvensters totdat Windows geactiveerd is.

Let er daarom bij aanschaf op welke editie van Windows je krijgt. Er zijn edities met namen die erg op elkaar lijken, zoals Home en Home N. Die gebruiken echter verschillende sleutels en accepteren geen sleutels van de andere editie. Welke editie momenteel geïnstalleerd is, kun je opvragen via de toetsencombinatie Windows+Pause.

Wat in elk geval niet gaat lukken, is het invoeren van een Windows Home-sleutel voor een Windows Pro-editie. In de omgekeerde richting werkt dat echter wel: als je een Home zonder N hebt geïnstalleerd, kun je daar de sleutel voor invoeren van een Pro-­editie zonder N (dus eigenlijk de sleutel van een andere editie gebruiken). Na het herstarten van de pc heb je dan een Pro-editie. Dat werkt dus wel, maar belangrijk daarbij is dat ze wel beide de N wel of niet in de naam van de editie hebben. We hebben ook gehoord van lezers waarbij deze methode niet werkte, in dat geval zul je toch opnieuw moeten installeren.

Ik heb het vermoeden dat mijn gekochte Windows-licentie in werkelijkheid geen echte licentie is. En nu?

Als de garantietermijn nog niet is verlopen, is de verkoper het eerste aanspreekpunt. Maar of dat wat uithaalt, is een andere kwestie. Je zou eventueel een gang naar de rechter kunnen overwegen. Maar als het om een enkele licentie gaat, is het bedrag waarover het gaat zo laag dat dit de moeite niet loont. Het komt er dan op neer dat je je geld kwijt bent. Je hoeft er in dat geval niet echt bang voor te zijn dat Microsoft of wie dan ook je juridisch op de korrel neemt.

Heb je daarentegen een groter aantal licenties afgenomen, mogelijk voor commercieel gebruik in een onderneming, dan kun je het beste eerst contact opnemen met iemand van je rechtsbijstand.

De makkelijkste manier om aan Windows 10 te komen is dat je het kant-en-klaar geïnstalleerd krijgt op een (nieuwe) pc. Andere opties zijn vaak ingewikkelder, duurder of de legaliteit is dubieus.

Als alternatief voor Windows 10 kun je natuurlijk ook een gratis distributie van Linux proberen. Dat is in veel gevallen een prima alternatief.