Thuisnetwerk instellen voor Windows 10, zonder Thuisgroepen

Met de feature-update naar versie 1803 heeft Microsoft helaas de ‘Thuisgroepen’ verwijderd uit Windows 10. Als je die gebruikte voor het netwerk van je pc’s, moet je dat op een andere manier oplossen. Gelukkig is je thuisnetwerk instellen ook zonder Thuisgroepen goed te doen.

Tip: je thuisnetwerk instellen in Windows 11 gaat net even anders.

Microsoft heeft een bijna 10 jaar durend experiment beëindigd bij de update naar Windows 10 versie 1803: de ‘Thuisgroepen’ zijn verleden tijd. Technisch gezien is dit afscheid geen groot verlies. Uit onze eigen ervaringen werkten ze al vanaf de invoering bij Windows 7 niet echt geweldig. Dat is jammer, want het was eigenlijk een prima idee om Windows-pc’s met een korte beveiligingscode via het netwerk aan elkaar te kunnen koppelen.

De opmerkingen van Microsoft over het verdwijnen zijn redelijk nuchter: mensen kunnen beter online opslag met behulp van OneDrive gebruiken of zoals vroeger de gedeelde netwerkmappen van Windows gebruiken. Heb je thuis geen netwerk­opslag (bijvoorbeeld een NAS) en vertrouw je je bestanden liever niet aan de cloud toe, dan moet je dus aan de slag met de klassieke gedeelde mappen en zelf je thuisnetwerk instellen.

Daarvoor moet je eerst controleren of netwerkdetectie ingeschakeld is. Als dat niet zo is, zou je bij het openen van het item ‘Netwerk’ in Verkenner vanzelf een melding moeten krijgen. Je kunt het ook controleren als je op de Windows-toets drukt, ‘geavanceerd del’ intypt en klikt op ‘Instellingen voor geavanceerd delen beheren’. Activeer voor het profiel ‘Particulier netwerk (huidig profiel)’ zowel de netwerkdetectie als bestands- en printerdeling.

Wat dat profiel betreft: ‘Particulier netwerk’ is de aanbevolen instelling voor een kantoor, thuissituatie of andere netwerken waar geen openbaar verkeer doorheen gaat. Gebruik ‘Gast of openbaar’ voor mobiele verbindingen of wifi in hotels, cafés enzovoort. Bij Windows 10 kun je bij de Instellingen-app het profiel wijzigen door in de categorie ‘Ethernet’ of ‘Wi-Fi’ te klikken op de betreffende verbinding.

Pc’s hebben netwerknamen, maar Windows 10 gebruikt standaard willekeurig gegenereerde namen als ‘Desktop-3VE91R4’. Om je pc in een netwerk te vinden, wijzig je die naam in iets dat beter te herkennen is. Dat kan met de Instellingen-app van Windows via ‘Systeem / Info’ en de knop ‘Naam van pc wijzigen’. Bij Windows 7 zoek je in het menu Start naar ‘naam’ en klik je op ‘De naam van deze computer wijzigen’. Klik op de knop ‘Wijzigen’ en geef een passende en duidelijke naam zoals ‘werk-notebook of ‘prive-pc’. Vermijd spaties en speciale tekens in de computernaam.

Vergeleken met de Thuisgroepen zijn klassieke gedeelde mappen veel flexibeler bij je thuisnetwerk instellen. Dat is meteen ook het nadeel: het inrichten kan heel eenvoudig zijn, maar ook erg ingewikkeld worden. Het is goed om te weten dat alleen gebruikersaccounts die toegang tot de pc hebben, ook via het netwerk toegang kunnen krijgen. Dat betekent dat een gebruikersaccount eerst op de doel-pc moet zijn toegevoegd om vanaf een ander apparaat bij de mappen te kunnen.

Dat gebruikersaccount moet bovendien zijn voorzien van een wachtwoord. Windows accepteert geen accounts zonder wachtwoord. Het maakt daarbij niet uit of je hetzelfde account gebruikt als waarmee een map is aangemaakt of een ander account dat je expliciet toegang hebt verleend. Op die manier wordt voorkomen dat gasten via wifi bij gedeelde mappen kunnen komen van een account zonder wachtwoord.

De persoonlijke gebruikersmap met Documenten en Afbeeldingen enzovoorts is voor de betreffende gebruiker standaard toegankelijk via het netwerk. Daardoor is het kinderspel om die via het netwerk te benaderen. Typ in de adresbalk van Verkenner gewoon de computernaam van de andere pc in het netwerk in, voorafgegaan door twee schuine strepen:

\\werk-notebook

Om toegang te krijgen, voer je de gebruikersnaam en het wachtwoord in die je op de andere pc gebruikt. Als je op beide pc’s dezelfde gebruikersnaam en wachtwoord gebruikt, wordt helemaal niet naar aanmeldgegevens gevraagd.

Als het account op de doel-pc een Microsoft-account is, is de juiste gebruikersnaam waarschijnlijk niet gewoon je naam (voor- en achternaam). De naam van je gebruikersmap zou moeten werken. Om die te achterhalen, start je Verkenner en blader je in ‘Deze computer’ naar de map ‘C:\Gebruikers’.

Als je gebruikersaccount geen wachtwoord heeft, zal de netwerktoegang niet lukken. Een wachtwoord instellen gaat onder Windows 10 met de Instellingen-app via ‘Accounts / Aanmeldingsopties’. In het Configuratiescherm van Windows 7 kies je het onderdeel Gebruikersaccounts en klik je vervolgens op ‘Een wachtwoord voor uw account instellen’.

Je verwijdert de aanmeldgegevens via de aanmeldingsopties. Druk op de Windows-toets, typ ‘aanmelding’ en klik op ‘Aanmeldingsopties’. Scrol naar beneden, klik op ‘Bluetooth en andere apparaten’ en vervolgens op de naam van de netwerk-pc, bijvoorbeeld ‘werk-notebook’. Klik daar­onder op de knop ‘Verwijderen’ en bevestig met ‘Ja’.

Als je met meerdere mensen op het netwerk zit, wil je wellicht je aanmeldgegevens niet met iedereen delen. Het is in dat geval handig om voor het uitwisselen van bestanden een extra gebruikersaccount met wachtwoord toe te voegen. Degenen die via het netwerk toegang moeten hebben, krijgen dan de betreffende gebruikersnaam en het wachtwoord.

Als je gegevens wilt delen, maak je dus eerst zo’n gebruikersaccount aan. Start de Opdrachtprompt of PowerShell als administrator (bijvoorbeeld via Windows + X). Met het commando

net user jonas rockybeach /add

maak je een nieuw account voor de gebruiker ‘jonas’ met het wachtwoord ‘rockybeach’. De naam en het wachtwoord pas je naar wens aan.

Om een map te delen, klik je er rechts op en kies je in het snelmenu ‘Toegang verlenen tot’ (‘Delen met’ in Windows 7). Je kunt in dat submenu dan een gebruikersaccount kiezen of ‘Specifieke personen’. Gebruik je de laatstgenoemde optie, dan kun je via de vervolgkeuzelijst een account selecteren en klik je op ‘Toevoegen’. In de kolom ‘Machtigingsniveau’ heb je dan de mogelijkheid te bepalen of je alleen leestoegang of ook schrijftoegang wilt verlenen. Dat laatste is misschien wel makkelijk, maar brengt ook het risico met zich mee dat anderen aanwezige bestanden wijzigen of per ongeluk wissen. Ook een malwarebesmetting op een andere pc kan dan erg vervelend gaan uitpakken.

Pas als je de instellingen bevestigt met de knop ‘Delen’ krijgt het geselecteerde account de gekozen toegang tot de map. Iedereen die de aanmeldgegevens van dat gebruikersaccount heeft, kan die map nu benaderen via het netwerk.

Als het goed is, verschijnen andere pc’s in het thuisnetwerk in Verkenner onder ‘Netwerk’. In onze ervaring is dat niet altijd het geval. Dat is geen ramp: typ in de adresbalk van Verkenner gewoon twee schuine strepen gevolgd door de computernaam van de doel-pc, bijvoorbeeld:

\\hobby-pc

en druk op Enter. Vervolgens moet je je aanmelden met een gebruikersaccount en wachtwoord, bijvoorbeeld van het speciaal hiervoor gemaakte account. Daarna heb je toegang tot de gedeelde mappen.

Om de toegang te vergemakkelijken, kun je er een stationsletter aan toewijzen. Klik met de rechtermuisknop op de map die je wilt koppelen en kies ‘Netwerkverbinding maken’. In het dialoogvenster dat opent, selecteer je een stationsletter. Controleer of het selectievakje ‘Opnieuw verbinding maken bij aanmelden’ is gemarkeerd en bevestig je keuzes met ‘Voltooien’. Het nieuwe ‘station’ verschijnt dan in Verkenner. Bij Windows 10 staat hij bij ‘Deze pc’, bij Windows 7 bij ‘Computer’.

In de praktijk merken we trouwens dat in Verkenner regelmatig een rood kruis verschijnt bij een netwerkstation als dat een tijd niet is gebruikt. Windows ziet het om onbekende redenen vaak als offline. Maar benaderen van de map via het netwerk lukt wel en daarbij verdwijnt het kruisje dan weer even. Heb je andere problemen met je thuisnetwerk instellen, lees dan bijvoorbeeld deze tips voor het oplossen van netwerkproblemen.

Krijg meer gratis tips en info!

Schrijf je in voor de c’t nieuwsbrief en ontvang de laatste tips, reviews en nieuws in je mailbox.

Als je het delen van een map wilt opheffen, werkt dat op vergelijkbare wijze als bij het instellen. Klik met de rechter muisknop in Verkenner op de betreffende map en vervolgens op ‘Toegang verlenen tot’ (of ‘Delen met’ bij Windows 7) en kies ‘Delen beëindigen’. In plaats daarvan kun je ‘Specifieke personen’ kiezen, op een account klikken en dan op ‘Verwijderen’.

Wil je op een bepaalde pc het delen helemaal opheffen en heb je voor het delen een speciaal account aangemaakt, dan kun je dat account eenvoudigweg verwijderen. Dat kan met de Opdrachtprompt of PowerShell met administratorrechten en het commando

net user jonas /delete

Je kunt het account ook verwijderen met een muisklik via ‘Instellingen / Accounts / Gezin en andere personen’.

(Jan Schüßler, c’t magazine)