Knelpunten bij levering grafische kaarten, processors, game­consoles

Grafische kaarten, webcams, AMD-processors, game­consoles: talloze hardwarecomponenten zijn nu niet of moeilijk verkrijgbaar omdat de voorraden op zijn. Daar zijn verschillende oorzaken voor – en er zijn nog meer problemen te verwachten.

Voor tests van grafische kaarten kun je terecht bij de artikelen GeForce RTX 3070, 3080 en 3090 getest en vergeleken en Grafische kaart – speel games met raytracing en 4K

Velen zijn op zoek naar de apparaten en onderdelen die we bespreken, maar nergens beschikbaar zijn. Het betreft niet alleen nieuwe producten zoals de Ryzen 5000-cpu’s en of grafische kaarten zoals de AMD Radeon RX 6000- en Nvidia ­GeForce RTX 3000-serie, maar ook componenten die al lang op de markt zijn, zoals pc-kasten, voedingen en ssd’s.

De Sony PS5 en Microsoft Xbox Series X/S zijn ook nergens te vinden, net als printers en webcams die al langer uitverkocht zijn. De knelpunten in de levering hebben verschillende oorzaken, waarvan sommige pas over enkele maanden opgelost zullen zijn.

Vanaf maart vorig jaar zat iedereen opeens thuis en moest het thuiskantoor voorzien worden van nieuwe apparaten. Daardoor is de vraag explosief gestegen en konden er niet snel genoeg nieuwe producten gefabriceerd worden – met name omdat vooral Chinese fabrikanten werden getroffen. Maar ook als ze hun productie wel konden opschroeven, ging er enige tijd overheen voordat de producten uit Azië hun weg naar de detailhandel in Europa vonden.

Veel producten worden op vrachtschepen vervoerd, wat enkele weken duurt. Dat was jarenlang erg goedkoop, maar dat is veranderd door het instorten van de capaciteit bij de luchtvracht. Een deel van het transport wordt normaal namelijk door passagiersvliegtuigen gedaan.

Blijf op de hoogte van de nieuwste informatie en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Ook het gebruik van clouddiensten en videoconferenties is explosief toegenomen. Die vragen om extra server­capaciteit, waardoor hyperscalers als Amazon, Google en Microsoft ook het komende jaar zullen doorgaan met het upgraden van hun datacentra.

Daarbij speelt ook dat nog slechts enkele chipfabrikanten hun eigen producten maken. De productiecapaciteit is in handen van een handvol bedrijven zoals TSMC en Samsung. Bij TSMC worden naast Ryzens en Radeons nu ook de consolechips voor de PS5 en Xbox Series X/S gemaakt.

Naast de onverwacht hoge vraag is er ook nog een ongebruikelijke stroom aan nieuwe producten. ­Nvidia laat zijn GeForce RTX 3000-chips produceren door Samsung, maar die aantallen zijn niet zo hoog als verwacht.

Iets wat Nvidia CEO Jensen Huang overigens ontkent: ‘We zijn de productie echt, echt flink aan het opvoeren. De aantallen zijn geweldig. De geleverde hoeveelheid is fantastisch. Ze zijn alleen direct weer uitverkocht.’

Handelaars gaan verschillend om met de tekorten. Enerzijds hebben ze last van de gebrekkige leveringen, waardoor ze niet aan de vraag kunnen voldoen. Anderzijds profiteren sommige detailhandelaren door de weinige beschikbare exemplaren tegen woekerprijzen te verkopen.

Waar je in november nog rond de 600 euro betaalde voor een 12-core Ryzen 9 5900X met een adviesprijs van 569 euro, vragen webshops er nu gemiddeld 640 euro voor – als ze hem al op voorraad hebben – met uitschieters tot boven de 1000 euro.

Vooruitzichten

Een verbetering van de leveringssituatie voor hardwarecomponenten lijkt er nog niet in te zitten. Ondanks dat de distributie van het vaccin wereldwijd van start is gegaan, zal de transportcapaciteit in de eerste helft van 2021 nog schaars blijven. Contractfabrikanten werken op volle toeren en zijn langdurig volgeboekt. Bovendien komen er nieuwe serverprocessors aan, die wellicht prioriteit krijgen boven de productie van consumenten-cpu’s.

Christian Hirsch, Christof Windeck en Daniel Dupré
Dit nieuwsbericht verscheen eerder in c’t magazine 3, 2021, p10