Meer kernen, meer kloksnelheid, meer cache, maar ook meer afvalwarmte. De nieuwe 13e generatie Intel processors (codename “Raptor Lake”) moet het opnemen tegen de AMD Ryzen 7000.
Wie overtreft wie?
Chipfabrikanten AMD en Intel zijn in een race om de snelste desktopprocessor. Als reactie op de Ryzen 7000 volgen op 20 oktober de eerste zes cpu’s van de Core i-13000-serie.
De modellen uit deze serie zijn als volgt:
- Intel Core i9-13900K
- Intel Core i9-13900KF
- Intel Core i7-13700K
- Intel Core i7-13700KF
- Intel Core Core i5-13600K
- Intel Core Core i5-13600KF
Tegelijkertijd stuurt Intel de high-end chipset Z790 de race in, die meer interfaces biedt dan zijn voorganger Z690. Vermoedelijk rond de jaarwisseling volgen de goedkopere processor- en chipsetvarianten.
Wat zijn verbeteringen bij de 13e generatie Intel processors?
Intel belooft 15 procent hogere single-threading prestaties met de Core i9-13900K. Toepassingen die profiteren van veel cores zouden tot 41 procent sneller zijn dan met de vorige generatie. Als grootste verandering verdubbelt de fabrikant het aantal efficiency cores (E-cores) in de hybride processors van 8 naar 16. Er zijn nog steeds acht van de snellere, maar energievretende performance cores (P-cores).
Aan de structuur of het aantal rekeneenheden in de Raptor Cove-kernen in vergelijking met de vorige Golden Cove-architectuur van de Core i-12000 (codename Alder Lake) is er niets veranderd. Wel heeft de chipfabrikant de kloksnelheid verhoogd van de 13e generatie Intel processors. De P-cores van de i9-13900K werken in turbomodus met maximaal 5,8 GHz. Dit is maar liefst 600 MHz meer dan de i9-12900K en 300 MHz meer dan de i9-12900KS Special Edition. Om dit mogelijk te maken heeft Intel het fabricageproces verder verbeterd.
Verder hebben de chipontwikkelaars de 13e generatie Intel processors voorzien van grotere caches. De level 2 cache per P-core groeit van 1,25 MByte naar 2 MByte. Vier E-kernen zitten in een cluster en delen nu 4 in plaats van de vroegere 2 MByte L2-cache. Tegelijkertijd verhoogt Intel de level 3-cache die door alle CPU-componenten wordt gebruikt tot maximaal 36 MByte.
Zowel DDR4 als DDR5 met de 13e generatie Intel processors aansturen
De Core i-13000 kan nog steeds DDR4 of DDR5 RAM aansturen. Het DDR4-gedeelte is dat van de AlderLake CPU’s en haalt 3200 megatransfers per seconde; met DDR5 klimt de snelheid van 4800 naar 5600 MT/s. Dit geldt echter slechts voor één DIMM per kanaal. Bij volledige bezetting garandeert Intel alleen DDR5-4400.
Is de gamingperformance verbeterd bij de 13e generatie Intel processors?
De prestatietoename bij 3D-spellen is nogal wisselvallig. De framerate in bijvoorbeeld League of Legends stijgt met zo’n 24 procent ten opzichte van zijn voorganger, maar dit is echter niet bij alle games het geval. In de meeste titels stijgen de meeste framerates met zo’n 5 procent. Ook zijn er enkele games zoals Horizon Zero Dawn of Metro Exodus die helemaal niet profiteren van de 13e generatie Intel processors.
Daarom moet Intels nieuwe topmodel in sommige games zijn nederlaag toegeven aan de Ryzen 7 5800X3D met extra grote L3-cache en zal het in deze discipline waarschijnlijk ook moeilijk hebben tegen de Ryzen 7000.
Hoe doen de 13e generatie Intel processors het met taken als rendering en videocodering?
In plaats daarvan is de Core i9-13900K met zijn 24 cores en 32 threads meer geschikt voor taken als rendering en videocodering, die goed geparallelliseerd kunnen worden. Dit geldt vooral voor zogenaamde megatasking, wanneer verschillende van deze toepassingen tegelijkertijd draaien. Wanneer Blender een 3D-figuur op de achtergrond rendert en de Unreal Engine de bijbehorende textuur en belichting op de voorgrond maakt, is de Core i9-13900K naar verluidt 34 procent sneller klaar dan zijn voorganger.
TDP van de nieuwe 13e generatie Intel processors
In reactie op het hogere stroombudget van de Ryzen 7000 heeft Intel de vermogenslimiet op de Core i9- en i7-13000 K-modellen verhoogd van 241 naar 253 watt. Toch belooft de fabrikant een hoger rendement. Zo zou een Core i9-13900K vertraagd tot 65 watt dezelfde multithreading prestaties moeten leveren als de Core i9-12900K met een vermogenslimiet van 241 watt.
Tot slot
De nieuwe processoren gebruiken dezelfde LGA1700 socket als de Alder Lake CPU’s. Met de BIOS-updates die sinds de zomer beschikbaar zijn, draaien de Raptor-Lake processoren zonder prestatieverlies in eerdere Series600-borden. Met een prijs van 730 euro concurreert de 24-core Core i9- 13900K met AMD’s 16-core Ryzen 9 7950X voor 799 euro.
