Geluid bij videobellen verbeteren

‘Hallo, hoor je me? Ik hoor je niet!’ Geluidsproblemen zijn bij videoconferenties aan de orde van de dag. Met enkele trucjes kun je de meest voorkomende problemen met het geluid bij videobellen verbeteren en vind je de juiste microfoon en headset voor je online vergaderingen.

(Afbeelding: Andreas Martini)

De verwerking van het spraaksignaal en de resulterende kwaliteit varieert vaak per videoconferentieprogramma. De programma’s controleren de verbinding van de server met de respectievelijke clients (pc’s, smartphones) en passen de codec en de bitsnelheid automatisch aan. Om tijdens de overdracht bandbreedte te besparen, verwijderen veel programma’s de hogere frequenties. Microsoft is bijzonder rigoureus en geeft bij Skype en Teams alleen frequenties tot 7 kHz door. Daardoor klinken stemmen altijd een beetje dof. Beide programma’s presteren echter wel beter bij het compenseren van volumeschommelingen. Daardoor versta je zelfs makkelijk sprekers die geen headset gebruiken en iets verder af zitten van de microfoon op hun computer.

Als de afstand te groot is, treedt er een galm op en worden storende omgevingsgeluiden luider doorgegeven. Cisco Webex en Goto Meeting gebruiken een agressief ruisonderdrukkingssysteem dat stemmen op onnatuurlijke wijze vervreemdt. Bij BigBlueButton snijdt een lomp werkende ruisvermindering soms het begin en het einde van woorden af. Bij Google Meet, Nextcloud, Stackfield en Zoom klinken sprekers evenwichtig en natuurlijk. Jitsi zit daar ergens tussenin. Daarbij traden er geluidsartefacten op door storingen bij de overdracht.

Om dat te voorkomen, is het van belang om te zorgen dat je internetverbinding zo stabiel mogelijk is zodat er zo min mogelijk storingen optreden. Via wifi kunnen datapakketten ongecontroleerd worden vertraagd, wat geluidsonderbrekingen kan veroorzaken. Een kabelverbinding lost dat probleem op.

De programma’s bieden in het algemeen weinig instelmogelijkheden om de spraakkwaliteit te verbeteren. Zelfs bij Zoom merkten we nauwelijks verschillen tussen de verschillende opties van de geluidsinstellingen. Soms kan incompatibiliteit met browsers problemen veroorzaken in het geluid bij videobellen. Vaak helpt het om over te schakelen naar Google Chrome, waarvoor de meeste programma’s geoptimaliseerd zijn.

Voordat de vergadering begint, moet je eerst de juiste opname- en weergavebronnen als standaardapparaat in het besturingssysteem instellen. Bij Windows klik je daarvoor met de rechtermuisknop op het luidsprekerpictogram rechtsonder in het scherm en open je de geluidsinstellingen. Bij macOS vind je de instellingen in de Audio/MIDI-configuratie. Daar moet je zeker ook de versterking van het microfoonsignaal corrigeren, zodat je stem niet vervormd of te zacht klinkt. Gebruik je een usb-audio-interface met instelbare microfoonversterking, controleer dan de handmatige gain via de direct-monitoring-knop.

Een veel voorkomende oorzaak van fouten is de aparte aan-uitschakelaar op een headset of microfoon. Die hoef je niet te gebruiken als je het geluid bij videoconferenties via de knoppen van het programma regelt. De spatiebalk werkt in veel gevallen als een push-to-talkknop: je microfoon wordt dan alleen geactiveerd zolang je de balk ingedrukt houdt. Dat is vooral aan te bevelen bij vergaderingen met veel deelnemers.

Als je geen headset gebruikt maar een vergadering bijwoont via de ingebouwde microfoon van een laptop, schakelt de software automatisch continu tussen de microfoon en de luidsprekers. Anders zou het geluid hard gaan rondzingen door de resulterende feedback.

Als er maar één deelnemer in een kamer is, werken alle programma’s betrouwbaar. Het wordt problematisch als meerdere deelnemers in dezelfde ruimte via hun pc deelnemen. Zodra twee computers hun luidsprekers en microfoons inschakelen, krijg je feedback. In dergelijke situaties moeten collega’s één computer gebruiken met geactiveerde luidsprekers en microfoon, of ze moeten allemaal een headset dragen.

Er zijn ook conferentieluidsprekers met ingebouwde microfoons verkrijgbaar waarmee meerdere mensen in een kamer aan een online conferentie kunnen deelnemen. De prijzen van modellen van merkfabrikanten zoals Beyerdynamic, Epos, Jabra en Poly variëren van ongeveer 100 euro tot 650 euro. Die verbind je via usb of bluetooth met een computer. De apparaten werken met een microfoonarray die zich automatisch op de spreker richt die op dat moment praat.

De verstaanbaarheid hangt af van de akoestische eigenschappen van de ruimte en de afstand van een spreker tot de microfoon. In onbehandelde kamers zul je moeilijk te verstaan zijn als je op meer dan drie meter van het apparaat af zit. De akoestiek van de ruimte kan worden verbeterd met geluidsabsorberende panelen. Dat zijn panelen die in de ruimte staan of aan het plafond hangen.

In vergaderingen met meerdere deelnemers in dezelfde ruimte, kunnen conferentieluidsprekers met ingebouwde microfoonarrays de verstaanbaarheid verbeteren.

Bij het kiezen van een headset moet je overwegen waarvoor je hem wilt gebruiken en hoe lang je videoconferenties gemiddeld duren. Als je zo nu en dan een videogesprek voert vanaf je thuis-pc, dan is een eenvoudig model met een usb- of 3,5-mm jack-aansluiting prima. Bluetooth-modellen hebben geen kabels nodig, maar het koppelen kan irritant zijn, vooral als je wisselt tussen je smartphone en pc. Een alternatief zijn draadloze headsets die via DECT verbinding maken. Die hebben een bereik van meer dan 100 meter. Modellen die puur voor spraak zijn bedoeld hebben één oorschelp en worden aangeboden door fabrikanten als Epos, Jabra en Poly vanaf ongeveer 150 euro inclusief oplaadstation.

In het ideale geval zit de microfoon van de headset aan een beugel. De microfoons houden grotendeels het omgevingsgeluid weg. Headsets zonder microfoonarm gebruiken meerdere microfoons en meten welk geluid uit je mond komt en welke geluiden uit de omgeving komen. Dat is technisch complexer en het resultaat is meestal slechter.

Je zult in eerste instantie moeten wennen aan een headsets met een enkele schelp, omdat je de stemmen slechts in één oor hoort. Maar je raakt er vrij snel aan gewend. Zorg ervoor dat je de microfoonarm naar voren en naar achteren kunt draaien, zodat je de headset zowel rechts als links kunt dragen. Als je oor aan één kant pijn gaat doen, kun je de koptelefoon gewoon op je andere oor zetten en de microfoon omdraaien.

In-ear-modellen zijn met name handig als je onderweg bent. Maar zelfs de meest comfortabele modellen hebben rubberen dopjes die na een uur of twee gebruik op je oren gaan drukken.

Hoofdtelefoons voor callcentermedewerkers, gamers en mobiele telefoongebruikers zijn meestal geoptimaliseerd voor gesprekken in rumoerige omgevingen. De oorschelpen zijn bijna altijd gesloten. Sommige modellen zijn bovendien voorzien van ANC (Active Noise Cancelling), waarbij omgevingsgeluid actief wordt onderdrukt. Als je echter in een rustig thuiskantoor zit en enkele uren per dag de ene onlinevergadering na de andere hebt, kan dat redelijk uitputtend zijn.

Marathonsessies zijn zonder koptelefoon veel relaxter. Als dat niet mogelijk is, omdat gezinsleden of buren teveel mee kunnen luisteren, dan moet je een model kiezen dat niet op de oren drukt en het omgevingsgeluid ongehinderd doorlaat.

Open modellen die het hele oor afdekken zijn verkrijgbaar in de prijsklasse tussen 120 en 200 euro, zoals de gamingheadsets van Epos Sennheiser (GSP 500, Game One) en Audio Technica (ATH-PDG1, ADG1X). Die laatste is vooral een aanrader vanwege het hoge draagcomfort, de luchtige oorschelpen en het goede geluid.

De Audio Technica ADG1X is een open headset die het hele oor bedekt. Hij is bijzonder geschikt voor marathonsessies. Het is wel een uitloopmodel en inmiddels moeilijk verkrijgbaar.

Als alternatief kun je een open koptelefoon combineren met een usb-tafelmicrofoon voor podcasters. Qua draagcomfort en geluid is de AKG K702 een zeer goede keuze voor zo’n 135 euro. Wat usb-microfoons betreft is een goedkoop model zoals de CAD Audio U29 voldoende voor spraaktelefonie. Die kost zo’n 40 euro en wordt geleverd inclusief statief. Voor hoogwaardige spraakopnames is een cardioïde condensatormicrofoon zoals de Røde M3 (circa 80 euro) de moeite waard. Die kun je op een kleine tafelstandaard monteren zoals de Millenium DS-10 (10 euro) en via een korte XLR-kabel aansluiten op een usb-audio-interface zoals de Behringer U-Phoria UMC22 (50 euro).

Professionele headsets voor presentatoren en podcasters worden door AKG, Beyerdynamic en Sennheiser aangeboden voor prijzen tussen 250 en 350 euro. Daar heb je wel een audio-interface met XLR-microfooningang voor nodig. Videoconferentieprogramma’s hebben zeker baat bij een betere isolatie van achtergrondgeluiden en het vollere stemgeluid. De grote, gesloten koptelefoons zitten comfortabel, maar kunnen op hete dagen flink warm zijn.

(Dit artikel is eerder verschenen in c’t 12/2020, p.80, met medewerking van Hartmut Gieselmann)

Wil je op de hoogte blijven van het laatste IT-nieuws en de nieuwste online-artikelen? Meld je dan hier aan voor onze nieuwsbrief: