Naast Linux Windows 11 installeren – geschiktheid pc controleren

Naast Linux Windows 11 installeren is lastiger dan als je al Windows hebt er Linux naast installeren. Controleer daarom vooraf of de Linux-pc wel met Windows 11 overweg kan, dat scheelt je een hoop frustraties.

Als je alleen Linux hebt op je pc, kun je niet de PC Healt Check-app van Microsoft downloaden om je pc te controleren. Die is er namelijk alleen voor Windows.

Met de methode in deze workshop kun je controleren of je pc voor Windows 11 geschikt is, vóórdat je probeert naast Linux Windows te installeren.

Deze oplossing kan ook van pas komen als je bij een pc zonder werkende Windows (of met een volkomen lege schijf of ssd) de geschiktheid voor Windows 11 controleren wilt.

Stappen voor geschiktheid pc controleren in het kort

1. Je maakt eerst een usb-stick voor de Windows 11-installatie.
2. Daarna voeg je aan die stick een speciale tool toe om de geschiktheid te controleren.
3. Vervolgens start je van de stick en volg je specifieke stappen om de tool te starten.

Als de tool aangeeft dat de pc geschikt is, heb je hiermee ook meteen al een bruikbare installatie-stick.

De installatiestick zelf controleert niet alle eisen in één keer en is daarom minder handig dan deze methode.

Ontvang gratis informatie en tips voor Linux, schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Usb-stick maken voor Windows 11

Alles wat je nodig hebt is een normale Windows 11-set-upschijf die je maakt met Microsofts Media Creation Tool (MCT) op een Windows-pc. Je kunt daar een andere pc voor gebruiken (bijvoorbeeld op je werk).

Gebruik een usb-stick van minstens 8 GB en volg de stappen van de MCT. Alle bestaande inhoud op de stick wordt daarbij gewist.  Maak bij de stap ‘Selecteer taal en editie’ het vakje leeg en kies de gewenste optie voor de pc waarop je Windows 11 wilt installeren.

Tool voor controle geschiktheid pc toevoegen

1. Download de tool WhyNotWin11, die de geschiktheid van een pc voor Windows 11 kan controleren.
2. Kopieer de tool (het .exe-bestand) naar de hoofdmap van de usb-stick die je hierboven hebt gemaakt.

De tool die we toevoegen om de geschiktheid van de pc voor Windows 11 te controleren, draait vanaf de installatie usb-stick. Microsofts eigen tool Pc-statuscontrole doet dat niet.

Geschiktheid pc controleren

1. Start de pc op vanaf de usb-stick.
2. Als de set-updialoog of een melding over vereisten verschijnt, open je een Opdrachtprompt met de toetsencombinatie Shift+F10.
3. Typ de opdracht notepad en druk op Enter. Kladblok wordt dan gestart.
4. Kies ‘Bestand / Openen’ en zet het bestandstype onderaan op ‘Alle bestanden’.
5. Blader in het bestandsvenster naar de hoofdmap van de usb-stick.
6. Rechtsklik op WhyNotWin11.exe en kies Open.

Het hulpprogramma start nu en controleert de geschiktheid van de pc voor Windows 11.

Resultaten bekijken

WhyNotWin11 toont nu of je pc voldoet (groene markering) aan de systeemeisen voor Windows 11, zoals de architectuur, UEFI-boot, Secure Boot, TPM, de cpu-eigenschappen en het RAM.

Omdat de tool vanaf de stick draait (een Windows PE omgeving) kan de tool niet goed het GPT-partitieschema, de vrije ruimte en de grafische kaart detecteren. Zolang het systeem echter UEFI-enabled is (Boot Method is groen) en de harde schijf groot genoeg kun je de eerste twee negeren (die hebben betrekking op de usb-stick, niet de schijf).

Als vuistregel voor de grafische kaart geldt dat kaarten van AMD uit de R400-serie en Nvidia-kaarten uit de GeForce 900-serie compatibel zijn. De geïntegreerde grafische kernen van Intel-cpu’s zijn dat pas vanaf de Core i-8000.

Naast Linux Windows 11 installeren

Als WhyNotWin11 aangeeft dat de pc geschikt is, kun je naast Linux Windows 11 installeren. De installatie zou goed moeten gaan, let wel op dat je Windows 11 installeert in vrije ruimte of op een aparte schijf en niet je Linux-installatie overschrijft. Eventueel kun je eerst vanuit Linux met bijvoorbeeld GParted de Linux-partitie verkleinen om vrije ruimte te creëren.

Helaas overschrijft Windows 11 tijdens de installatie de bootloader van Linux (meestal GRUB/GRUB2) met zijn eigen bootloader, waardoor na afloop alleen Windows 11 zal starten. Het is makkelijker om Linux na Windows te installeren.

Je kunt de bootloader van Linux voor bijvoorbeeld Ubuntu herstellen met Boot-Repair. Dat kun je draaien vanaf een Ubuntu live-cd. Ook andere Linux-distrubuties bieden dergelijke opties op hun live-cd en er is een kant-en-klare Boot-Repair-Disk die je op cd of usb kunt zetten, die met allerlei Linux-distributies werkt.

Dankzij de testmethode in deze workshop weet je in elk geval dat Windows 11 compatibel is met je pc en dat alle moeite niet voor niets is.

(Deze informatie is afkomstig uit het artikel in c’t 3/2022, pagina 107, van Jan Schüßler en Noud van Kruysbergen)