Welke luidspreker wordt het: bluetooth-, wifi- of multiroomspeaker

Als je nieuwe luidsprekers in huis wilt halen is het tegenwoordig niet meer zo overzichtelijk als het ooit was, toen je nog stereosets kon kopen met een cd-speler en een cassettedeck erbij. Veel speakers hebben een geweldig geluid, maar net zo belangrijk is hoe eenvoudig die speakers in je netwerk integreren en welke extra functies ze bieden.

Geluidsdragers en kabels zijn verdwenen, en in veel gevallen heb je zelfs geen stopcontact nodig om naar muziek, luisterboeken of podcasts te luisteren. Moderne muziekinstallaties bestaan uit een of meer speakers die zonder kabels geluidsignalen ontvangen. De muziek kies je op je gemak vanuit je lekker luie stoel – op je smartphone of tablet, die de nummers naar je luidspreker stuurt.

Maar de ene kabelloze luidspreker is de andere niet. Ze zijn in meer vormen en maten verkrijgbaar dan er waren ten tijde van de passieve luidsprekers. Over het algemeen kun je ze zo’n beetje in drie categorieën indelen: bluetooth-speakers, wifi-, respectievelijk multiroomsystemen, en smartspeakers met een ingebouwde spraakassistent zoals Google Assistent of Amazon Alexa.

Als je een speaker zoekt die onafhankelijk werkt van je bestaande infrastructuur – of als je die niet hebt – dan kunnen bluetoothspeakers interessant zijn. Veel van deze speakers zijn bedoeld om in combinatie met een mobiel apparaat te gebruiken. Ze hebben in de meeste gevallen een ingebouwde accu en zijn daarmee redelijk mobiel in te zetten.

Enkele modellen zijn bijzonder stevig gebouwd en bestand tegen vuil en vocht, zoals de Ultimate Ears Boom 3. Veel apparaten zijn klein genoeg om in een rugzak te stoppen, waardoor ze qua geluidskwaliteit in de instap- of middenklasse categorie vallen. Er zijn echter maar weinig apparaten waarvan de geluidskwaliteit dermate goed is dat ze als vervanging van een hifi-installatie kunnen dienen. Bovendien is de geluidskwaliteit beperkt door de begrenzingen van bluetooth. De meeste apparaten gebruiken de Low Complexity Subband Codec (SBC). Deze is wel licentie vrij maar ook beperkt qua kwaliteit. Codecs die een hogere kwaliteit bieden, zoals aptX en AAC, kom je maar zelden tegen in de specificatie overzichten. Bij de meeste speakers in deze categorie zou je het verschil overigens ook niet horen.

Het mobiele apparaat moet binnen het zendbereik van de speaker blijven. Zonder tussenliggende muren of obstakels is die afstand tussen de 10 en 100 meter. Als er wel een muur tussen zit, kan het signaal al verloren raken zodra je met je smartphone de kamer uitloopt. Het voordeel van een directe verbinding is dat de bluetoothspeakers zonder omwegen het signaal precies zo weergeven zoals het ook op je telefoon of tablet wordt weergegeven.

Je kunt naast de muziek van (streaming-) apps ook het geluid van video’s, websites, podcasts en telefoongesprekken op de speakers weergeven. Voor telefoongesprekken hebben veel speakers een ingebouwde microfoon, zodat je ze ook als handsfree gespreksinstallatie kunt gebruiken. Dat kan echter ook nadelig zijn, omdat de speaker tijdens de muziekweergave ook telkens het geluid weergeeft als er een bericht binnenkomt.

Als je oude hifi-installatie inmiddels wel aan vervanging toe is, dan zijn de wifi- of multiroom-speakers het overwegen waard. Er zijn systemen beschikbaar die ook veeleisende luisteraars tevreden stellen en een kwaliteit leveren zoals je die van passieve luidsprekers kent. De speakers kun je los gebruiken of met meerdere combineren.

De speakers maken geen directe verbinding met je mobiele apparaat maar zijn verbonden met je wifinetwerk. De smartphone of tablet, die in hetzelfde wifinetwerk zit, dient dan als afstandsbediening. Als je een nummer in je Spotify-app wilt spelen, wordt het nummer niet van je mobiele apparaat via het netwerk naar de speaker gestuurd (zoals bij bluetooth) maar maakt de speaker direct contact met de streamingservice en speelt de muziek af zonder verdere hulp van het mobiele apparaat.

Het voordeel hiervan is dat luidsprekers en streamingservices met elkaar communiceren en dat je smartphone niet binnen bereik hoeft te blijven. Bovendien kun je meerdere apparaten aan de speakers koppelen en hoef je niet zoals bij bluetooth een apparaat eerst los te koppelen om een ander te kunnen gebruiken. Ook zal de speaker alleen de muziek afspelen en niet alle overige geluiden van je smartphone weergeven. Je kunt wel je smartphone blijven gebruiken om de gewenste muziek te selecteren. De geluidskwaliteit is afhankelijk van die van de streamingserviceprovider.

Het nadeel hiervan is dat je alleen de services kunt gebruiken die de speaker ondersteunt. Het geluid van YouTube of offline-video’s die je op je smartphone afspeelt, wordt over het algemeen niet door de speakers weergegeven.

Nog een voordeel van een systeem dat je in je thuisnetwerk integreert, is dat je meerdere luidsprekers kunt combineren tot een echt stereo-, surround- of multiroomsysteem waarin hetzelfde signaal synchroon wordt afgespeeld. Via een app deel je de speakers in als groep binnen dezelfde of meerdere ruimtes of als stereo speakers. In de streaming-app worden ze dan als dusdanig herkend en functioneren als één weergaveapparaat.

Veel actuele luidsprekersystemen bieden ook de mogelijkheid om een cassettedeck, platen- of cd-speler aan te sluiten. Dit geldt voor zowel mobiele bluetoothspeakers als stationaire wifisystemen.

Meestal sluit je deze apparaten aan via een 3,5mm-koptelefoonaansluiting. Acht van de twaalf in het volgende artikel door ons geteste multiroomspeakers waren hiermee uitgerust. Ook bij de bluetoothspeakers ziet het er wat dit betreft veelbelovend uit. Populaire modellen zoals JBL Flip, Bose Soundlink of Ultimate Ears Boom zijn ook van een jackaansluiting voorzien. Daar kun je een apparaat direct op aansluiten en bluetooth uitzetten om stroom te besparen.

Veeleisende luisteraars zouden wensen dat er een digitale aansluiting op zit. Bij bluetoothspeakers zit dat er niet in. Maar ook bij wifisystemen zijn digitale poorten uitzonderlijk. Van de hier geteste systemen had alleen het systeem van Bluesound een toslink-aansluiting.

Fabrikanten als Sonos en Teufel bieden componenten waarmee je ook aanwezige klassieke luidsprekers in je wifinetwerk kunt integreren, om op die manier een multiroomsysteem te creëren. Er bestaan daarbij zowel passieve als actieve apparaten, die een versterker overbodig maken. Bij Sonos moet je redelijk diep in de buidel tasten: de Sonos Connect zonder versterker kost rond de 400 euro en voor de Amp moet je al gauw 700 euro neertellen. De grootste speaker van Sonos, de Play:5 lijkt met zijn 580 euro dan bijna een koopje. De Amp heeft wel het voordeel dat je er ook een cd- of platenspeler op kunt aansluiten. De Amp digitaliseert het geluid en kan dit dan naar andere speakers zenden via wifi. Teufel biedt zijn Connector al voor 130 tot 200 euro te koop aan.

Als je de tv wilt koppelen aan een multiroomsysteem, dan bieden Sony en Sonos luidsprekers aan met een hdmi-ingang. De keuze is echter beperkt. Als je andersom al een hoogwaardige geluidsinstallatie inclusief receiver hebt, dan kun je ze met de bovengenoemde componenten ook koppelen. Je moet dan wel telkens de receiver naar de aangesloten ingang omschakelen. Als het om muziek van een bepaalde streamingservice gaat, bieden veel moderne receivers met netwerkaansluiting ook de mogelijkheid om een streamingservice weer te geven.

De zogeheten smartspeakers zijn eigenlijk luidsprekers waar een spraakassistent is ingebouwd, zoals Alexa van Amazon of Google Assistant. Hoewel er inmiddels wel al een Nederlandse versie van Google is, verstaat Alexa vooralsnog alleen Engels en Duits. Verwacht wordt dat Amazon in 2019 extra talen zal toevoegen.

Smartspeakers hebben een ingebouwde microfoon. Als je het bijbehorende steekwoord hardop zegt, zoals ‘Ok google’ of ‘Alexa’, dan opent de luid spreker een kanaal naar de desbetreffende spraakherkenningsserver en kun je vragen stellen of je smarthome-apparaten via spraakherkenning aansturen. Een vereiste hiervoor is een internetverbinding via wifi. Overigens kun je in de meeste gevallen de microfoon ook uitschakelen. De speakers werken prima als interface voor spraakassistenten, maar van de muziek kwaliteit moet je niet al te veel verwachten. Het aansturen van muziek via gesproken opdrachten werkt wel prima. Met korte spraakopdrachten spelen de speakers playlists of albums af via hun eigen streamingdienst of in sommige gevallen ook van Spotify. Ook het volume kun je via gesproken opdrachten aanpassen, wat handig is tijdens het koken of douchen.

Die extra ondersteuning door een spraakassistent zie je wel terug in de prijs: de kleinste luidspreker van Sonos is er als ‘One’ of ‘Play:1′. Doe apparaten zijn verder praktisch identiek, alleen heeft de One een microfoon en ondersteunt spraakherkenning. Dat model kost rond de 230 euro, terwijl de Play:1 al voor 180 verkrijgbaar is.

Als je je nog verder wilt verdiepen, staat er in c’t 1-2/2019 vanaf pagina 39 een uitvoerige vergelijkende test van multiroomsystemen.

(Hannes A. Czerulla, c’t magazine)