Bluetooth oordopjes met noise cancelling en meer

Met compleet draadloze bluetooth oordopjes krijg je de ultieme bewegingsvrijheid als je muziek luistert of belt. Ze passen in elke broekzak zonder dat je last hebt van draden die in de knoop raken. Maar de in-ear koptelefoons in deze test hebben nog meer te bieden. Slimme modellen hebben noise cancelling aan boord of zelfs sensoren voor hartslag en beweging.

Na deze test kunnen we zeggen: als je eenmaal gewend bent aan compleet draadloze oordopjes, wil je niet meer zonder – vooral niet bij sport, fysiek werk en andere situaties waarin je veel beweegt. Maar ook in rustiger alle daagse situaties op kantoor, in de trein of onder het wandelen kun je genieten van die draadloze vrijheid. Bluetooth oordopjes zijn bovendien gemakkelijker mee te nemen dan grotere draadloze koptelefoons.

De populairste modellen in deze test zijn Apples Airpods. Net als bij de concurrenten in deze test zijn dat alleen twee piepkleine oordopjes. Daar zit geen kabel of beugel tussen. In het beste geval geven de apparaten daardoor de indruk dat ze er helemaal niet zijn. Want als de koptelefoons lekker zitten, merk je er na de gewenningsfase niet veel meer van – behalve dan muziek in je oren. Als je loopt, hoor je geen geritsel van de kabel die langs je kleren schuurt, in het OV kun je indutten zonder dat de hoofd- of nekbeugel aan de stoel blijft hangen – en waar het afspeelapparaat ligt, doet er met bluetooth bijna niet meer toe.

Kortom: het concept van de volledig draadloze bluetooth oordopjes werkt overtuigend, omdat alles teruggebracht is tot de essentie. Het is dan ook niet verwonderlijk dat Apple in deze markt gestapt is. Een jaar geleden zagen de AirPods het licht. In deze test zijn dat wel buitenbeentjes, omdat ze als enige niet helemaal volgens het in-ear-concept gebouwd zijn. De speakeropeningen zitten namelijk niet in je gehoorgang, maar daarvoor. De andere fabrikanten – sommige daarvan waren eerder dan Apple – kiezen wel voor volwaardige in-ear-constructies.

Je kunt de bluetooth dopjes in twee categorieën verdelen: simpele oortelefoons om muziek te luisteren, te bellen en dergelijke en zogeheten hearables met slimme extra functies, zoals noise cancelling (of juist versterking van omgevingsgeluid) of hartslagmeting. Je kunt de bluetooth oordopjes trouwens ook als headset gebruiken, aangezien bij allemaal een microfoon ingebouwd is.

Het bekendste model in de categorie hearables is de Bragi The Dash. In deze test hebben we de verbeterde versie daarvan meegenomen: The Dash Pro. De start-up Bragi kreeg voor de eerste The Dash veel kritiek te verduren wegens verbindingsproblemen en beloftes die niet waar gemaakt werden. Bij de Pro moet veel daarvan opgelost zijn.

Bij de Nuheara IQbuds moet je er met een app voor kunnen zorgen dat je vanuit je omgeving alleen hoort wat jij wilt en de rest wegfiltert met noise cancelling. De Jabra Elite Sport is een mix tussen simpele oortjes en hearable. De bluetooth oordopjes meten met sensoren je hartslag en beweging, zodat je die vervolgens met een app kunt analyseren. Ook Samsung analyseert je bewegingen met de IconX (2018). Daardoor kunnen ze je bijvoorbeeld begeleiden bij sportactiviteiten. Sony doet een eerste poging in deze apparaatklasse met de WF-1000X. Het luxe merk B&O doet mee met de BeoPlay E8. En Erato mengt zich in de strijd met de bijzonder kleine Apollo 7.

Als de kussentjes bij je oor passen, zitten in-ear bluetooth oordopjes veel steviger dan de earbuds, die alleen in je oorschelp zitten. Zelfs tijdens het sporten en bij plotselinge hoofdbewegingen blijven ze netjes op hun plaats.

Aangezien de in-ears in het ideale geval je gehoorgang afdichten, dringt er veel minder omgevingsgeluid door in je oor en komt er ook nauwelijks muziek naar buiten. Bovendien verbetert de in-earconstructie meestal de geluidskwaliteit. Je gehoorgang dient als klankkast en bassen komen beter tot hun recht. Dat effect kun je ook met normale earbuds simuleren door ze een beetje in je oor te drukken. Sommige oortelefoons hebben een transparante modus, waarbij geluiden van buiten doorgegeven worden. Maar op dat punt wist geen van de modellen ons te overtuigen.

De in-ear-constructie heeft ook nadelen. Alleen als je geschikte kussentjes voor je eigen oren vindt en die op de juiste manier gebruikt, werken de bluetooth oordopjes zoals ze bedoeld zijn. Als er ook maar een klein spleetje van de gehoorgang open blijft, verliezen de meeste in-ears hun complete basfundament. Als je ontevreden bent over het geluid moet je eens proberen ze een stukje verder in je oor te schuiven – natuurlijk heel voorzichtig. Ook grotere kussens kunnen helpen. Bij de geteste in-ears krijg je die in minstens drie formaten meegeleverd, soms zelfs van verschillende materialen.

Het draaggevoel kan in het begin wat ongemakkelijk zijn, maar normaal gesproken went dat snel. De Sony WF-1000X en de Nuheara IQbuds onderdrukken omgevingsgeluid elektronisch. Normaliter vind je deze zogeheten active noise cancelling (ANC) vooral bij grotere on- en over-ear-koptelefoons. Met behulp van de microfoon analyseert het apparaat het lawaai en genereert tegengeluid met tegengestelde polariteit. ANC werkt vooral goed bij lage frequenties.

Je kunt geen van de geteste bluetooth oordopjes met een (audio)kabel gebruiken. Je koppelt ze allemaal met Bluetooth 4.0, 4.1 of 4.2. In de praktijk merk je geen verschil tussen die versies. De stroombesparende functie Low Energy – belangrijk voor de accuduur – is bij 4.0 al ingevoerd. Apple kiest voor een eigen overdrachtsstandaard, waar het bedrijf weinig over prijsgeeft. Toch wijkt het maar weinig af van Bluetooth. Android-apparaten en pc’s koppelen in elk geval probleemloos.

Jammer genoeg heeft alleen Sony de contactloze standaard NFC in de hoofdtelefoons geïntegreerd. Terwijl dat de bluetooth-koppeling een stuk makkelijker maakt. Je hoeft dan alleen de oplaadhoes of de bluetooth oordopjes bij de betreffende smartphone of tablet te houden om de twee apparaten verbinding te laten maken.

In het begin hadden draadloze oortelefoons problemen om een stabiele verbinding tussen de twee dopjes te houden en het geluid synchroon af te spelen. Je hoofd zit daar namelijk tussen en dat bestaat grotendeels uit dempend water. Bij de eerste modellen, zoals The Dash, viel de verbinding dan ook regelmatig weg en had je nog wel eens last van nagalm. Bij de geteste apparaten lijken de fabrikanten grip te hebben op deze problemen. Uitvallers kwamen nog wel voor, maar heel zelden en niet reproduceerbaar. Van synchronisatiefouten was helemaal geen sprake.

Alle draadloze verbindingen hebben het nadeel dat het geluid vertraagd doorgegeven wordt. Bij muziek levert dat geen problemen op. Maar als het beeld op je smartphone bij het geluid uit je oortelefoons moet passen – zoals bij filmpjes en spelletjes – kan de vertraging het plezier vergallen. De combinatie van de AirPods met een iPhone leverde nog de minste latency op. Bij de andere modellen is het elke keer weer afwachten hoeveel vertraging er tussen beeld en geluid zit.

Alle bluetooth oordopjes ondersteunen het verplichte en verliesvrije SBC-formaat als overdrachtscodec. De formaten AAC en aptX beloven betere kwaliteit, maar worden  niet door alle smartphones en oortelefoons ondersteund. Apple-apparaten versturen in AAC en op de Jabra en Nuheara na kunnen alle geteste apparaten dat formaat verwerken. Er zijn maar een paar Android-apparaten die aptX ondersteunen en in de test ondersteunde alleen de Erato Appollo 7 het. Sowieso horen alleen audiofielen verschillen tussen de formaten, in stukken waarin tegelijkertijd hele hoge en hele lage tonen voorkomen.

Aangezien je geen audiokabel kunt aansluiten, zijn de bluetooth oordopjes niet geschikt om ze bijvoorbeeld voor het entertainmentsysteem aan boord van een vliegtuig te gebruiken.

De behuizingen van de bluetooth oordopjes bieden niet veel ruimte. Daarom moet je wat betreft accu en bediening wat compromissen op de koop toe nemen. Met maximaal 100 mAh per oortelefoon vallen de accu’s bijzonder klein uit en de accuduur is dan ook kort. Met geen enkel apparaat kun je meer dan vijf uur aan een stuk luisteren.

Daarom leveren alle fabrikanten een oplaaddoosje met geïntegreerde accu mee. Die cases hebben meerdere doelen. Je kunt de bluetooth oordopjes er veilig in opbergen als je ze niet gebruikt en tegelijk kun je de oortjes er in opladen, zowel onder weg als aan het stopcontact. Aangezien de bluetooth oordopjes geen ruimte hebben voor een poort, laad je ze op via contacten in de case.

Op Apples en Samsungs case na hebben alle modellen micro-usb-aansluitingen. Bij smartphones geldt deze aansluiting inmiddels als verouderd en wordt die steeds vaker vervangen door USB type C. Het voordeel van micro-usb is wel dat bijna iedereen er een kabel voor heeft liggen. Maar als je al een smartphone met USB type C hebt, moet je van nu af aan twee kabels meesjouwen, behalve bij de IconX. Heb je een iPhone, dan kun je met de Lightning-kabel ook meteen de AirPods opladen. Bij geen van de apparaten zit een bijpassende usb-oplader, maar die is tegenwoordig in elk huishouden met een smartphone te vinden.

Onderweg kun je de bluetooth oordopjes opladen met de ingebouwde accu’s van de cases. Die zijn drie tot tien keer zo groot als de twee oortelefoons samen. In de test konden we de koptelefoons er twee tot vier keer mee vol laden. Tegelijkertijd opladen en luisteren kan bij geen van de apparaten.

Er is weinig ruimte voor bruikbare bedieningselementen. Daarom bedien je de dopjes met slechts één knop of een aanraakgevoelig sensoroppervlak. Door enkel of dubbel te tikken of knop of sensor korter of langer actief te houden, kun je één element voor verschillende commando’s gebruiken.

Als je de keus hebt, verdienen fysieke knoppen de voorkeur boven touchbediening. Bij dat laatste wisten we nooit zeker of we wel op de goede plaats tikten. Aan de andere kant kan het bij knoppen gebeuren dat je door de bediening de bluetooth oordopjes onaangenaam in of op je oren drukt.

Als de fabrikant een app biedt, is die in bijna alle gevallen beschikbaar voor zowel Android als iOS, met dezelfde functionaliteit. De enige uitzondering is Samsungs Gear-app. Die ondersteunt de IconX alleen onder Android.

We hebben de bluetooth oordopjes in omgevingen met verschillende soorten geluid geprobeerd om erachter te komen hoe goed ze omgevingsgeluid dempen. Zo droegen we ze in de binnenstad op straten met langsdenderend verkeer, op kantoor en in de bus met allerlei niveaus van gespreksgeluiden, bij het hardlopen met doffe loop geluiden en op de fiets met sterke wind rond de oren. Ook hebben we in al deze omgevingen gebeld.

De accuduur van de bluetooth oordopjes hebben we gemeten bij een constant volume van 80 decibel met behulp van een sterk gevarieerde playlist met vrijwel alle muziekgenres en luisterboeken.

Vrijheid heeft een prijs. De accuduur van de draadloze oortelefoons valt kort uit, bij sommige modellen zijn bediening en ergonomie rampzalig en je betaalt drie tot vier keer zoveel als voor bekabelde modellen met dezelfde geluidskwaliteit. Maar de bewegingsvrijheid die bluetooth-modellen je geven is onbetaalbaar.

In de praktijk bleek de accuduur van twee tot vijf uur toereikend voor vrijwel alle situaties. Woon-werkritten, work-outs en films duren ook niet langer en tussendoor berg je de oortjes toch op in de oplaadhoesjes. Qua geluid kunnen ze overearkoptelefoons niet vervangen, maar ze klinken allemaal een stuk beter dan de oortjes waar doorsnee gebruikers mee rondlopen.

Als je de apparaten op prijs rangschikt, zie je iets bijzonders: Apples AirPods zijn duidelijk de goedkoopste van de test. Daarmee hebben ze sowieso de beste prijs-prestatieverhouding. Zeker voor Apple-gebruikers zijn ze dan ook de eerste keus. Maar voor je ze aanschaft, moet je ze wel even uitproberen, aangezien ze nog wel eens uit de oren vallen. Dat hebben ze gemeen met de bekabelde EarPods. Op demping van geluid van buiten hoef je niet te rekenen.

Die discipline beheersen de Erato Apollo 7 veel beter. Qua geluid bevielen die ons zelfs het beste. Met 280 euro zijn ze alleen best duur, zeker omdat ze geen extra functies bieden en nauwelijks langer dan twee uur met een accu doen. Wat dat laatste betreft doen de verder vergelijkbare Gear Icon X (2018) van Samsung het veel beter.

De Bragi The Dash Pro en Nuheara IQbuds komen onuitgerijpt over en zijn producten voor early adopters die het leuk vinden om te experimenteren. Voor sporters zijn de Jabra Elite Sport het meest geschikt dankzij de hartslagmeting en uitgebreide app. Daarbij loop je alleen het risico dat de oortjes al vrij snel pijn doen.

De B&O Beoplay E8 geven weinig reden om ze te kopen, of je moet specifiek van het neutrale geluid houden. Als je geen behoefte hebt aan smart functies, zijn de Sony WF-1000X nog een optie. Het geluid daarvan is goed, maar niet bijzonder, de bediening functioneel, de accuduur acceptabel en ze kosten slechts 200 euro.

(Hannes A. Czerulla / Herman Heringa , c’t magazine 3/2018)