De nieuwe Windows 11 24H2-update zou de prestaties van vooral AMD Ryzen 9000-cpu’s moeten verbeteren, maar AMD’s communicatie hierover laat te wensen over.
Op de hoogte blijven van al het nieuws omtrent cpu’s?
Schrijf je in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief van c’t magazine:
Overschatte benchmarks van AMD
AMD heeft zijn eigen benchmarkresultaten van de Ryzen 9000-cpu’s overschat: in vooraf gepresenteerde grafieken werden hogere frames per seconde (fps) getoond dan wat testers wereldwijd konden reproduceren. In een blogpost probeert AMD dit te verklaren.
Afgezien van mogelijke afwijkende instellingen zoals power limits en geheugensnelheid, wijst AMD met name naar tests die zijn uitgevoerd met administratieve rechten in Windows 11. De verklaring van AMD biedt echter ruimte voor interpretatie:
“De ‘Zen 5’-architectuur heeft een verbeterde sprongvoorspelling ten opzichte van eerdere ‘Zen’-generaties. Onze geautomatiseerde testmethode werd in de ‘Admin’-modus uitgevoerd, wat leidde tot resultaten die optimalisaties weerspiegelden in de sprongvoorspellingscode. Deze optimalisaties zijn echter niet aanwezig in de versie van Windows die testers hebben gebruikt voor de Ryzen 9000 Series.”
De rol van sprongvoorspelling
Sprongvoorspelling is een essentieel onderdeel van moderne processors. De processor probeert te voorspellen welke instructies snel nodig zullen zijn en laadt deze alvast in de cache. Het gaat hierbij om hele takken van mogelijke instructies, wat in het Engels ‘Branch Prediction’ wordt genoemd.
Gebrek aan transparantie
De formulering van AMD is enigszins misleidend: de Admin-modus activeert niet noodzakelijkerwijs de codeverbeteringen van Windows 11 24H2, maar zou vergelijkbare prestaties moeten leveren. AMD zwijgt echter opnieuw over de details, wat past bij hun communicatie in de afgelopen weken. Het probleem dat leidde tot de vertraging van de Ryzen 9000-processors heeft het bedrijf nog steeds niet verklaard. De Admin-modus wordt ook nergens genoemd in de Reviewer’s Guide, en de prestatieverbeteringen met Windows 11 24H2 zijn door AMD tot nu toe niet genoemd.
Verwarrende benchmarks in de reviewer’s guide
Reviewer’s Guides, die vaak onder een Non-Disclosure Agreement (NDA) vallen, worden meestal gebruikt om testers aanwijzingen te geven over prestaties en instellingen. Ze schrijven echter geen testprocedures voor. AMD noemt in hun blog prestatiecijfers voor zowel Windows 11 23H2 als 24H2, die afwijken van de gegevens in de Guide. De prestatieverschillen tussen 23H2 en 24H2 variëren in de voorbeelden van onmeetbaar tot +13 procent.
Op de hoogte blijven van al het nieuws omtrent cpu’s?
Schrijf je in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief van c’t magazine:
Benchmarkresultaten voor Ryzen 9 9950X (Bron: AMD, geen c’t-benchmarks)
| Benchmark | 24H2 | 23H2 | Reviewer’s Guide |
|---|---|---|---|
| Far Cry 6 [fps] | 183 | 162 | 196 |
| Cyberpunk 2077 [fps] | 200 | 188 | 210 |
| Hitman 3 [fps] | 358 | 347 | 340 |
| Watch Dogs: Legion [fps] | 165 | 165 | 169 |
| Cinebench 2024 Single Thread [punten] | 140 | 140 | 140 |
| Procyon Office [punten] | 10.288 | 9.829 | 10.140 |
Mogelijke oorzaken van prestatieverschillen
Er wordt gespeculeerd dat Windows 11 ingrijpt in de sprongvoorspelling om zich te beschermen tegen side channel-attacks. De Admin-modus en de 24H2-update zouden mogelijk dit gedrag beïnvloeden.
Overhaaste lancering van de Ryzen 9000
De lancering van de Ryzen 9000 lijkt opnieuw overhaast, vooral in het licht van Windows 11 24H2. AMD had zich niet hoeven haasten – Intels Arrow Lake, alias Core Ultra 200, wordt pas in oktober verwacht – en heeft zo zijn eigen introductie verpest.
Huidige mogelijkheden om de prestaties te verbeteren
Geïnteresseerden kunnen op eigen risico een niet-afgewerkte Insider-build van Windows 11 24H2 installeren door lid te worden van het Insider-programma.
Een “Admin-modus” bestaat eigenlijk niet. Microsoft biedt in Windows 11 de mogelijkheid om via de opdrachtprompt (CMD) een account aan te maken met de naam Administrator. In dit account is User Account Control (UAC) uitgeschakeld, en alle programma’s worden met administratieve rechten gestart. Dit Admin-account is echter bedoeld voor noodgevallen, en continu gebruik zou de veiligheid verminderen vanwege de rechten en het ontbreken van wachtwoordbeveiliging. We raden dit sterk af.
Als alternatief kun je met de rechtermuisknop op een spel klikken en kiezen voor “als Administrator uitvoeren”. Windows 11 zou het spel dan moeten behandelen alsof je in het Admin-account zit zonder User Account Control.
Samenwerking tussen AMD en Microsoft
AMD werkt naar eigen zeggen samen met Microsoft om de verbeteringen in de sprongvoorspelling beschikbaar te maken als Windows-update vóór de uitrol van 24H2. Hiervan zouden ook de Ryzen-processors met Zen 4 (Ryzen 7000, 8000G/F, 7040, 8040) en Zen 3 (Ryzen 5000, 6000, 7030) profiteren, zij het in mindere mate.
Op de hoogte blijven van al het nieuws omtrent cpu’s?
Schrijf je in voor de gratis wekelijkse nieuwsbrief van c’t magazine:
