Moederbordfabrikanten introduceren een nieuw BIOS-profiel als reactie op instabiliteiten in de Intel-processors van de dertiende en veertiende generatie K-series. Dit profiel zorgt ervoor dat de processors volgens de richtlijnen van Intel functioneren en dus de problemen bij deze cpu’s moeten verhelpen.
Gek genoeg heeft echter tot op heden niemand de verantwoordelijkheid op zich genomen voor het jarenlange negeren van specificaties door Intel. Want dit is namelijk een van de oorzaken van het probleem.
Gebruikersmeldingen van instabiliteit
Aan het begin van dit jaar kwamen de eerste berichten binnen van gebruikers. Hun Core-i-systemen waren instabiel, vooral de systemen waarin overklokbare K-modellen van de 13e en 14e generatie zit, zoals de Intel Core i9-14900K. Gebruikers ervaren daarbij problemen in 3D-games gebaseerd op Unreal Engine 5, met meldingen over vermeend onvoldoende grafisch geheugen of bluescreens tijdens het compileren van software.
Hoewel er geen duidelijk patroon van fouten is, worden de problemen meestal pas na enkele weken of maanden zichtbaar in systemen die de Intel-processors automatisch overklokken, iets waar veel eigenaren zich vaak helemaal niet bewust van zijn.
De computers functioneren echter stabiel wanneer ze volgens de specificaties in de cpu-databladen werken. Intel vervangt de beschadigde processors na een klacht. In een mededeling aan fabrikanten verzoekt Intel nu dat zij alle cpu-limieten respecteren en beschermingsfuncties activeren in de fabrieksinstellingen. Dit verzoek lijkt vreemd, aangezien het eigenlijk vanzelfsprekend zou moeten zijn.
Altijd op de hoogte blijven al het IT-nieuws?
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van c’t magazine:
BIOS-updates door Taiwanese moederbordfabrikanten
Als reactie hierop verspreiden Taiwanese fabrikanten zoals Asus, Gigabyte en MSI BIOS-updates waarin ze een zogenaamd ‘Baseline’-profiel toevoegen, waarmee de Intel-cpu’s conform de specificaties werken. De gebruiker moet dit echter zelf activeren. Het is opmerkelijk hoe de fabrikanten zichzelf nu prijzen in persberichten, hoewel zij het probleem zelf hebben veroorzaakt.
In de fabrieksinstellingen hebben de meeste moederborden de K-modellen van de Core-i-processors jarenlang op utopisch hoge grenswaarden voor vermogen (Power) en stroom gebruikt, ver boven de toch al hoge Intel-aanbevelingen van 253 watt en 307 ampère. Intel heeft dit jarenlang getolereerd. De zuinigste borden en voedingen zijn weinig nuttig als de Intel-richtlijnen voor Turbo Boost 2.0 en de limieten voor Thermal Design Power (TDP) van de processors onder volle belasting worden genegeerd. Hierdoor werken de processors buiten hun specificaties, kunnen oververhit raken en daardoor hun prestaties verminderen. Dit maakt ook de foutdiagnose moeilijker.
Voor de meeste gebruikers is het bovendien onmogelijk om onder de talrijke overklokinstellingen in het BIOS-setup de juiste waarden in te stellen zodat de cpu volgens de Intel-richtlijnen werkt
Verantwoordelijkheid van Intel
Intel heeft ook aan deze situatie bijgedragen. In een interview met het Amerikaanse online platform Anandtech in 2019, legde Guy Therien (bij Intel Fellow en Chief Architect, Performance Segmentation) uit dat fabrikanten binnen de specificaties van Intel de power limits overschrijden. Volgens hem is overklokken pas aan de orde wanneer hogere clock multiplier settings worden ingesteld dan standaard voorzien. Echter, het verhogen van de power- en stroomlimieten leidt in de praktijk tot hogere kloksnelheden. Deze snelheidsverbetering, meestal slechts enkele procentpunten, wordt graag geaccepteerd door de fabrikanten, en waarschijnlijk ook door Intel.
De nadelen ervan treffen echter technisch minder geschoolde gebruikers, die hogere stroomrekeningen betalen, duurdere koeling en krachtigere voedingen nodig hebben, of zelfs met instabiliteiten kampen. AMD laat zien hoe het beter kan. Alle mainboards voldoen daar vanaf de fabriek aan de AMD-specificaties, die niet alleen voor het power-limiet gelden, maar ook voor maximale stroom en korte stroompieken.
Mogelijke oplossing
Intel zou kunnen overwegen om duidelijke afspraken te maken met fabrikanten over de instellingen van de moederborden. Op deze manier zouden ze dit soort instabiliteitsproblemen in de toekomst kunnen voorkomen. Niemand zit namelijk te wachten op instabiliteitsproblemen na het bouwen van een pc.
Tot slot
Wij zijn vooral benieuwd naar wat de toekomst ons zal brengen. Zullen Intel en fabrikanten van moederborden duidelijke afspraken maken, of zal dit een vicieuze cirkel worden waarbij dergelijke problemen zich vaker zullen voordoen? Voor ons is het nog een kwestie van afwachten, hoewel we bij onze bouwvoorstellen, zoals de optimale pc van 2024, gelukkig nog geen problemen hebben ondervonden.
Altijd op de hoogte blijven al het IT-nieuws?
Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief van c’t magazine: