Test – Mini-pc met krachtige processors van AMD en Intel

Mediacenter-pc’s en thuiswerk-pc’s moeten het liefst zo klein, energiezuinig en stil mogelijk zijn. Vier modellen met een AMD Ryzen- of Intel Core Pro-processor laten in de test zien dat ook bij mini-pc’s extra’s zoals een 2,5Gbit-netwerkpoort en vier 4K-monitoraansluitingen mogelijk zijn.

Marco den Teuling

Niet iedereen kan een kant-en-klare pc van de IT-afdeling van het bedrijf in zijn thuiskantoor gebruiken of wil zijn woonkamer ontsieren met een metalen behuizing ter grootte van een nachtkastje. Mini-pc’s zijn daarom populair voor een thuiskantoor.

De huidige modellen met een krachtige Ryzen 4000- of Intel Core i-10000-processor en snelle ssd kunnen alles aan wat je in een typisch thuiskantoor nodig hebt. Aangezien ze hardwarecomponenten uit de laptopsector gebruiken, werken ze zuinig. Slechts enkele modellen zijn echter geschikt voor als je op zoek bent naar een computer die ­permanent volledig belast kan worden. De kleine computers hebben snelle wifi- en bekabelde netwerkinterfaces tot 2,5 Gbit/s en verdwijnen des­gewenst achter een high-res kantoormonitor of de 4K-televisie op een VESA-bevestiging. Daar aangesloten, en uitgerust met extra ssd of harde schijf, kunnen ze ook de rol van mediacenter vervullen. Dankzij hun hardwaredecoders voor moderne streamingformaten zoals H.265/HEVC doen ze dat efficiënt en stil.

We hebben vier van die mini-pc’s getest. Die moesten ten minste vier fysieke cpu-kernen hebben en hyperthreading/SMT, en ze moeten 4K-schermen kunnen aansturen met een ergonomische 60 hertz. We verwachten ook up-to-date wifiondersteuning en snelle usb-interfaces met ten minste 5 Gbit/s, inclusief type-C.

Er zitten twee modellen van Asrock in de test: de platte Mars 4500U met een extra VGA-uitgang en de iets grotere 4X4 BOX met een snellere octacore processor. De 4X4 BOX stuurt tot vier 4K-schermen aan en heeft een snelle 2,5Gbit/s-ethernetpoort ­(NBase-T). Daarnaast hebben we de stamvader van de mini-pc’s, Intels net een halve liter grote NUC van inmiddels de tiende generatie, en de recente ZBox CI642 Nano van Zotac meegenomen. Die laatste is in tegenstelling tot de andere geteste mini-pc’s ventilatorloos en wordt dus geruisloos gekoeld. De Giga­byte Brix 4000 (GBBRR7-4800) en de MSI Cubi 5 hadden we ook graag meegenomen in deze test, maar die waren op het moment van testen nog niet beschikbaar.

Alle vier de apparaten zijn zogenaamde barebones. Het moederbord met vastgesoldeerde processor, de behuizing en de externe voeding zijn daarbij inbegrepen, en behalve bij de NUC krijg je ook een geschikte VESA-bevestiging.

Blijf op de hoogte van de nieuwste informatie en tips! Schrijf je in voor de nieuwsbrief:

Het geheugen en een ssd (of eventueel een 2,5-inch harde schijf) voor het besturingssysteem en de bestanden moet je dan zelf nog aanschaffen. Alle vier de mini’s gebruiken maximaal twee modules DDR4-RAM in het kleine SO-DIMM-formaat. Dat is genoeg om plek te bieden aan maximaal 64 GB. Als je daar de hoogste prestaties uit wilt persen, heb je DDR4-3200-geheugenmodules nodig voor een AMD Ryzen 4000-systeem, terwijl Intel zijn processors heeft ontworpen voor het 2666-snelheidsniveau. De prijzen voor beide snelheden verschillen echter nauwelijks.

De ssd moet het M.2-formaat hebben, met een lengte van 80 millimeter (2280), omdat niet alle ­mini’s ruimte hebben voor een 2,5”-schijf.

Als je geen permanente werkplek wilt of kunt inrichten, kun je als alternatief uit de voeten met een (zakelijke) laptop. Daarmee krijg je voor een hogere prijs een compleet systeem, inclusief de benodigde invoerapparaten en een beeldscherm. Als je niet meteen een mini-pc nodig hebt voor je thuiskantoor, kun je op dit moment het beste eigenlijk een paar maanden wachten voor je er een koopt, want de volgende generatie met nog krachtigere ­Ryzen 5000G- en Core i-11000-processors is al onder­weg.

Twee van de geteste minicomputers hebben een Ryzen 4000-processor met geïntegreerde grafische Radeon-processor, de twee andere een Intel Core i5-10000. De eerste hebben zes tot acht cores, de tweede vier. Ze hebben allemaal simultane multi­threading, waardoor het besturingssysteem in de overtuiging is dat er virtuele cores zijn en zo meer prestaties uit de processor kan persen. Bij Intel heet die technologie al sinds de Pentium 4 hyperthreading.

Wat prestaties betreft slaan deze vier mini’s geen erg grote deuk in een pakje boter in vergelijking met high-end pc’s, maar ze hebben meer dan voldoende power voor normale kantoortaken. Ze verbruiken ook aanzienlijk minder energie dan volwaardige desktopsystemen en zijn erg zuinig en stil, vooral in rusttoestand.

Bij het testen van deze mini-pc’s hebben we ons geconcentreerd op de systeemprestaties met de benchmarksuite BAPCo SYSmark 25. Naast een algemene score wordt daarin ook de geschiktheid voor kantoor- en creatieve toepassingen aange­geven in de vorm van scores voor productiviteit en creativiteit. Die scores worden bepaald op basis van de uitvoeringstijd van echte praktijktaken met popu­laire programma’s zoals Microsoft Office 2019 en de Adobe CC-suite (zie de link op de laatste pagina van dit artikel voor details).

Alle vier de geteste mini-pc’s versloegen het BAPCo-referentiesysteem (een Lenovo Think­Centre M720q als typische, compacte kantoor­computer) met scores variërend van 1054 tot 1183 SYSMark-punten. De Asrock 4X4 BOX en de Intel NUC hebben een grotere voorsprong van meer dan 20 procent bij de creativiteitsscore, die ook meer profiteert van multithreading.

De platte Mars van Asrock en de stille ZBox van Zotac verliezen daar wat terrein omdat hun strengere TDP-limiet de kloksnelheden van de processors beperkt.

Alle apparaten blijven echter achter bij het refe­rentiesysteem wat betreft reactiesnelheid (responsiveness), maar dat valt in de praktijk niet op. Dankzij de ssd voelen ze in het dagelijks gebruik net zo snel aan als onze bouwvoorstellen. Of de achterstand van zo’n 15 tot 22 procent op dat punt te wijten zouden kunnen zijn aan mogelijke BIOS- en ­besturingssysteempatches tegen side-channel attacks is niet duidelijk aangetoond.

Details over de grafische prestaties staan in de tabel bij dit artikel. Als we die samenvatten, komt het erop neer dat de geïntegreerde grafische eenheid te traag is voor grafisch veeleisende games met hoge detailniveaus, vooral met het oog op de krappe thermische limiet. We moeten daarbij wel opmerken dat de AMD Radeon-graphics van Asrocks computers tot drie keer beter kunnen presteren dan de UHD-graphics van de mini-pc’s die zijn uitgerust met Intel-processors.

Een korte test met de huidige Ubuntu Desktop 20.10-distributie toonde aan dat je niet bang hoeft te zijn voor problemen bij het (dagelijks) gebruik van Linux op deze mini-pc’s. De noodzakelijke drivers voor het platform, de grafische chip en het wifi waren voor alle hier geteste mini-pc’s al in de distributie opgenomen. De ventilatorregeling en energiebesparing werkten feilloos, en het idle energieverbruik lag op of onder het niveau van Windows 10. De usb-overdrachtssnelheden leverden vergelijkbare waarden op.

Een mini-pc kan achter een monitor voor extra ruimte op je bureau zorgen en ergernis besparen over allerlei rondslingerende ­kabels. De keuze voor het juiste apparaat hangt af van je wensen, zoals vaak het geval is. De prestaties voor typische kantoortaken zijn bij alle geteste mini-­pc’s voldoende, de respectievelijke mindere punten zijn bij geen van de mini-pc’s echte spelbrekers.

Als je echt de hoogste multithreading-­prestaties van een mini-pc eist, is de 4X4 BOX van Asrock de beste keuze. Hij stuurt ook de meeste 4K-schermen tegelijk aan en heeft een 2,5Gbit/s-netwerk­aansluiting. Het tweede Asrock-model is eerder iets voor een fraai gestileerd bureau, waar de zes kernen vooral bij een videoconferentie of e-mailprogramma iets van hun mogelijkheden benutten.

Voor een snelle 5GHz-wifiverbinding zit je goed met de Intel NUC, die ook als enige een Thunderbolt-poort biedt voor compatibele appa­raten. Die is ook verkrijgbaar in een iets hogere versie met ruimte voor een extra 2,5-inch schijf.

Als je geen last wilt hebben van ventilatorgeluid in een stille omgeving, kun je kiezen voor de ZBox CI642 Nano, waarvan de mindere prestaties in vergelijking met de NUC nauwelijks merkbaar zijn.

Dit artikel verscheen eerder in c’t magazine 2021/6 Carsten Spille en Marco den Teuling

Literatuur [1] Carsten Spille en Daniel Dupré, Vier mini-pc’s met AMD-Ryzen- processor, c’t 7-8/2020, p.88