Windows 10 start menu: vijf alternatieven getest

Over het startmenu van Windows 10 kun je van mening verschillen, maar erg overzichtelijk is het in elk geval niet. Wie liever iets efficiënters wil, kan het betegelde menu vervangen door iets functionelers. We testen vijf alternatieven voor het Windows 10 start menu en bekijken de plus- en minpunten.

Vond je Windows 7 geweldig en Windows 8 een ramp? Dan spitste je bij de introductie van Windows 10 net als veel anderen wellicht even je oren. Het nieuwe systeem zou weer een startmenu krijgen en het zou het klassieke van Windows 7 koppelen aan het moderne van Windows 8. Maar in de ogen van veel Windows 7-fans is het startmenu van Windows 10 nog steeds een slechte grap. Het is onoverzichtelijk, nauwelijks configureerbaar en vol nutteloze tegel-apps – eigenlijk meer een kleine Windows 8-startpagina.

Als je het nuchter bekijkt, is het Windows 10 start menu eigenlijk helemaal niet eens zo slecht, maar er zijn alternatieven die programma’s en apps duidelijker weergeven, flexibeler in te stellen zijn en als je wilt ook het startmenu van Windows 7 zo goed mogelijk nabootsen.

Voor wie is een alternatief handig?

De doelgroep voor dergelijke startmenuprogramma’s voldoet niet aan het cliché van koppige gebruikers die zich niet aan iets nieuws willen wagen. Iedereen die Windows efficiënter met de muis wil bedienen en geen zin heeft in tegels of veel scrollen, zou eens moeten kijken naar een alternatief startmenu. Die software is echter duidelijk minder relevant voor mensen die het liefst met een toetsenbord werken. Als je toch al nooit op het startmenu klikt, maar alles oproept via de Windows-toets en het intypen van de programmanaam, heb je meer dan genoeg aan het het standaard­menu van Windows 10. Er zijn veel startmenu’s en andere soorten alternatieve launchers, waaronder ook eenvoudige snelstartopdrachtregels en hulpmiddelen om sneltoetsen te koppelen aan afzonderlijke startfuncties.

Voor deze test hebben we alleen programma’s geselecteerd die het Windows 10 start menu ook echt vervangen door een ander menu. Software die al jaren niet is bijgewerkt, hebben we niet bekeken.

Er bleven toen vijf programma’s over. Classic Shell, een opensourceproject, en de betaalde programma’s Start10, StartIsBack++ en Start Menu 8. Daar komt Start Menu X nog bij, dat zowel een betaalde Pro-versie heeft als een nauwelijks slechter uitgeruste gratis versie. Die laatste hebben we bij deze test bekeken.

Basisfuncties en meer

We hebben getest met Windows 10 Pro, gekeken of je eigen mappen en programma’s makkelijk kunt toevoegen en of de instellingen van Windows 10 goed toegankelijk zijn, evenals het klassieke Configuratiescherm. Geen enkele van de geteste software had problemen met dergelijke eenvoudige taken. Op Start Menu X na bieden alle programma’s verder de optie om de map met de UWPApps (‘tegel-apps’) uit de hoofdpagina van het startmenu te halen.

Even vanzelfsprekend is de mogelijkheid om de primaire functie te wijzigen van de knop om de computer af te sluiten, bijvoorbeeld om in plaats daarvan direct af te melden, te herstarten of de slaapstand te activeren. Ook de afbeelding van de knop Start kan bij alle programma’s omgeruild worden voor een andere.

Voor sommige dingen blijft het startmenu van Microsoft praktisch, bijvoorbeeld voor het verwijderen van moderne apps via een klik met de rechtermuisknop. Bij de test lukte dat alleen met StartIsBack++. De meeste programma’s bieden een knop om bij het reguliere startmenu te komen en configureerbare toets- of toets/muisklikcombinaties om het gewone Microsoft-menu te openen. Meestal zijn dat combinaties als Shift en de Windows-toets of Ctrl en klikken met de linkermuisknop op de knop Start.

Alleen Start Menu 8 heeft geen eenvoudige manier om dat te doen. Als je het gewone tegelmenu wilt, moet je het programma zo aanpassen dat drukken op de Windows-toets of klikken op de knop Start het reguliere menu opent. Ook bij contextmenu’s laat het programma een steekje vallen. Als je een map met uitvoerbare programma’s aan het startmenu vastmaakt, wat bijvoorbeeld handig is voor de Sysinternals-suite, kun je de afzonderlijke programma’s in het uitklapmenu niet als beheerder starten.

Een goede zoekfunctie bouwen is blijkbaar ingewikkelder dan gedacht, want alleen StartIsBack++ vindt functies uit de instellingen van Windows 10. IObit maakt een potje van de zoekfunctie van Start Menu 8. Ingebouwde functies worden alleen gevonden op basis van hun Engelse namen en geïndexeerde bestandsinhoud wordt niet meegenomen.

Als je de zoekfunctie vaak gebruikt, heb je wellicht een voorkeur voor de ingebouwde zoekfunctie van Windows omdat die nog iets krachtiger is. Alleen bij Start10 kun je de eigen zoekfunctie uitschakelen, zodat tijdens het typen bij geopend startmenu automatisch wordt overgeschakeld naar de normale Windows-zoekopdracht. Uiteindelijk is dat een luxeprobleem voor liefhebbers van het toetsenbord, want klikken in het zoekvak van de taakbalk opent de Windows-zoekfunctie, ongeacht het geïnstalleerde startmenu.

Windows 10 start menu alternatieven: overzichtstabel

(Klik op de tabel voor een vergroting)

Als je een nieuw startmenu helemaal naar eigen wensen geconfigureerd hebt, moet je de instellingen kunnen opslaan om ze indien nodig weer in een handomdraai te kunnen herstellen. Die functie ontbreekt helaas echter bij alle drie de commerciële pakketten.

Als je voor het eerst met een alternatief startmenu werkt, speel je meestal eerst wat met de verschillende opties en dan is het handig als je een compleet verkloot menu snel terug kunt zetten naar de fabrieks­instellingen. Maar ook dat kunnen ze niet allemaal.

Het WinX-menu, een compact menu voor snelle toegang tot sommige systeemfuncties, kun je bij alle programma’s zoals gebruikelijk oproepen met Windows+X. Bij het klikken met de rechtermuisknop op de knop Start verschijnt bij sommige programma’s echter niet het WinX-menu, maar een eigen contextmenu.

Nu we het over WinX hebben: het is jammer dat geen van de geteste start­menu’s een verbeterd WinX-menu biedt. Dat zou een welkome aanvulling zijn omdat Microsoft in het menu blijft snoeien en essentiële opties zoals het klassieke Configuratiescherm, energiebeheer en dergelijke verwijdert.

Ten slotte hebben we de programma’s aan een functie-upgradetest onderworpen. Bij het updaten naar nieuwe versies van Windows 10, wat gemiddeld om de zes maanden gebeurt, worden programma’s soms als incompatibel beschouwd en verwijderd. De huidige functie-update naar versie 1803 (‘April-update’) leverde voor geen van de geteste programma’s problemen op.

Classic Shell ligt op kop wat functies en zeer gedetailleerde configuratiemogelijkheden betreft. Het is dan ook bedoeld voor gevorderde gebruikers. Met de ‘Windows Aero’-skin lijkt het ook sterk op het Windows 7-menu. De ontwikkelaar heeft het programma helaas de rug toegekeerd, maar wel de broncode gepubliceerd. Een nieuwe beheerder is tot nu toe echter niet gevonden. We moeten dus maar hopen dat het project in leven blijft.

Start10 en StartIsBack++ imiteren het Windows 7-uiterlijk nog net iets getrouwer. Ook de grootte en de lay-out van het startmenu zien er goed uit. Beide zijn niet zo fijnmazig, maar wel eenvoudig en begrijpelijk configureerbaar. Wat functies betreft onderscheiden ze zich slechts op details. StartIsBack ++ imiteert ook de taakbalk van Windows 7 en kan zoeken bij de ‘Instellingen’, en in Start10 kun je de eigen zoekfunctie uitschakelen.

Start Menu X doet geen poging een bepaalde menustijl zo goed mogelijk na te bootsen, maar is ontworpen om zo veel mogelijk opties in een compacte lijst weer te geven. Het is dus geschikt voor gebruikers die veel programma’s of grote verzamelingen documenten in het startmenu willen hebben.

Start Menu 8 is het enige programma van de geteste startmenu’s dat we niet echt kunnen aanbevelen. Door het inconsequente taalgebruik, de lastige bediening, de alles bij elkaar slechte zoekfunctie en de hoogste prijs van alle geteste programma’s zien wij geen reden om daar geld aan uit te geven.

(Jan Schüssler, c’t magazine)