PlayStation 5, Xbox Series X en S vergelijking – test nieuwe consoles

De nieuwe generatie consoles is gearriveerd: Sony’s Playstation 5 en Microsofts Series X en S hebben niet alleen krachtigere hardware. Ze zijn ook voor het eerst in jaren bijna onhoorbaar stil en laden praktisch zonder wachttijden.

Er is de afgelopen tijd veel beroering geweest in de gamebranche: spelcomputers zouden passé zijn, de toekomst behoort aan streamingdiensten zoals Google Stadia of Nvidia GeForce Now. Voor nu blijken deze voorspellingen onzin. De nieuwe generatie gameconsoles zijn gearriveerd, en de interesse is enorm. Zowel de Playstation 5 als Xbox Series X kun je voorlopig al niet meer voorbestellen, alleen de afgeslankte Xbox Series S à 300 euro is nog beschikbaar – de prijs van 500 euro voor de ‘grote’ versies lijkt geen obstakel. De PS5 is ook verkrijgbaar in een ‘Digital Edition’ voor 400 euro zonder UHD blu-ray drive, maar verder zonder beperkingen. Wij hebben enkele weken voor de lancering alle vier de consoles in ons c’t-testlab al grondig kunnen testen.

Qua uiterlijk zijn de verschillen enorm: de PlayStation 5 is waarschijnlijk de grootste gameconsole van de afgelopen 20 jaar terwijl de Xbox Series S slechts iets groter is dan een paperback. De Xbox Series X zit daar tussenin.

Over het ontwerp van de PlayStation 5 verschillen de meningen het meest. Met zijn tweekleurige look en glooiende lijnen lijkt hij uit een twintig jaar oude sciencefictionfilm te komen. Microsoft heeft voor een minder opvallend design gekozen.

Wat in de consoles zit is natuurlijk veel belangrijker – en daarin komen de versies opvallend veel overeen. Alle consoles hebben een system-on-a-chip (dat wil zeggen, een cpu met een geïntegreerde grafische chip) van AMD op basis van de Zen 2-microarchitectuur. De hoofdprocessor heeft 8 kernen van 3,4 GHz (Series S) en 3,8 GHz (Series X). PS5 en Series X hebben 16 GB RAM, wat gedeeld wordt tussen CPU en GPU, de Series S heeft 10 GB. Ter vergelijking: PS4, PS4 Pro en Xbox One hebben slechts 8 GB RAM.

De verschillen zijn het grootst in het grafische gedeelte van de SoC. Hoewel alle AMD’s de RDNA2-architectuur volgen, is er een duidelijk verschil in het aantal bruikbare compute-units (CU’s) en de kloksnelheid. De Series X heeft meer CU’s dan de PS5 (52 in plaats van 36), maar een lagere klokfrequentie. De Series S is nog eens een stap minder met slechts 20 CU’s en 1565 MHz. De Series X bereikt 12 teraflops, de PS5 10,3 Tflops en de Series S 4 Tflops – overigens allemaal specificaties van de fabrikant, helaas zijn hiervoor geen benchmarks beschikbaar op de consoles.

Ter vergelijking met het pc-universum: de 12 Tflops van de Series X komen ongeveer overeen met een GeForce RTX 2080 Super grafische kaart uit 2019, de 10 Tflops van de PS5 met een RTX 2080 (zonder ‘Super’). Voor de S-serie S moet je nog verder teruggaan om een vergelijkbare pc-kaart te vinden, bijvoorbeeld een GTX 1060 uit 2016 met 4,4 Tflops. Uiteindelijk is de teraflops-specificatie sowieso muffe theorie, want voor prestaties in de praktijk spelen nog veel meer factoren een rol.

In de volgende uitgave van c’t magazine gaan we uitgebreid in op de techniek van de nieuwe consoles. Profiteer snel van onderstaande actie!

(klik op afbeelding voor meer info)

Voor de lancering van de consoles waren er helaas nog geen ‘echte’, exclusieve lanceertitels beschikbaar die de apparaten tot hun technische grenzen brengen. Bijna alle grote games zijn nog cross-generation-titels, die parallel zijn ontwikkeld voor de nieuwe en oude generatie consoles. De grafische verschillen zijn daarom zeer subtiel.

Een interessant voorbeeld is de Playstation-exclusieve game Spider-Man: Miles Morales. De game ziet er op het eerste gezicht redelijk identiek uit op de PS4 en PS5 – soms lijken de reflecties van Manhattan in de ramen van de wolkenkrabbers op de PS4 zelfs iets spectaculairder dan op de PS5. Maar bij een nadere blik blijken de reflecties op de PS4 een statische fotoachtergrond – de gamewereld wordt niet gereflecteerd in de vensters. Bij de PS5 daarentegen reflecteren de glazen gevels dynamisch de hele omgeving (inclusief Spider-Man) – bovendien kun je ook door de ramen kijken. Hier wordt raytracing gebruikt, een functie die voorheen alleen in (weinig) pc-games beschikbaar was. De levensechte reflecties zijn op de PS5 alleen zichtbaar in de picture quality-modus. Als je voor performance gaat, krijg je wel een soepele 60 fps, maar ook dezelfde nepreflecties als bij de PS4. Of 4K-resolutie, 60 fps en raytracing ooit allemaal tegelijk zal kunnen met de nieuwe generatie consoles valt te betwijfelen, behalve bij games als Minecraft die eenvoudigere graphics hebben.

Capture van graphics met raytracing op de PS5 (links) versus graphics op de PS4.

De PS5 en de nieuwe Xboxen zijn compatibel met de meeste games uit de vorige generatie. Die zien er echter niet automatisch beter uit – zonder patch zullen ze er meestal hetzelfde uitzien. Als een gameontwikkelaar een titel aanpast, kunnen de verbeteringen wel groot zijn. Zo draait de game ‘Days Gone’ op de PS5 continu met 60 fps – op de PS4 waren het slechts 30 frames, het verschil in de weergave is enorm.

Wat de nieuwe consoles veel beter doen dan hun voorgangers, is stil zijn: als er geen schijf in de drive zit, hoor je de consoles vanaf de bank niet of nauwelijks. De twee Xboxen doen het hier het beste. Het geluidsniveau kwam nooit boven de 0,2 sone uit, de Series X zoemde zacht met 0,1 sone voor zich uit, zelfs tijdens het gamen. De PS5 is idle en bij het video streamen zelfs nog stiller: in onze geluidsarme ruimte zat het geluidsniveau onder de meetlimiet. Bij gamen gaat de PS5 tot maximaal 0,4 sone – dat is vanaf een paar meter alleen waarneembaar in een rustige omgeving. Met een schijf in het station neemt het volume echter soms aanzienlijk toe (zie tabel).

PS5, Xbox X en S energieverbruik en geluidsniveau

(Klik op de tabel voor een vergroting)

Dankzij extreem snelle ssd’s behoren lange wachttijden tot het verleden. Bij Spider-Man: Miles Morales is dat indrukwekkend: er zijn bijna geen laadpauzes tijdens het gamen en het duurt minder dan 20 seconden tot het spel begint. Games van de vorige generatie die niet zijn aangepast aan de nieuwe consoles profiteren minder van de ssd’s, toch is ook hier het verschil merkbaar. Op PS4 Pro en Xbox One X moet je bijvoorbeeld circa een minuut wachten voordat Red Dead Redemption 2 van start gaat, op de nieuwe consoles is dat iets minder dan 40 seconden.

Zowel de PlayStation 5 als de nieuwe Xboxen hebben een soort slaapstand, waarmee je de laatste gespeelde game direct kunt voortzetten, zonder eerst langs het titelscherm of hoofdmenu te gaan. Op de consoles van Microsoft verbruikt deze snelstartmodus 10 watt, op de Playstation 5 is dat slechts 0,3 watt – bij uitgeschakelde netwerkfuncties en usb-poorten. Als beide actief zijn, is het 3 watt. Over het geheel genomen is het energieverbruik van de nieuwe consoles in stand-by aanzienlijk lager dan dat van hun voorgangers – die verbruiken tot 58 watt.

Via een warmtescan hebben we gemeten dat de PS5 tot 52 graden opwarmt aan de achterkant.

Tijdens gebruik halen de nieuwe consoles minimaal 52 watt (PS5), 56 watt (Series X) en 30 watt (Series S) uit het stopcontact. Dat is veel als je ze als mediaspeler gebruikt: een FireTV stick heeft een energieverbruik van minder dan 3 watt bij 4K-weergave.

Qua hardware zijn de PS5 en Xbox Series X aardig aan elkaar gewaagd. Het grote verschil zit hem in de controllers. De controller van de Xbox is nagenoeg identiek aan zijn voorganger. Er zit nu een Share-knop op en de knoppen op de D-pad zijn iets strakker. Op het eerste gezicht zien de controller van de Xbox One en Series er hetzelfde uit en ze gebruiken nog steeds AA-batterijen in plaats van een oplaadbare accu.

Bij de PS5 is het een heel ander verhaal. Zijn Dualsense-controller is zwaarder dan de voorganger en iets groter. We vonden hem qua ergonomie direct prettiger dan de Dualshock 4 voorganger. Maar de echte gamechanger zit verborgen in de controller: de Dualsense heeft de beste haptische feedback die we ooit hebben gevoeld in een gamecontroller. De game Astro’s Playroom, die standaard op elke PS5 staat, laat zien wat de controller kan. In een zandstorm lijkt het alsof je de zandkorrels voelt, als je op het ijs rent voelt elke stap hard en glad aan – dat klinkt raar, maar je moet het echt zelf voelen. Een collega zei dat de controller voelt ‘alsof er kleine mannetjes in leven’. Bovendien kan de Dualsense-controller de weerstand van de triggerknoppen in realtime aanpassen. Als je bijvoorbeeld een boog aanspant, voel je dat in je vinger. Als je eenmaal aan de nieuwe controller gewend bent, wil je nooit meer anders.

Zo ziet de triggerknop met variabele weerstand eruit die in de PS5-controller zit.

De PS5 en Xbox Series S/X hebben niet het wow-effect van de vorige generaties – er zijn nog geen games die echt goed gebruik maken van de grafische en geluidsmogelijkheden. Toch is de overstap op de nieuwe generatie wel de moeite waard, ook al speel je vooralsnog alleen games die nog niet geoptimaliseerd zijn. De korte laadtijden zijn een verademing en de ventilatoren zijn veel minder luidruchtig.

Sony’s unique selling points zijn de indrukwekkende Dualsense-controller en de hoogwaardige exclusieve titels. De Xboxen zijn interessant voor fanatieke gamers die veel titels willen spelen. Met Xbox Game Pass krijg je voor maar 10 euro per maand toegang tot meer dan 600 titels. Als je al een krachtige game-pc hebt, heb je geen Xbox Series X nodig: er zijn geen exclusieve games die je niet ook op de pc kunt spelen – en Xbox Game Pass werkt ook voor de pc.

(Jan-Keno Janssen en Daniel Dupré, c’t magazine)

Blijf op de hoogte van de nieuwste reviews en tips!
Schrijf je in voor de nieuwsbrief: