Geigerteller-app, meet straling met je smartphone

De app Radioactivity Counter maakt gebruik van de camerasensor van een smartphone of tablet om gammastralen te meten, die worden gegenereerd door radioactieve bronnen of door de remstraling van röntgenapparaten.

Alfa- en de meeste bètastralen zijn niet meetbaar met deze ‘Geigerteller-app’, omdat deze worden tegengehouden door de behuizingen van smartphones.

Om de app te gebruiken moet je de camera aan de achterzijde en/of voorzijde van het apparaat afplakken. Het beeld in de app zal dan praktisch volledig zwart zijn. Gamma-quanten dringen echter wel door de sticker heen en stuiten vervolgens tegen de sensorpixels. Aan het aantal botsingen dat dan plaatsvindt, kun je in principe afleiden hoe intensief de stralen zijn.

Pas wanneer je de camera goed hebt afgeschermd, start de app de kalibratie. Daarbij bepaalt de app alleen de nulwaarde van de kalibratie-curve: allereerst de ruis van de smartphone-elektronica en dan via andere criteria de tijdelijke achtergrondstraling van verschillende gebeurtenissen waarbij veel energie vrijkomt.

Ontvang gratis tips voor handige apps, schrijf je in voor de nieuwsbrief:

In de iOS-versie rekent de app met (bewerkbare) presets voor de volledige kalibratiecurve en toont ook meteen de geabsorbeerde dosis in μSv/h of μGy/h. Bij Android-apparaten moet je daarvoor apparaat-specifieke kalibratiewaarden invoeren. Op de website van de app-maker zijn die gegevens voor een aantal Androidapparaten te vinden. De resultaten kun je weergeven als tijdreeks of spectrum, namelijk als cumulatieve frequentieverdeling van meetwaarden voor de hoeveelheid energie. Gekalibreerde resultaten kun je met de app omrekenen naar Sv/h, Gy/h, rem, rad, röntgen of C/kg.

Geigerteller-app downloaden voor iOS

Geigerteller-app downloaden voor Android

Bij onze uitgebreide tests konden we zo nu en dan met zwakke actieve stralingsbronnen al plausibele resultaten boeken. Ook konden we de straling vaststellen van een thorium-houdende gloeikous uit een gaslamp.

In de meeste gevallen fluctueerden de meet- en ondergrondtelfrequenties echter zo sterk dat onze bestralingen van maximaal enkele honderden μGy/h compleet in ruis verdwenen. Waarschijnlijk waren regelprocessen in de mobiele apparaten waarmee we testten de spelbrekers. Volgens de ontwikkelaar kun je met het meetprincipe ook korte stralingspulsen registreren, bijvoorbeeld de röntgenflitsen van een tomograaf.

Je kunt een stralingsdrempel instellen, waardoor de app alarm geeft op het moment dat het niveau wordt overschreden. Voor doses hoger dan 1 mGy/h, zoals de maker van de app onder laboratoriumomstandigheden heeft getest, zou de app een oplossing zijn voor een goedkoop detectieapparaat voor persoonlijk gebruik. Voor tests in het onderwijs met toegankelijke stralingsbronnen is de app echter volgens onze metingen niet geschikt.