AMD Ryzen 7 7800X3D review: energiezuinig & ideaal voor gaming

In deze review zullen we de AMD Ryzen 7 7800X3D onder de loep nemen. Met behulp van 3D-stacking van de cache heeft AMD een processor ontwikkeld die opvallend energiezuinig is en ideaal is voor gaming.

Net als de andere Ryzen 7000-processors is de Ryzen 7 7800X3D ontworpen voor het AM5-platform en vereist hij DDR5 RAM. Wat deze processor bijzonder maakt is dat hij beschikt over 96 MB Level 3-cache.

Dit is drie keer zoveel als de andere acht-core cpu’s van AMD, zoals de Ryzen 7 7700 en 7700X, die 32 MB cache hebben. Dit komt ten goede aan professionele toepassingen en games, omdat deze vaak veel gebruikmaken van dezelfde RAM-inhoud.

Wanneer gegevens niet in een van de drie processorcaches aanwezig zijn, duurt het ongeveer 70 tot 80 nanoseconden om ze op te halen uit het werkgeheugen.

Als de gegevens echter worden gebufferd in de L3-cache van de Ryzen 7 7800X3D, zijn ze al na 12 nanoseconden beschikbaar in de cpu. Bovendien wordt de doorvoer vertienvoudigd: volgens metingen levert het RAM 58 GB per seconde, terwijl er in dezelfde tijd 670 GB uit de Level 3-cache worden gehaald.

AMD plaatst de extra 64 MB tussenopslag als een zogenaamde 3D V-cache rechtstreeks op de Cpu Core Die (CCD) samen met de rekenkernen. Dit heeft als voordeel dat de latentie laag blijft.

De gestapelde cache bevindt zich alleen in het middengebied van de CCD, boven op de normale 32 MB L3-cache. Op de cpu-kernen aan de rand zijn blanco chips geplaatst om het hoogteverschil met de koelplaat te compenseren.

Deze extra laag heeft echter een nadelig effect op de warmteoverdracht naar de heatspreader. Daarom draait de Ryzen 7 7800X3D nominaal 300 MHz lager en in turbo 400 MHz lager dan de Ryzen 7 7700X, hoewel de TDP (thermal design power) van de Ryzen 7 7800X3D 120 watt bedraagt tegenover de 105 watt van de Ryzen 7 7700X.

Met kloksnelheden van 4,2 GHz (turbo 5,0 GHz) is de Ryzen 7 7800X3D echter zeker geen trage processor. Door de gestapelde chip is de throttle-temperatuur van de X3D-cpu’s ook iets lager, namelijk 89 in plaats van 95 graden. Om die reden beperkt AMD ook het overklokken met behulp van de Curve Optimizer- en Precision Boost Overdrive-methoden.

In tegenstelling tot de 12- en 16-core processors met 3D-cache heeft de Ryzen 7 7800X3D het voordeel dat de uitgebreide ‘to-do-lijst’ van Windows 11, waaronder de geactiveerde game-modus, de actuele versie van de Xbox Game Bar en extra benodigde processordrivers, niet meer nodig is.

In tegenstelling tot de duurdere processors heeft de Ryzen 7 7800X3D namelijk geen tweede CCD zonder extra cache, waardoor het besturingssysteem de game-threads vrijelijk over alle cores kan verdelen zonder prestatieverlies.

We waren aangenaam verrast door het lage energieverbruik en de hoge efficiëntie van de acht-core processor met stacked cache. In eerste instantie dachten we dat er iets mis was, want onder volledige belasting bereikten we met belasting-benchmarks zoals Prime95 een cpu Package Power (PPT) van slechts 72 watt, terwijl de processor met een thermisch ontwerpvermogen van 120 watt permanent 162 watt zou kunnen verbruiken.

De Ryzen 7 7800X3D voor het moderne AM5-platform volgt succesvol in de voetsporen van zijn AM4-voorganger, de Ryzen 7 5800X3D. Met zijn grote 3D-cache overtreft hij de meeste high-end processors op het gebied van gamingprestaties en staat hij op een paar uitzonderingen na gelijk aan de 16-core Ryzen 9 7950X3D. Bovendien is hij zeer efficiënt onder belasting, waardoor gamers het geld dat ze besparen op de voeding en cpu-koeler kunnen investeren in een krachtigere grafische kaart.

De sterkste concurrentie voor de processor van 500 euro komt echter van AMD zelf. De cpu-fabrikant verkoopt de Ryzen 7 5800X3D nu voor minder dan 300 euro, dus in plaats van een duur nieuw AM5-moederbord en DDR5 RAM te kopen, is het over het algemeen aantrekkelijker om een bestaand AM4-systeem te upgraden.

+Snel in games dankzij extra cache
+Zuinig
–Eigen concurrentie met 5800X3D

(Deze informatie is afkomstig uit c’t magazine)

Meer van zulke hardware reviews? Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief: