Actioncam met 4K en full-hd: 10 modellen getest

Actioncams maken video’s en foto’s in situaties waar je geen gewone camera kunt gebruiken: als het nat of modderig is of als je beide handen vrij moet houden. Maar de stap naar 4K-video’s zorgt niet alleen voor scherpe video’s, het vraagt ook veel van de hardware en optiek. We testen tien modellen actioncam met 4K en full-hd in de praktijk en kijken hoe ze presteren.

Geweldige ervaringen leveren de mooiste herinneringen op: de pittige afdaling tijdens een skivakantie, de kanotocht op de snelstromende rivier, de mountainbiketocht over modderige paden in de bergen of een geslaagde stunt op de waterglijbaan in het zwembad. Indrukken die je thuis kunt herbeleven als je de gebeurtenissen op film vastlegt.

Met een actioncam kun je dit doen zonder je continu zorgen te hoeven maken over mogelijke schade aan je camera of smartphone. En dankzij speciale houders voor de minicamera’s blijven je handen vrij bij het maken van foto’s, wat vooral welkom is bij intensieve activiteiten.

Het feit dat ze ‘echte’ camera’s of de foto-/video­modus van smartphones in andere opzichten niet kunnen evenaren, is een minpunt dat je daarbij misschien voor lief moet nemen.

De geteste camera’s zijn niet spotgoedkoop – voor een fatsoenlijk model moet je toch echt ruim meer dan 100 euro betalen. Voor de drie goedkoopste camera’s in de test moet je 150 euro neerleggen.

Als je 800 euro investeert voor het duurste model in de test, de Sony RX0 II, verwacht je natuurlijk navenant waardevolle opnames.

De andere camera’s zitten wat de prijs betreft daar tussen in, van de Rollei 560 Touch, de YI 4K Action, de GoPro Hero 7 White en Hero 7 Black, de DJI Osmo Action tot aan de GoPro Hero 8 Black en de Sony FDR-X3000R.

Of het nu gaat om foto’s of video’s: de opnames van actioncams moeten het hebben van hun authenticiteit. Je ziet de dingen bijna alsof je ze zelf hebt meegemaakt.

Je accepteert dus de vervorming die wordt veroorzaakt door de groothoeklens (zodat alles erop staat) en manco’s in de opname, bijvoorbeeld bij het fietsen over hobbelpaden in het bos ­– het pad is hobbelig, dus niks mis mee als je dat ook ziet.

Maar het moet ook weer niet te veel worden: als het beeld zo wild op en neer schokt dat je er misselijk van wordt, dan is een beeldstabilisator geen overbodige luxe. Die filtert de ergste schokken eruit en zorgt ervoor dat actievideo’s er beter uitzien. De fabrikanten weten dit ondertussen ook en elke camera in de test heeft meer of minder ingrijpende functies om bewegingsgerelateerde schokken te corrigeren. Het klinkt paradoxaal, maar een stabilisator waarbij het je niet opvalt dat hij wordt ingezet is de beste.

Hij moet het beeldverloop stabiel houden, maar het beeld niet vervormen als het perspectief verandert. Het moet dus met mate worden gebruikt. Dat is vooral lastig in de situaties met velden, bossen en weides, zoals bij fietsen over onverharde paden.

De GoPro camera’s konden goed overweg met de typische korte schudbewegingen, de GoXtreme Black Hawk+ 4K minder; bij de Rollei zagen we nauwelijks enig effect.

Ook zonder zonlicht levert de Yi 4K Plus scherpe en getailleerde opnames, die natuurgetrouw ogen.

De voorkeur voor groothoekopnames heeft er veel mee te maken dat de eerste actioncams geen display hadden voor opnamecontrole, maar toch alles in beeld moesten krijgen wat belangrijk was.

Bovendien hebben groothoekopnames een groter scherptebereik en hebben ze de neiging om schokken te verbergen. De meeste door ons geteste camera’s hebben imiddels displays, maar de groothoekopname-look blijft populair.

De GoXtreme heeft bij een resolutie van 4K de grootste beeldhoek, terwijl de Sony RX 0 II met slechts 84 graden de kleinste heeft. Gangbaar is circa 140 graden; daarmee kun je een garagedeur vanaf ongeveer een halve meter afstand compleet in beeld vangen.

Het is onbegrijpelijk dat de meeste fabrikanten zoals GoPro de concrete beeldhoeken niet meer noemen. In plaats daarvan gebruiken ze vage termen zoals ‘Linear’, ‘Wide’ en ‘Super-View’.

Als je er zeker van wilt zijn dat een camera-instelling alles vastlegt wat belangrijk is voor de opname, ontkom je niet aan wat experimenteren.

Veel camerafabrikanten promoten hun camera’s als 4K-actioncams. Wie na het uitpakken van de camera de accu oplaadt, een geheugenkaart plaatst (meestal microSD) en begint te filmen, zal merken dat veel camera’s in de standaardinstelling slechts werken met full-hd-resolutie. Zelfs als je expliciet 4K als opnameformaat instelt, krijg je niet automatisch scherpe video’s bij snelle actie. De Sony RX0 II bijvoorbeeld, stelt daarbij teleur en haalt slechts 25 frames per seconde in 4K-modus – te weinig voor echte actiescènes.

Slechts zes van de tien geteste camera’s bieden 4K met een acceptabele 50 of 60 frames per seconde. Bij de GoPro’s moet je ook opletten. Zo bieden bijvoorbeeld niet alle modellen uit de 7-serie een 4K-resolutie – de geteste GoPro 7 White haalt slechts full-hd.

De video van de GoPro 7 White haalt niet het niveau van de 4K-camera’s: onnatuurlijke hemel, vertekend, te veel verscherpt.

De bitrate (gegevenssnelheid) van het videomateriaal geeft een ruwe indicatie van de opnamekwaliteit. Bij full-hd was dit gemiddeld 40 Mbps bij een framerate van ongeveer 50 tot 60 hertz, bij 4K lag het in de buurt van 100 Mbps.

We hebben in meerdere etappes gecontroleerd hoe overtuigend de opnames van de camera’s zijn. Bij de tests in het lichtlaboratorium werden lichtgevoeligheid, contrast, belichtingscontrole en kleurweergave getest.

Verder moesten de kandidaten scherp gedetailleerde clips afleveren tijdens bewegende opnames, ook op een e-bike (25 km/u) en bij het rijden met onze zelfbouw kabelbaan (max. 55 km/u).

Zwakker licht leidde bij een aantal camera’s tot een drastisch verlies aan scherpte van de details, wat vooral te merken was tijdens de testritten op de kabelbaan. In plaats van een gedetailleerd bladerdak was het resultaat vaak een pixelbrij. De DJI Osmo leverde de beste shots in slecht licht, die van de GoPro 7 White waren bijna onbruikbaar.

Te veel licht kan ook details in het beeld afvlakken, zoals de fijne contouren van objecten in onze lab-testkaart. De typische licht/donker-veranderingen in actieshots verwerken de meeste kandidaten goed en ze stellen de belichting in ongeveer een seconde bij zonder opvallende schommelingen. Alleen bij de GoPro 7 White duurde de afstelling meer dan twee seconden.

De actioncams maken ook foto’s. Dat dit niet hun hoofddiscipline is, is te merken aan de kwaliteit van de foto’s. Die ligt niet op het niveau van goede smartphone­camera’s.

Veel gebruikers accepteren dat echter en willen bijvoorbeeld even een foto kunnen maken voor hun website, terwijl de video-opname draait. Dat laatste was echter met geen enkele camera in het testveld mogelijk.

Beoordelingen van de bovenstaande en andere geteste modellen vind je ook in de rest van deze review en in het mei-nummer van c’t magazine. In onderstaande tabel hebben we gegevens verzameld van alle tien geteste modellen actioncam.

Klik op de tabel voor een vergroting (in pdf-formaat).

Je wilt voor het geluid hetzelfde als voor het beeld, hoe authentieker hoe beter. De confrontatie aangaan met de elementen laat weinig te wensen over: windgeluiden in de microfoon klinken zelfs bij een ongevaarlijke fietstocht als een heftige storm, en de houders brengen elk geluid mechanisch over.

We vonden de soundtrack het mooist bij de Osmo Action, alhoewel die nog steeds hoorbaar windgeruis opnam. Het geluid van de Rollei-opnames was totaal onacceptabel: hier kon je de windgeluiden niet eens horen omdat ze door de rammelende geluiden werden overstemd. Spraakopnames waren bijna onverstaanbaar.

Tip: als je echt een goede geluidsopname wilt, moet je een audiorecorder in je kleding meedragen die beschermd is tegen de wind. Die opname kun je later tijdens de montage toevoegen.

In een poging om zich te onderscheiden van de vervelende concurrentie hebben veel fabrikanten allerlei speciale opties aan hun actioncams toegevoegd. Zo hebben ze bijvoorbeeld scènemodi en time-lapse, slow motion en intervalopnames, bijvoorbeeld voor korte filmfragmenten waarop wolken zeer snel over de hemel bewegen tijdens een panning shot.

Maar de toevloed van dergelijke functies heeft het ongewenste bijeffect dat ze de bediening niet bepaald eenvoudiger maken.

Met extra functies en uitgebreide apps (hier van Sony) proberen fabrikanten van actioncams zich ook te onderscheiden.

Bij de eerste generaties actioncams waren waarschijnlijk ongetrainde apen nog in staat geweest om ze aan de praat te krijgen: een druk op de rode knop, lampje knippert – camera loopt. Druk er nogmaals op en de opname stopt.

De menu’s van de huidige camera’s lijken daarentegen steeds meer overladen en de kleine apparaten zijn nauwelijks intuïtief te bedienen. Zo probeert GoPro bijvoorbeeld wel de toegang tot vaak gebruikte opties te vergemakkelijken met spraakbesturing en programmeerbare knoppen, maar ook die moet je eerst leren bedienen. Sommige van de door de fabrikanten gebruikte menu-afkortingen waren zelfs voor ervaren testers onbekend. Als je op de piste staat, kun je zulke dingen niet even opzoeken. Bij de bediening van het menu van de Sony RX0 II met het minischermpje en de kleine, met handschoenen onbruikbare toetsen, zouden zelfs muizen een bril nodig hebben, zo klein is het lettertype.

Ook bij andere camera’s komen gebruikers een wirwar tegen van korte en lange toetsaanslagen, veegbewegingen en knipperende patronen – en diep geneste menu’s. Een prettige uitzondering is de YI 4 K Plus, die wel heel intuïtief kan worden bediend.

Het is dus de moeite waard om vooraf de instellingen voor de verwachte opnamesituatie aan te passen via de smartphone-app die voor elke camera beschikbaar is.

Bijna alle camera’s in het testveld streamen het videomateriaal als preview direct door naar je smart­phone via de door de camera opgezette wifi-­verbinding, maar niet met alle resoluties.

De GoPro Black 8 is bijvoorbeeld geschikt voor livestreamen van video naar internet, en kan dat doen met 1080p, terwijl de GoPro 7 Black dat alleen kan in 720p.

Met ingeschakelde wifi kunnen opnames ook op enkele meters afstand worden gestart en gecontroleerd – dat gaat wel ten koste van de gebruikstijd van de accu. Bij actieve wifi was de accuduur van de Rollei Touch zonder streamen twee uur, terwijl de GoPro Hero Black het al na 35 minuten opgaf – was de wifi uitgeschakeld, gaf hij het pas na 60 minuten op.

Slecht: maar bij enkele van de geteste apparaten is het mogelijk terwijl je op pad bent de batterij snel te vervangen door een reserve. Bij de andere moet je de houder verwijderen, dingen demonteren of een schroevendraaier erbij pakken. Powerbanks zijn een alternatief, maar die moet je dan samen met de kwetsbare snoeren zelf vast klussen en dit kan zelfs een veiligheidsrisico zijn.

Of de video-opname een beetje stabiel is en of de camera ook vastlegt wat je later wilt zien, wordt ook voor een groot deel bepaald door de mounts. Op dat gebied zijn twee trends waarneembaar, en van beide worden we niet blij. Ten eerste zijn de bijgeleverde kleef-, klem- en statiefaansluitingen erg mager.

Zelfs een valbeveiliging is niet bij de camera’s inbegrepen. Verder stapt men steeds vaker af van de vroegere de facto GoPro-standaard voor accessoires. De uiteenlopende soorten behuizingen en bevestigingsbeugels hebben geleid tot een gigantische berg van onderling incompatibel – en dus erg duur – toekomstig plasticafval wanneer de actioncam wordt vervangen door een andere.

Kenmerken zoals de meegeleverde accessoires (hier bij Rollei) spelen ook een rol bij het kiezen van een actioncam.

Het avontuur met de actioncam begint al voor de aankoop. Want zonder vooraf te testen of je met de handmatige bediening en het menu overweg kunt, moet je eigenlijk niet zomaar een camera aanschaffen.

En of het echt een 300 euro dure GoPro moet zijn terwijl de half zo dure GoXtreme Black Hawk+ 4K het net zo goed doet, is een terechte vraag die je jezelf moet stellen. Zeker als je bedenkt hoe gemakkelijk je zo’n camera zonder extra bescherming kunt verliezen in de modder van een mountainbiketraject. Welke actioncam je moet kiezen hangt in grote mate af van de geplande actie die gefilmd moet worden. Alleen camera’s met een beschermende behuizing die bestand is tegen waterdieptes van meer dan 10 meter zijn geschikt om te duiken. De beste video­kwaliteit levert de YI 4K Plus, de beste foto kun je verwachten van de Sony RX0 II.

Zelfs de kwaliteit bij verschillende beeldresoluties en beeldsnelheden verschilt zo sterk dat er geen universele camera is voor alle gevallen. Als je gedetailleerde opnames bij daglicht nodig hebt, is de GoPro HeroBlack 8 de beste keuze. De DJI Osmo blonk uit in donkere opnamesituaties.

De YI 4 K Plus bleek een goed uitgebalanceerde camera te zijn voor de meeste opnamesituaties met een uitstekende detailweergave en een lange levensduur van de accu.

(Ulrich Hilgefort, Michael Link, Stefan Labusga en Marco den Teuling, c’t magazine)