Vroeger ging het bij monitoren vaak om verschillen tussen de typen lcd’s, zoals IPS, VA, TN. Tegenwoordig is er nog meer keuze, zoals mini-led (ook lcd, maar met veel kleinere achtergrond-leds) en het technisch heel anders opgebouwde oled. Bij tv’s wordt oled vaak gezien als het beste schermtype, maar is het ook voor een pc-monitor de beste keuze?
We duiken in de techniek van oled en de voor- en nadelen en kijken hoe dat in moderne oled-monitoren van LG is terug te vinden.
De verschillende varianten van lcd-schermen (zoals mini-led) werken ongeacht de benamingen die fabrikanten eraan geven (zoals QLED of QNED) op een vergelijkbare wijze: de pixels van een lcd-scherm worden van achteren belicht om het beeld te creëren. Bij mini-led is die achtergrondverlichting opgebouwd uit veel meer kleine leds, waardoor kleinere gebieden met pixels verlicht of juist donker kunnen zijn (linker afbeelding).
Bij oled (rechter afbeelding) zijn het echter de individuele pixels zelf die oplichten en is er geen achtergrondverlichting. Zwarte pixels zijn uit en echt onverlicht, en elke pixel kan een heel andere helderheid hebben dan de omringende pixels. Daardoor krijg je diep zwart, ‘oneindig’ contrast en zijn ook de kijkhoeken veel beter omdat het licht niet door de lcd-laag heen straalt.
Die goede kijkhoeken zijn voor een tv (oled hieronder helemaal rechts) misschien minder relevant, maar komen bij een monitor of laptopscherm goed van pas als je niet altijd netjes recht(op) voor het scherm zit.
Behalve contrast en kijkhoeken is bovendien extra interessant voor laptops en andere mobiele apparaten dat een oled-scherm door de opbouw ook flexibele schermen mogelijk maakt: het groeiende aanbod van opvouwbare smartphones maakt gebruik van oled-technologie.
Nog een pluspunt van oled is dat de pixels zeer snel kunnen reageren, met kortere responstijden dan lcd-schermen. Combineer je een GtG-responstijd (tussen twee grijswaarden) van 0,03 ms met een hoge verversingssnelheid (240 Hz) zoals bij de LG UltraGear 45GS95GE, dan maakt dat een oled-monitor ideaal voor gaming.
Een oled-monitor heeft behalve voordelen ook nadelen, waarvan het risico op ‘inbranden’ het belangrijkste is. Het organische materiaal van de pixels veroudert en dit kan bij langdurig weergeven van (heldere) statische beelden een nabeeld achterlaten.
Bij het bekijken van (YouTube-)films of andere video’s speelt dit niet echt, maar misschien wel als je veel kantoorwerk doet of games speelt waarbij steeds dezelfde inhoud zichtbaar is, zoals een spreadsheet of vaste elementen van de game-interface.
Het ‘inbranden’ zal overigens niet snel optreden, maar het risico bestaat bij opeenvolgende werk- of gamesessies met urenlang dezelfde statische inhoud. Gelukkig zijn er technieken en oplossingen om dit te vermijden, zoals hieronder bijvoorbeeld beschreven voor de UltraGear oled-monitoren van LG.
Omdat oled anders werkt dan andere typen beeldschermen (lcd) zijn er speciale technieken en functies om de voordelen te benutten en nadelen te beperken. Bij de LG UltraGear oled-monitoren vind je bijvoorbeeld de volgende technieken en opties.
In games kan het echte zwart dat oled biedt in erg donkere omgevingen ervoor zorgen dat donkere objecten (vijanden!) minder opvallen. De optie Black Stabilizer verhoogt het contrast bij donkere beelden naarmate je de waarde hoger instelt.
Je vindt deze optie in het monitormenu onder Game Adjust -> Black Stabilizer. Aanpassen is alleen mogelijk in de aanpasbare game-modes Gamer 1 en Gamer 2 (te selecteren via Game Adjust -> Game Mode).
Om eventueel inbranden te voorkomen, verschuift de functie OLED Screen Move de scherminhoud soms een paar pixels. Dat zul je normaliter niet kunnen zien, maar het zal alleen helpen bij zeer fijne schermelementen (zoals het raster van een spreadsheet), niet voor grotere zoals een logo.
Je vindt deze optie onder General -> OLED Screen Move. Standaard is de optie uitgeschakeld, er zijn drie instellingen beschikbaar.
Deze optie schakelt het scherm uit als langere tijd hetzelfde beeld wordt weergegeven. Onafhankelijk hiervan kun je in het besturingssysteem van je pc zelf instellen na hoeveel tijd het beeldsignaal wordt uitgeschakeld.
In Windows 11 doe je dat bijvoorbeeld door ‘slaap’ te tikken in het zoekvak van de taakbalk en te klikken op ‘Energie-efficiënte slaapstandinstellingen kiezen’. Onder Scherm- en slaapstand kun je dan naast ‘… het scherm uitschakelen na’ een tijd naar keuze instellen.
Moderne oled-monitors, zoals de LG Ultragear 34GS95QE, hebben een functie die de status van de oled-pixels controleert en ververst om inbranden te voorkomen en de beeldkwaliteit te optimaliseren. Deze functie wordt automatisch geactiveerd als de monitor op stand-by gaat en het proces is snel voltooid.
Na langdurig gebruik van de monitor kan het proces langer vergen en wordt het uitgevoerd terwijl het oled-scherm op stand-by staat. Handmatig starten van het proces raden we af en is alleen nodig als het scherm afwijkingen vertoont (onder General -> Oled Image Cleaning).
Niet uniek voor oled, maar wel fijn voor met name gaming en films, is HDR-ondersteuning. Een moderne game-monitor zoals de LG Ultragear 39GS95QE biedt bijvoorbeeld VESA DisplayHDR True Black 400. Hoewel dat een lagere maximale helderheid specificeert dan bijvoorbeeld DisplayHDR 600 maakt het hogere contrast en de lagere latency het toch aantrekkelijker voor gamers.
Zoals je hierboven kunt lezen, bieden oled-monitoren zoals de LG UltraGear 39GS95QE-B aantrekkelijke voordelen voor gebruik met pc’s of laptops. Vooral bij games en veel video’s komen voordelen zoals het hoge contrast, diepe zwart en snelle reactietijd goed tot hun recht.
Voor kantoorwerk biedt een oled-monitor geen speciale voordelen, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn. Denk bijvoorbeeld aan werken in een erg donkere omgeving (echt onverlichte, zwarte pixels), vaak met meerdere personen op het scherm moeten kijken (betere kijkhoeken) of veel werken met donkere beelden of achtergronden (hoger contrast).
Zeker bij thuiswerken of privégebruik zal een monitor echter vaak voor zowel kantoorwerk, als voor video’s, gamen en andere toepassingen gebruikt worden. In dat geval kan een oled-monitor toch wel een verleidelijke optie zijn. Je leeft tenslotte niet alleen om te werken …
Wat is het verschil tussen Windows 10 en Windows 11? In dit artikel geven we je een overzicht van enkele functionele verschillen tussen de menu's, hoe...
In dit artikel laten we zien hoe je bij Windows 11 jouw bestanden kunt back-uppen of een herstelpunt kunt aanmaken. De Windows backup stelt je vervolg...
