Na de introductie van de nieuwe laaggeprijsde AM4 CPU’s van AMD waren wij van c’t vooral benieuwd naar het volgende: hoe presteren deze nieuwe CPU’s van AMD ten opzichte van Intel? Benieuwd naar het resultaat? Aarzel dan niet om dit artikel over Intel vs AMD – Nieuwe AM4 Ryzen 4000- en 5000 processors verder te lezen!
Nieuwe tussensegment van AMD
De afgelopen twee jaar was er in het aanbod van AMD-cpu’s een groot gat: aan de onderkant zat er de dualcore Athlon 3000G-processor met de oude Zen+-technologie voor rond de 80 euro, en dan een hele tijd niets tot de Ryzen 5 5600X en 5600G met zes kernen voor circa 250 euro. Als je dan een goedkope kantoor- of game-pc wilde bouwen, moest je het doen met restjes van de vorige generaties of een processor van Intel kopen.
AMD heeft dat tussensegment eindelijk gevuld en drie processors gelanceerd uit de Ryzen 4000- en 5000- series met prijzen tussen de 100 en 300 euro. Dat is waarschijnlijk een reactie van AMD op de laaggeprijsde varianten van de Intel Core i-12000-processors die aan het begin van het jaar verschenen zijn.
Ondersteuning voor oudere moederborden
De goedkope Ryzen-cpu’s zijn niet alleen interessant voor als je een eigen pc in elkaar zet. AMD biedt moederbordfabrikanten ook een geoptimaliseerde basisfirmware (AGESA), waarmee zij BIOS updates kunnen ontwikkelen voor de tot vijf jaar oude AM4-moederborden met serie 300-chipsets. Vanwege de beperkte opslagcapaciteit van de flashchips voor de firmware stopten die moederborden meestal bij Ryzen 3000. Het is nu mogelijk om veel modellen te upgraden met aanzienlijk aantrekkelijkere cpu’s.
De vijf geteste processors
De vijf processors die wij hebben getest hebben allemaal een TDP (Thermal Design Power) van 65 watt. AMD gebruikt in totaal drie verschillende die-types, die alle door TSMC worden geproduceerd in 7-nanometertechnologie. De nieuwe CPU’s van AMD die wij aan een test hebben onderworpen zijn als volgt:
Ontvang gratis informatie en tips over processors, schrijf je in voor de nieuwsbrief:
Zen 2-architectuur vs Zen 3-architectuur
In de Ryzen 4000 zit nog steeds de bijna drie jaar oude Zen 2-architectuur en niet de actuele Zen 3-technologie van de Ryzen 5000. Afgezien van de zwakkere cpu-cores, zit er veel minder Level 3-cache in. Dit gaat ten koste van de prestaties bij geheugenintensieve toepassingen zoals 3D-games. Bovendien zijn de kernen ondergebracht in Core Complexes (CCX) van slechts vier en niet maximaal acht kernen, zoals bij Zen 3. Als twee kernen van verschillende CCX’en met elkaar communiceren, gaat dat niet rechtstreeks, maar alleen via de snelle Infinity Fabricinterface. Deze zorgt ervoor dat verschillende cpu-componenten met elkaar verbonden worden. Hierdoor stijgt de latentie van 20 naar 55 nanoseconden. Ook dat gaat ten koste van de prestaties in 3D-games, waarin verschillende threads van elkaar afhankelijk zijn.
Ryzen 5 5600 & Ryzen 7 5700X
Bij de Ryzen 5 5600 met zes en Ryzen 7 5700X met acht Zen 3-kernen is dat totaal anders. In plaats van een enkele die, bestaan zij uit twee chips. De cpukernen zitten in de zogenaamde CPU Core Die (CCD) samen in een CCX. Ze beschikken over 32 MB Level 3-cache, wat acht keer de capaciteit is van de Ryzen 4000. De gegevensuitwisseling tussen alle kernen verloopt ook via die cache, vandaar dat de latentie altijd 22 tot 25 nanoseconden bedraagt. Alle overige functieblokken brengt AMD in de I/O-die onder.
Ryzen 5 5500
Tussen de Ryzen 5 5500 en de Ryzen 5 5600 en Ryzen 7 5700x zitten toch wat verschillen. Bij de Ryzen 5 5500 zit onder de heatspreader een halfgeleider-die uit een stuk van de Ryzen 5000G-combinatieprocessors in plaats van een modulaire chiplet. Hierbij is de Radeon-gpu echter inactief. Net als bij de andere twee Ryzen 5000-cpu’s, zitten de zes Zen 3-cores samen in een CCX. AMD moest echter kostbare chipruimte besparen vanwege de grafische processor. Hierom is er met 16 MB maar half zoveel Level 3-cache.
PCIe 3.0 in plaats van PCIe 4.0
Bovendien kan de Ryzen 5 5500, net als de Ryzen 4000, grafische kaarten en SSD’s alleen verbinden via PCI Express 3.0. Het twee keer zo snelle PCIe 4.0 wordt helaas niet ondersteund. Voor de 3D-prestaties van PCIe x16 grafische kaarten maakt dat niet uit. Dit speelt echter wel een rol bij snelle NVMe-SSD’s. De maximale overdrachtssnelheid wordt beperkt tot ongeveer 3,5 GB/s in plaats van 7,5 GB/s.
Benchmarks – Intel vs AMD
Bij toepassingen zoals de renderingbenchmark Cinebench R23, die baat hebben bij veel cores, wordt de kracht van de drie Ryzen 5000-cpu’s met Zen 3-technologie duidelijk. Met hetzelfde aantal cores halen ze de prestaties van de Core i 12000-concurrenten en de Ryzen 5000G.
Als de software echter slechts één core belast, moeten de AMD-cpu’s zich gewonnen geven aan de actuele Intel-processors.
De Ryzen 5000 loopt dan tussen de 10 en 25 procent achter op de Core i-12000. Dat is merkbaar in veel toepassingen, zoals de softwarematige videotranscoder Handbrake en de kantoorbenchmark Sysmark 25, waar zelfs de Core i3-12100 de octacore Ryzen 7 5700X achter zich laat.
De goedkope Ryzen 4000’s met oude Zen 2-technologie en kleine L3-cache blijven in alle toepassingen achter bij de moderne cpu’s. Dat geldt vooral voor 3D-games: de framerate met een GeForce RTX 3090 bij full-hd-resolutie ligt met de Ryzen 5 4500 30 tot 40 procent lager dan met de Ryzen 5 5600, die ook zes cpu-kernen heeft.
Die laatste, evenals de Ryzen 7 5700X, zijn de moeite waard voor gamers die sowieso een aparte grafische kaart inbouwen. Die vormen een beter alternatief voor de Ryzen 5000G, die al langer beschikbaar is, en leveren tot 18 procent meer fps.
Intel vs AMD: benchmarks en energieverbruik
Conclusie – Intel vs AMD
De in april 2022 geïntroduceerde Ryzen 5000-cpu’s zijn niet alleen aantrekkelijk qua prijs, maar ook wat hun prestaties betreft. Ze rekenen efficiënt en zijn ook geschikt om enkele jaren oude AM4-systemen te upgraden.
De Ryzen 4000-processors zijn eerder de moeite waard voor goedkope computers waarbij prestaties niet de grootste rol spelen. Wat efficiëntie betreft, zijn ze van dezelfde klasse als de Ryzen 5000 en de Core i-12000. Voor zuinige kantoor-pc’s zijn ze echter slechts tweede keus door het ontbreken van geïntegreerde graphics.
Wat de prijs/prestatie betreft, doet de laaggeprijsde hexacore Ryzen 5 5500 die te verkrijgen is voor circa 135 euro het in onze test bijzonder goed.
Ben je echter toch geïnteresseerd om over te stappen naar het nieuwe DDR5? Wellicht is het dan de moeite waard om te wachten tot eind september aangezien de nieuwe Ryzen 7000 processors van AMD met DDR5 dan beschikbaar zullen zijn.
(Deze informatie is afkomstig uit het artikel in c’t 8-9, 2022, pagina’s 88 & 89, van Christian Hirsch en Daniel Dupré)
