Nieuwe Windows 11 update laat systemen niet meer opstarten

Microsoft heeft opnieuw problemen erkend die zijn ontstaan na recente updates voor Windows 11 – ditmaal betreft het ook de zogeheten preview-update. Na installatie daarvan kunnen foutmeldingen optreden in de Windows-firewall, die systematisch in het logboek worden vastgelegd. In sommige gevallen leidt dit zelfs tot ernstigere gevolgen – getroffen systemen weigeren volledig op te starten.

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief:

In de Windows Release Health notities erkent Microsoft dat de preview-update van afgelopen vrijdag kan leiden tot foutgebeurtenissen in de beveiligingslogboeken van Windows. Concreet gaat het om gebeurtenis-ID 2042 van de Windows (Defender) Firewall met uitgebreide beveiliging. De foutmelding luidt “Config Read Failed”, met als aanvullende melding “More data is available”.

Volgens Microsoft is dit geen functionele fout in de firewall en kan de melding genegeerd worden. “Hoewel dit gebeurtenislogboek bij elke herstart wordt gegenereerd, heeft het geen functionele impact op de Windows-firewall,” aldus Microsoft.

De foutmelding blijkt gekoppeld aan een functie die zich nog in ontwikkeling bevindt – een experimenteel component dat weliswaar al aanwezig is in het systeem, maar nog niet volledig operationeel is. Volgens Microsoft heeft de incomplete staat van deze module geen impact op bestaande Windows-processen die ermee communiceren: de reguliere werking van het systeem blijft – functioneel gezien – onaangetast.

Het probleem doet zich uitsluitend voor in Windows 11 versie 24H2, waarin de betreffende functie voor het eerst is opgenomen. Een correctie – of preciezer: de voltooiing van de implementatie – staat gepland voor een latere cumulatieve update.

Hoewel Microsoft vooralsnog geen officiële aanwijzingen geeft dat recente beveiligingsupdates opstartproblemen veroorzaken, stapelen gebruikersmeldingen zich op – met name over oudere Fujitsu Esprimo-systemen.

Op Reddit ontspint zich intussen een discussie die qua technische diepgang niet onderdoet voor een gespecialiseerd supportforum. Meerdere gebruikers melden dat hun systemen na installatie van de juni-updates niet meer opstarten. Het probleem lijkt zich vooral voor te doen bij modellen als de Esprimo P556, P756, Q956 en D756 – maar ook typen als de Q556/2, D3403 en D2990-A3 worden herhaaldelijk genoemd.

De symptomen zijn telkens gelijk: het systeem start weliswaar, maar blijft hangen in een zwart scherm – geen BIOS-post, geen foutcode, slechts een bevroren opstartproces zonder aanknopingspunt.

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief:

De vermoedelijke oorzaak wijst in de richting van een update aan de DBX – de Database of Revoked Bootloaders, onderdeel van Microsofts Secure Boot-mechanisme. Die lijst bevat hashes van bekende, onveilige bootloaders die het systeem niet langer mag uitvoeren.

Een recente uitbreiding van die DBX lijkt sommige oudere systemen fataal te worden. Volgens een Reddit-gebruiker zit het probleem in de firmware zelf: het BIOS van de betreffende Fujitsu-modellen zou niet zijn voorbereid op de grotere opslagvereisten van de bijgewerkte DBX.

Nieuwere BIOS-versies hebben hier al op geanticipeerd – met grotere NVRAM-segmenten of aangepaste opslagstructuren – maar oudere firmwareversies raken simpelweg ‘vol’, wat de bootloader compleet buitenspel zet nog vóór het besturingssysteem kan ingrijpen.

Op de Microsoft-fora circuleert inmiddels een Italiaanstalige instructie waarmee getroffen gebruikers hun Esprimo P556 kunnen bijwerken naar BIOS-versie 1.33 – een versie die volgens meldingen het opstartprobleem na de juni-update oplost. Fujitsu zelf biedt eveneens een updatepakket aan via deze link, met recente BIOS-versies voor diverse Esprimo- en D-seriemodellen, inclusief bijbehorende technische documentatie.

De voorgestelde oplossing is echter allesbehalve gebruiksvriendelijk. Het updateproces vereist directe ingrepen op hardwareniveau – waaronder het openen van de behuizing, het verplaatsen van CMOS-jumpers en het bewust afwachten van time-outs om het flashproces te activeren. Voor systeembeheerders met ervaring in bare-metal recovery is dat beheersbaar – maar voor eindgebruikers of reguliere kantoormedewerkers is het een technische drempel die de nodige risico’s met zich meebrengt.

Microsoft zelf heeft het probleem tot op heden niet formeel erkend – er is geen security advisory, workaround of rollback-procedure gepubliceerd. Daarmee lijkt een officiële oplossing voorlopig uit te blijven.

Getroffen gebruikers zijn voorlopig aangewezen op community-gedreven workarounds en firmware-updates van de hardwareleverancier – met alle risico’s en operationele gevolgen van dien.

Dat roept vragen op over de verantwoordelijkheid voor de compatibiliteit tussen firmware en beveiligingsupdates, zeker bij systemen die formeel nog binnen hun levenscyclus vallen.

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief: