Meerdere Windows-programma’s tegelijk openen

Of het voor je werk of vrije tijd is: vaak heb je verschillende programma’s tegelijk nodig, die op andere momenten weer helemaal niet actief hoeven te zijn. Dan wil je niet dat ze onnodig rekenkracht verbruiken. Met een batchscript kun je je veel muisklikken besparen. Met onze tips maak je zo’n script in een handomdraai.

Bij Windows is het eigenlijk maar op één moment mogelijk om meerdere programma’s tegelijk te openen: bij het opstarten van het besturingssysteem. Windows kan programma’s dan automatisch starten (autostarts). Er zijn verschillende manieren om dat in te stellen, en een van de makkelijkste is om op Windows+R te drukken en shell:startup in te typen. Daarmee open je de Opstarten-map van het Startmenu, die je kunt vullen met snelkoppelingen naar programma’s die dan automatisch samen met Windows starten.

Soms kan het handig zijn om – afhankelijk van wat je wilt doen – zelf te kunnen bepalen of je wel of niet een groep programma’s tegelijk moet starten. Neem het thuiswerken als voorbeeld: op werkdagen meld je je aan op een VPN, en gebruik je gedurende de dag een officesuite, videoconferentiesoftware, chat- en mailclient enzovoort. Maar als je bent uitgewerkt of in het weekend een lekker potje wilt gamen, zitten al die programma’s alleen maar in de weg. De oplossing: maak een batchscript dat je computer met een dubbelklik verbindt met het bedrijfs-VPN en alle programma’s en websites opent die je nodig hebt om te werken. En als de werkdag dan voorbij is, start je Windows opnieuw op en is er niets dat je je nog aan het werk doet denken – vergeet overigens niet, voordat je in al je enthousiasme de pc herstart, eerst je werk op te slaan.

Voor het maken van zo’n script is er niet veel batchkennis nodig. Je moet enkele commando’s intypen, maar die zijn kort en de rest is in principe een kwestie van kopiëren en plakken.

Als eerste stap open je de Windows-teksteditor Notepad.exe. Daar typ je per regel welke programma’s tegelijk gestart moeten worden. Dat gaat altijd volgens hetzelfde stramien:

start “” “C:\Program Files\Programma.exe”

De dubbele aanhalingstekens na het commando start zijn daarbij geen typfout, maar een vereiste als er nog meer aanhalingstekens volgen (die bijvoorbeeld nodig zijn als er spaties in het pad zitten). Met het commando kun je niet alleen een programma starten, maar ook opdrachten uitvoeren. Om dat te doen opent het commando eerst een nieuw venster. Het commando verwacht de naam van dat venster als eerste parameter tussen aanhalingstekens en pas als tweede de naam van het programma/commando.

Bij het starten van programma’s is het echter niet nodig om een vensternaam op te geven, omdat programma’s die zelf toewijzen. Daarom hoeft er niets tussen de aanhalingstekens te staan.

Hoe je een applicatie via een batchbestand precies moet starten, verschilt van geval tot geval. Daar hoef je je gelukkig geen zorgen over te maken, je kunt de juiste regel direct kopiëren vanuit de bestaande snelkoppeling van het startmenu.

Het vinden van de naam en het volledige pad van het te starten programma is eenvoudig: zoek de bijbehorende vermelding van het programma in het startmenu. Open het snelmenu door er rechts op te klikken. Onder Meer staat dan het item ‘Bestandslocatie openen’. Als je daarop klikt, kom je bij de snelkoppeling op de harde schijf terecht die diep in ‘C:\Users\<Account Naam>\AppData’ of ‘C:\ProgramData\Microsoft\Windows\ Start Menu\Programs’ verborgen zit. Klik in het snelmenu op Eigenschappen. Daar staat achter Doel wat je nodig hebt om het programma op te roepen, inclusief eventuele vereiste parameters. Een simpel voorbeeld is Firefox. Daarvoor luidt de oproep “C:\ Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe”. Iets ingewikkelder is Microsoft Teams: C:\Users\ [gebruikersnaam]\AppData\Local\Microsoft\Teams\Update.exe –processStart “Teams.exe”. Kopieer de volledige inhoud van de regel die achter Doel staat achter start “”, en de oproep is klaar.

Om te testen of het werkt, sla je het bestand in Kladblok op met een naam naar wens en de extensie .bat, bijvoorbeeld ‘Thuiskantoor.bat’. Je moet de extensie zelf achter de bestandsnaam invoeren, anders komt er in plaats van een batchbestand een niet-uitvoerbaar tekstbestand op de schijf terecht, waarmee je niets kunt starten. Als je vergeet de extensie toe te voegen is dat geen ramp, je kunt dat later altijd nog wijzigen. Open het bestand weer in Kladblok en sla het opnieuw op, maar deze keer met de extensie erbij.

Om te testen of het batchbestand het gewenste programma start dat achter start “” staat, dubbelklik je op het batchbestand. Als dat goed gaat, kun je op dezelfde manier nog meer programma’s toevoegen. Dubbelklik daarvoor niet op het batchbestand, maar open het opnieuw met Kladblok door er met de rechtermuisknop op te klikken en in het snelmenu de optie Bewerken te selecteren.

Alle programma’s die je tegelijk wilt starten, moeten in een aparte regel staan. Als het venster van Kladblok niet breed genoeg is voor een van de regels, kun je in de menubalk onder Opmaak de ‘Automatische terugloop’ in- en uitschakelen. Zonder automatische terugloop moet je mogelijk naar rechts scrollen om een hele regel te zien.

Voor sommige toepassingen werkt de beschreven methode niet omdat er geen conventionele links zijn waarmee je de applicatie kunt starten. Dat zijn de ‘apps’ in Windows, dat wil zeggen de applicaties die je in het tegelmenu vindt en die van huis uit deels al in Windows zitten, en waar je er via Microsoft Store nog meer van kunt installeren. Voorbeelden hiervan zijn de Edge-browser en de Kaarten-app.

Om dergelijke programma’s tegelijk te starten via een batchscript is een omweg nodig. Druk op Windows+R en typ vervolgens

shell: appsfolder

in. Daarmee open je een map met de naam Applications die normaal verborgen is. Daarin staan de items van het startmenu. Zoek de gewenste app (Edge is daar te vinden als Microsoft Edge) en selecteer ‘Snelkoppeling maken’ in het contextmenu. Omdat je in de Applications-map niets mag opslaan, wordt als enig mogelijke doel van de snelkoppeling het Bureaublad genoemd. Daarna kun je de snelkoppeling wel verplaatsen en hernoemen. Ga via Verkenner naar de locatie van de snelkoppeling.

Met een eenvoudig script start je meerdere programma’s tegelijk.

Net als de andere snelkoppelingen staat de link om de applicatie te starten in de eigenschappen genoemd, alleen kun je die niet kopiëren. Dat maakt niet uit: houd de Shift-toets ingedrukt en klik met de rechtermuisknop op de snelkoppeling. In het snelmenu staat nu de optie ‘Als pad kopiëren’. Daarmee kopieer je het pad naar het klembord, dat je dan weer in je script achter start “” plakt. Laat je niet verwarren door het feit dat het pad eindigt met ‘.lnk’. Dat is de standaard extensie voor het bestandstype ‘snelkoppeling’. Het .lnk-bestand is nodig om te zorgen dat het starten via het script blijvend werkt.

Aan sommige toepassingen kun je specifieke parameters toewijzen voor het starten. Je kunt bijvoorbeeld een url toevoegen aan de startoproep van de browser, zodat die na het starten meteen een bepaalde website opent:

start “” “C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe” https://voorbeeld.nl

Kopieer die regel en wijzig de url om meer websites te openen bij het starten van Firefox.

Voor apps in die in het tegelmenu van Windows staan zijn er geen links die je vanuit de snelkoppeling kunt kopiëren. Via een trucje kun je ze achter alsnog starten.

Moeten de websites in meerdere vensters geopend worden? Geen probleem:

start “” “C:\Program Files\Mozilla Firefox\firefox.exe” -new-window https://example.com

De parameter -new-window zorgt ervoor dat de url die volgt in een nieuw venster geopend wordt. Dat werkt echter niet altijd: als er in het batchbestand twee Firefox-oproepen direct achter elkaar staan en er in de tweede de optie voor een nieuw venster staat, wordt vaak toch maar één venster geopend met beide url’s. Dat gebeurt wanneer het eerste Firefox-venster nog niet volledig geladen is op het moment dat de tweede oproep wordt uitgevoerd. Als dat het geval is, kun je oproepen voor andere applicaties er tussenvoegen of een wachtrij instellen. Met de opdracht

time-out /t 10

last het batchscript een pauze van 10 seconden in voordat het volgende commando uitgevoerd wordt. Je kunt het aantal seconden naar wens aanpassen. Dat commando moet ook in een aparte regel staan.

Welke parameters je aan een bepaalde applicatie kunt toevoegen, vind je hopelijk in de bijbehorende documentatie. Voor bedrijfsapplicaties kan de verantwoordelijke systeembeheerder van je bedrijf wellicht helpen. Het kan ook de moeite waard zijn om te googelen naar de programmanaam samen met zoektermen ‘parameter’ of ‘cmd’, dus de naam van het uitvoerbare bestand zoals die staat in de startoproep.

Als je de toegang tot een VPN ook door het batchscript wilt laten regelen, moet je wel het een en ander voorbereiden. De eerste stap is om te zorgen dat je niet telkens het wachtwoord voor de VPN-verbinding hoeft in te voeren. Om dat te doen, laat je Windows die aanmeldingsgegevens opslaan. Belangrijk daarbij is om misbruik te voorkomen.

Daarom moet je het account waarmee je op je Windows-pc werkt met een wachtwoord beveiligen dat niemand anders kent. Een laptop zou je moeten versleutelen. Afhankelijk van welke Windows-versie je gebruikt, kun je dat met de on-board tool BitLocker doen. Als je een Windows-Home-versie hebt, kun je daar de gratis tool VeraCrypt voor gebruiken, de opvolger van TrueCrypt.

Het batchscript kan ook automatisch verbinding maken met je bedrijfs-VPN en Windows slaat de vereiste inloggegevens op – nadat je wel de nodige voorzorgsmaatregelen hebt genomen.

Om ervoor te zorgen dat Windows het VPN-wachtwoord opslaat, klik je met de rechtermuisknop op het netwerkpictogram in de taakbalk en selecteer je ‘Netwerk- en internetinstellingen openen’. Klik daar op ‘Adapteropties wijzigen’ en selecteer in het snelmenu van de VPN-verbinding de optie Eigenschappen. Plaats onder Opties een vinkje voor ‘Mijn referenties onthouden’. Zet nu een verbinding op en Windows zal de inloggegevens opslaan. Daarna kun je de verbinding weer beëindigen.

Dan hoef je alleen nog maar de onderstaande regel toe te voegen aan je batchbestand. Vervang daarbij VPN door de naam van je VPN-verbinding:

rasdial VPN

Als van applicaties die je start er een of meerdere de VPN-verbinding nodig hebben, zet die regel dan aan het begin van het batchbestand.

Als je de VPN-verbinding niet nodig hebt tijdens je werkuren, dan is het volgende script misschien wel handig:

@set vpn=VPN-naam
@rasdial | find “%vpn%” >nul
@if errorlevel 1 rasdial %vpn% >nul && echo VPN is nu verbonden && exit /b
@rasdial %vpn% /d >nul && echo VPN is nu afgesloten

Vervang in dit script VPN-naam op de eerste regel door de naam van je VPN-verbinding. Daarna hoef je alleen nog maar op het bestand te dubbelklikken om de VPN-verbinding tot stand te brengen.

Als je nogmaals dubbelklikt, wordt de verbinding weer verbroken. Als je het interesseert vindt hoe dat werkt: het script maakt gebruik van het feit dat wanneer rasdial zonder argumenten wordt aangeroepen, het de naam van de VPN-verbinding weergeeft die op dat moment actief is.

Dit artikel is vooral bedoelt als illustratie van wat er zoal mogelijk is met scripts en we moedigen je aan om er vooral zelf mee te experimenteren. In het thuiskantoor kan het zeker de moeite waard zijn, want al het werk dat een script je uit handen neemt, betekent extra (vrije) tijd voor jou.

(Dit artikel is verschenen in c’t 10/2020, p. 90, met medewerking van Axel Vahldiek)

Wil je op de hoogte blijven van het laatste IT-nieuws en de nieuwste online-artikelen? Meld je dan hier aan voor onze nieuwsbrief: