Fedora Workstation 41 review: Gnome 47 én vernieuwde software

Fedora neemt het voortouw: release 41 helpt gebruikers om het propriëtaire grafische stuurprogramma van Nvidia te installeren met Secure Boot geactiveerd. De pakketbeheerder dnf werkt vlotter en er is een nieuwe terminal voor de mooie wereld van containers. Meer over deze Linux lees je in deze Fedora Workstation 41 review.

Versie 41 van het Fedora-project is eind 2024 verschenen. We hebben de belangrijkste editie getest, Fedora Workstation met de Gnome-desktop. Fedora is meestal voortvarend met het weglaten van oude componenten en toevoegen van nieuwe, zo ook bij Fedora Workstation 41. De Gnome X11-pakketten zijn verdwenen, wie dit afgedankte displayprotocol niet kan missen zal zelf na installatie de pakketten gnome-session-xsession en gnomeclassic-session-xsession moeten toevoegen. Ook van het verouderde Python 2.7 is afscheid genomen.

Een belangrijke vernieuwing is pakketbeheerder dnf5. Die is niet meer afhankelijk van Python (via een CLI-wrapper), maar nu net als de libdnf-bibliotheek in C++ geschreven. Subjectief werkt dnf5 in elk geval sneller, maar de updatesnelheid hangt ook af van de internetverbinding en het aantal geïnstalleerde pakketten.

Fedora levert geen propriëtaire software zoals de driver voor Nvidia’s grafische kaarten in de installatiemedia, maar gebruikers kunnen wel achteraf pakketbronnen toevoegen. De installatiemethode via Gnome Software werkte voorheen niet als Secure Boot in het UEFI-BIOS was geactiveerd. Er is nu echter een assistent geïntegreerd die helpt om de kernelmodule via mokutil zelf te ondertekenen. Daarvoor hoef je alleen het getoonde wachtwoord te noteren en dit in te voeren bij het sleutelbeheer van de standaard bootloader Shim na een herstart.

Als Gnome Software aangeeft dat de driver is geïnstalleerd moet je wachten tot de kernelmodule daadwerkelijk klaar is voordat je herstart. Je kunt dit controleren met de opdracht modinfo -F version nvidia die in plaats van een foutmelding de driverversie moet tonen (bijvoorbeeld 560.35.03).

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

Fedora 41 heeft een nieuwe terminal met de lastig uit te spreken naam Ptyxis, die de Gnome-terminal vervangt en is gespecialiseerd in containers. Via een vervolgkeuzemenu in de linkerbovenhoek van het venster kunnen gebruikers direct naar de opdrachtregel van draaiende containers springen, ongeacht of die zijn gemaakt met Podman of Docker. Dit is vooral handig voor ontwikkelaars. Als je echter vanaf Fedora 40 upgradet via Gnome Software kan het gebeuren dat Ptyxis ontbreekt. Verwijder dan met de volgende commando’s de Gnome terminal en schakel over naar Ptyxis:

sudo dnf remove gnome-terminal 

sudo dnf group install workstation-product-environment 

Er zijn verder veel nieuwe functies in de gebruikersinterface die is gebaseerd op de Gnome 47 desktop. Fedora past die nauwelijks aan, in tegenstelling tot Ubuntu. Zo zijn er nieuwe accentkleuren voor bijvoorbeeld laadbalken en knoppen, is de weergave op kleine beeldschermen geoptimaliseerd en zijn het bestandsdialoogvenster en het Nautilus-bestandsbeheer herzien. Met Intel en AMD-GPU’s kan Gnome nu hardwareversnelling gebruiken bij opnemen van het scherm. Wat er nog meer is veranderd in Gnome kun je zien via de link bij dit artikel.

Onder de motorkap zijn er ook vernieuwingen, zoals ondersteuning voor webcams die zijn aangesloten via de MIPI-CSI2-bus. Die vind je in sommige moderne notebooks en zijn direct verbonden met de cpu of de SoC in plaats van via een usb-interface. De videofeed is in Firefox beschikbaar via het multimedia framework PipeWire. Voor Chromium vanaf versie 128 vereist het momenteel nog extra configuratie (zie link). Het Anaconda-installatieprogramma kan nu SATA- en NVMe-schijven versleutelen met LUKS en geïntegreerde hardwareversleuteling volgens de TCG-OPAL2-standaard. Je kunt het configureren in combinatie met extra softwareversleuteling. Volgens de ontwikkelaars is dit iets voor gevorderde gebruikers, daarom is het niet beschikbaar in de Anaconda GUI, maar moet geactiveerd worden met Kickstart. Fedora 41 wordt geleverd met de Linux kernel 6.11 en zal naar verwachting ook 6.12 krijgen.

Fedora 41 profiteert niet alleen van Gnome 47, maar moderniseert ook kerncomponenten van het besturingssysteem. Zoals gebruikelijk is er een overvloed aan nieuwe software in de pakketbronnen, inclusief een pre-release versie van beeldbewerkingsprogramma Gimp 3. Met de Fedora Miracle Spin gebaseerd op de experimentele Wayland-compositor miraclewm en KDE Mobile Desktop voor mobiele apparaten, zijn er ook twee nieuwe spins in de Fedora-familie. Fedora 41 wordt ongeveer dertien maanden van updates voorzien.

+  Gnome 47 
+ Veel vernieuwde software 
– Nog wat kleine bugs  

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief: