Test: De beste back-up-apps voor Android

Als je smartphone wordt gestolen of kapot gaat, kunnen de gegevens op je telefoon zomaar ineens foetsie zijn. Regelmatig een back-up maken helpt daartegen, maar Android maakt dat niet bepaald makkelijk. Met de juiste app zijn zowel je persoonlijke data als je apps en instellingen makkelijk te back-uppen.

Wat is de overeenkomst tussen een smartphone en een snee geroosterd brood? Als ze op de grond vallen, vallen ze altijd op de verkeerde kant: het brood op de jam en de telefoon op het scherm – dat vervolgens in duizend stukjes breekt. Hierdoor leggen dagelijks talloze telefoons het loodje.

Een kapot toestel is fysiek nog wel te vervangen. Veel irritanter is dat je ook (een deel van) je data kwijt bent. Bij vrijwel iedereen speelt het digitale leven zich namelijk overwegend af op de mobiele telefoon. Heb je geen back-ups, dan ben je dus niet alleen de foto’s van je afgelopen vakantie kwijt, maar ook je chats en je met bloed, zweet en tranen gehaalde highscores en je progressie in je favoriete games.

Daarnaast kun je de telefoonnummers van al je vrienden weer bij elkaar gaan zoeken. Als je al die belangrijke data regelmatig naar de cloud of een pc back-upt, blijft je dat bespaard. Hiervoor bestaan talloze tools: Google heeft met Android 6 de eigen back-upoplossing uitgebreid en beter in het systeem geïntegreerd. Daarnaast hebben fabrikanten als Huawei, LG, Samsung en Sony hun eigen tools om data te back-uppen. Ook staan er in de Play Store nog genoeg apps die je vertrouwen proberen te winnen en beloven met weinig moeite een back-up van al je belangrijke data te maken.

Meteen gepland

Als je ooit een nieuwe smartphone hebt geconfigureerd, weet je hoeveel moeite dat kost: welke apps had ik ook alweer geïnstalleerd en waar had ik ze precies op mijn homescreens geparkeerd? Voordat dan alles weer werkt zoals op je oude telefoon, ben je uren verder. Het kan zelfs maanden later nog voorkomen dat je bij vrienden op de bank ineens merkt dat je smartphone niet automatisch op het wifi-netwerk inlogt; de nieuwe telefoon heeft het wachtwoord nog niet.

Als je op je oude en nieuwe smartphone inlogt met hetzelfde Google-account en ook gebruikmaakt van Googles eigen (standaard geïnstalleerde) apps, hoef je relatief weinig te doen. Zo kan Google Foto’s automatisch een back-up maken van al je geschoten foto’s, screenshots en afbeeldingen uit chats. Ook hoef je je geen zorgen te maken om je agenda-items en de contacten – Google synchroniseert ze permanent op alle aangemelde Android-toestellen.

Google Back-up voor iedereen

Heb je in de instellingen van Android bij ‘Back-up maken en resetten’ het automatisch back-uppen ingeschakeld, dan maakt Android tevens een back-up van de systeeminstellingen en apps. Het resultaat overtuigt echter niet helemaal: in onze tests gebeurde het telkens weer dat niet alle apps automatisch op de nieuwe smartphone aankwamen. Daarnaast kwam Google soms aanzetten met apps die we al weken eerder van de telefoon hadden verwijderd.

Het moment van back-uppen is even lastig te bepalen als de apps die je wilt terugzetten. Je kunt een back-up niet handmatig starten; dat gaat alleen als je een telefoon nieuw configureert. Bij een groter aantal terug te zetten apps bleef de voortgang af en toe simpelweg hangen. De meeste apps kwamen dan toch nieuw geïnstalleerd op de telefoon. Bij een mailclient en verder Facebook en Twitter moesten we de app-instellingen en bijbehorende account gegevens opnieuw invoeren.

Google biedt ontwikkelaars de mogelijkheid de app-instellingen ook in Google Drive op te slaan en automatisch terug te zetten. De ontwikkelaars mogen echter zelf bepalen wat en hoeveel ze willen laten bewaren. Bij vrijwel geen enkele app wordt duidelijk wat er precies wordt bewaard – zo kun je alleen hopen dat de ontwikkelaar er over nagedacht heeft. Je kunt er niet blind op vertrouwen.

Wel kun je zien welke apps überhaupt gebruikmaken van de back-up: in de app Google Drive – niet in de browser – kun je onder ‘Back-ups’ en de naam van het apparaat zien of apps gegevens bij Google hebben gestald. Ook staat de datum van de laatste back-up erbij. Per app is maximaal 25 MB beschikbaar, waardoor de back-upmogelijkheden worden beperkt. Anderzijds neemt de back-up geen ruimte in van de gratis Google Drive-opslag. Voor meer ruimte moeten ontwikkelaars eigen oplossingen implementeren – zoals WhatsApp die een eigen back-up bij Google maakt.

Pas nuttig vanaf Android 6

De beperkte back-upfeature van Google is overigens alleen beschikbaar voor apparaten met Android 6 en hoger. Oudere versies moeten het stellen met de eerste back-upoplossing van de producent. Daarmee heb je in Googles cloud maar 5 MB voor afzonderlijke waarden beschikbaar; de functie wordt maar door erg weinig apps gebruikt.

Als eerste hulpmiddel is Googles back-upfunctie prima. Het is in elk geval makkelijker om apps op een nieuw apparaat te installeren. Naast een paar systeem instellingen en de wifi-gegevens worden in principe ook het startscherm en een paar andere kleine dingen teruggezet die anders tijd en moeite zouden kosten.

Er blijft echter ruimte voor verbetering, want je kunt niets beïnvloeden en je weet ook niet wat er wordt geback-upt. Daarnaast willen sommige gebruikers zo weinig mogelijk persoonlijke gegevens bij Google achterlaten, waardoor ze de apps en standaardoplossingen van Android vermijden. Daarin liggen kansen voor de eigen back-uptools van smartphone- fabrikanten.

Apps van fabrikanten

Vergeleken met tools van derden hebben standaard geïnstalleerde back-upapps onder Android een groot voordeel: net als de oplossing van Google beschikken ze over uitgebreide systeemrechten waarmee ze toegang hebben tot data die voor tools zonder rootrechten onbereikbaar blijven.

Naast de gebruikersdata die voor alle apps toegankelijk zijn, worden daarmee ook de app-data op de systeempartitie meegenomen. Normaal zou je die met veel moeite een voor een handmatig moeten terugzetten. In de app-data worden vaak instellingen opgeslagen, verder gamestanden en gedownloade items.

De applicaties van Huawei, LG, Samsung en Sony die we hebben getest, kunnen van genoemde bestanden een back-up maken en zetten die ook terug. In theorie kun je dan dus doorgaan op de plek waar je was gebleven. De praktijk is echter wat ingewikkelder. Wat bij veel apps verbazingwekkend goed werkt, mislukt bij andere compleet of in elk geval ten dele.

De oorzaak zijn vaak andere beveiligingsmaatregelen die gevoelige data beschermen – of de kopieerbeveiliging. Zo lukt het maar zelden om een back-up van aanvullende gamebestanden te maken. Je zult ze dan dus opnieuw uit de Play Store moeten downloaden of bij de ontwikkelaar. Soms willen fabrikanten ook gewoon ruimte besparen. De extra bestanden van GFXBench werden door LG bijvoorbeeld niet meegenomen; Huawei en Sony deden dat weer wel.

In de back-up van Samsung Cloud komen alleen de appinstellingen van Samsungs eigen apps. De rest wordt genegeerd zonder dat daar overigens expliciet melding van wordt gemaakt. Huawei back-upt als enige de updates van standaard-apps. Bij de andere tools moesten ze na configuratie opnieuw worden gedownload. Omdat alle fabrikanten veel eigen softwarefuncties toevoegen, zijn dat al met al behoorlijk wat data.

Aardig geslaagd

Alle fabrikanten slaagden er min of meer in de lijst met apps, wifi-gegevens en het startscherm te back-uppen. Bij Sony ontbrak echter de persoonlijke achtergrondafbeelding en moesten we ook de widgets opnieuw configureren. Daarnaast ontbrak WhatsApp op onverklaarbare wijze – niet meteen geruststellend ondanks het feit dat alle andere testapps wel zonder kleerscheuren werden teruggezet.

Bij alle apps worden lokale contacten, agenda’s, bellijsten, alarmen en sms-berichten meegenomen. Sony gaf alleen regelmatig aan niet bij de contacten te kunnen; daarnaast had de Sony geen agenda die überhaupt lokale items aanmaakt. Ook de apps van Google bewaren hun data in de cloud, waardoor ze niet in de back-up van de fabrikanten terechtkwamen.

Huawei neemt als enige nog wel de online contactpersonen van Google mee. Accountgegevens worden slechts sporadisch geback-upt. Bij Huawei bleven we bij de Facebook-app ingelogd. Geen enkele fabrikant slaagde erin het Google-account (of andere) in het accountoverzicht van Android terug te zetten. Je moet na het terugzetten dus nog wel even wat werk verrichten.

Geen app is volmaakt

Over het algemeen kun je ervan uitgaan dat alle belangrijke data worden gebackupt. Je kunt bij geen enkele app concreet een map met inhoud selecteren of een complete back-up maken. Hoewel WhatsApp zijn eigen (versleutelde) back-ups van chats en mediabestanden gewoon in de gebruikersmap zet, kun je die data met geen enkele fabrikanten-app back-uppen. In plaats daarvan worden bestanden per categorie bewaard: als ze van het type zijn dat overeenkomt met de te verwachten content en ook in de goede map staan, is de kans groot dat ze worden geback-upt.

Afbeeldingen in de muziekmap worden dus genegeerd, hetzelfde geldt voor documenten in de downloadmap. Staan de tekst- en zip-bestanden daarentegen in de (verder amper gebruikte) standaardmap ‘Documents’, dan worden ze door alle apps geback-upt. Als je met deze beperkingen rekening houdt, werken de apps van Huawei, LG en Sony het best.

Specifieker

Wat precies in de back-up belandt, is echter alleen bij Huawei tot op bestandsniveau te bepalen – zelfs welke APK’s en app-data moeten worden geback- upt. Samsung en Sony maken daarbij alleen gebruik van grove indelingen; bij LG zijn in elk geval nog subcategorieën en apps te selecteren.

Bij Huawei, LG en Sony worden de kopietjes opgeslagen in een bestand (eventueel beveiligd met een wachtwoord) op de sd-kaart of een aangesloten usb-schijf. LG kan als enige een volledige back-up in het interne geheugen zetten maar net als Huawei niet online. Om diefstal of flinke schade aan de telefoon voor te zijn moet je het bestand dus regelmatig zelf naar de pc of de cloud verplaatsen.

Sony biedt wel de mogelijkheid voor online back-uppen, maar op een XZ Premium crashte de app bij het uploaden reproduceerbaar. Voor back-uppen in de cloud heb je een Google-account nodig – Sony behoudt zich het recht voor de back-up te wissen als je binnen 180 dagen geen nieuwe hebt gemaakt.

Kan beter

Bij Samsung kan de back-up alleen in de cloud worden opgeslagen; hiervoor is 15 GB beschikbaar. Zonder account van Samsung is back-uppen niet mogelijk. Bovendien probeert Samsung Google duidelijk te imiteren: contacten en agenda’s worden evenals afbeeldingen gesynchroniseerd tussen meerdere apparaten. Concreet houdt dat in dat ze op elk apparaat automatisch worden bijgewerkt en geen onderdeel van de back-upfunctie vormen maar wel in de instellingen op dezelfde plek verschijnen.

Telefoongegevens, app-instellingen, muziek en documenten zijn wel onderdeel van de back-up en kunnen handmatig worden teruggezet. Deze scheiding is niet alleen onoverzichtelijk, maar heeft ook gevolgen voor wat wanneer automatisch wordt geback-upt. Als het apparaat op de voeding is aangesloten en met wifi is verbonden, wordt er zeker om de 24 uur een back-up gemaakt.

Zodra er nieuwe data zijn, worden ze gesynchroniseerd. Afbeeldingen worden in de cloud gezet, maar belanden bij het terugzetten van de back-up niet meer op het apparaat. In plaats daarvan worden ze kleiner weergegeven en moet je de originelen apart downloaden. Je hebt niet direct toegang tot de bestanden; bovendien werkt de clouddienst alleen op de Galaxy S7 en S8.

Minpunten

Een zwaktepunt van alle eigen back-ups van fabrikanten is zonder meer de mogelijkheid om de data erna te gebruiken: op een toestel van een ander merk of pc kun je niets met het materiaal beginnen. Huawei slaat mediabestanden als enige tenminste nog apart op en vrij toegankelijk. Hoewel de app van Huawei verder een van de betere is, heeft die op een doorslaggevend punt een groot nadeel: het is niet mogelijk de back-up automatisch te laten uitvoeren.

Handmatig back-uppen is niet alleen omslachtig maar vergeet je ook snel – net als andere handmatige taken. Je denkt er vaak pas aan als het kwaad is geschied. LG’s back-upfunctie werkt automatisch, maar maakt ook steeds een volledige back-up. Doe je dat dus dagelijks, dan heb je in een mum van tijd met veel grote bestanden te maken. Je kunt die bestanden alleen handmatig wissen.

Keuzes

Als je smartphone geen back-upoplossing van de fabrikant heeft of je die niet wilt gebruiken, vind je in de Play Store heel wat tools van derden. Die apps hebben echter minder rechten, waardoor ze ook minder diep het Android-systeem kunnen binnendringen en minder functies hebben. Zo kun je niet de indeling van het homescreen en de widgets terugzetten.

Vind je dat dus wel belangrijk, dan moet je gaan voor een alternatieve launcher als Nova Launcher. Meestal is daarin een eigen back-upfunctie verwerkt die alle look-and-feel-instellingen op de sd-kaart of in een cloud zet. De basisomvang van de tools die wij hebben bekeken, is gelijk: foto’s, video’s, muziek, contacten en sms-berichten werden bij alle apps geback-upt.

Daarnaast kunnen enkele tools een back-up van de geïnstalleerde apps maken en sommige ook van de systeeminstellingen. Meer uitzonderlijk is een feature van G Cloud Backup die ook de database van WhatsApp meeneemt. Aangezien WhatsApp haar database al langere tijd ook naar Google Drive kan kopiëren, heb je deze feature niet echt nodig.

Ook het back-uppen van APN’s – mogelijk met My Backup Pro – is niet echt belangrijk. Om te voorkomen dat na dataverlies alleen een oeroude en onvolledige back-up beschikbaar is, maken de door ons geteste tools automatisch om de zoveel tijd een reservekopie. Het interval kun je zelf instellen. Bovendien kun je ervoor kiezen dat hij alleen wordt gemaakt als je telefoon verbinding heeft met wifi of op het lichtnet is aangesloten. Qua lay-out en bediening zijn er duidelijkere verschillen, maar de gui’s zijn veelal geslaagd en overzichtelijk.

Kwestie van vertrouwen

De tools in de tabel bewaren de back-ups op de sd-kaart of in de interne opslag. Je hebt aan een lokale back-up echter niets meer als je je smartphone vanwege een kapot display niet meer kunt ontgrendelen of het toestel onverhoopt wordt gestolen. Om op zulke gevallen goed voorbereid te zijn, moet de back-up in het ideale geval in een cloud staan. Daarmee kun je hem weer makkelijk op een nieuw apparaat terugzetten.

Wat ons betreft hadden de ontwikkelaars zich wel meer mogen verdiepen in het thema privacy. Is er namelijk nog iets persoonlijkers denkbaar dan je eigen foto’s, toegangsgegevens voor Facebook of mailaccount? We vonden het niet geruststellend dat G Cloud Backup behoorlijk opdringerig reclame maakt om een abonnement op een clouddienst te nemen.

De data moeten dan misschien veilig op de servers van Amazon terechtkomen, maar er staat nergens of ze daarbij ook versleuteld worden. Ook Superbackup Pro laat met de onversleutelde cloudback-ups geen goede indruk achter. Integendeel: de melding dat de data onbeveiligd zijn, verschijnt pas op het moment dat je foto’s gaat back-uppen.

De oplossing is een andere app van de ontwikkelaar die vol staat met opdringerige reclame. Heb je wel vertrouwen in populaire diensten als Dropbox of Drive, dan kun je je data het best naar de sd-kaart back-uppen en ze van daaruit in de cloud zetten. My Backup Pro en Seagate Backup kunnen dat ook automatisch voor je doen.

Naar de pc

Wil je de regie in eigen hand houden, dan moet je je richten op de software van Seagate, Nero of Acronis. Deze bedrijven bieden pc-programma’s waarmee de back-ups via wifi direct op je pc belanden. Een van de bekendste tools van derden is waarschijnlijk MyPhoneExplorer. De tool kan heel wat data back-uppen, maar slechts weinig items terugzetten – te weten de contacten, agenda en sms-berichten.

Het is een van de beste apps als je je lokale organizer synchroon wilt houden met je computer. Maar dat is geen echte back-upoplossing. De klassieker Helium hebben we in deze test weggelaten, die werkt onder Android 7 niet meer goed.

Conclusie

Hoewel Google al langer aan de back-upfunctie sleutelt, overtuigt het eigen Android-systeem nog niet. Je kunt er niet zomaar van uitgaan dat er een kopie van de app-data en -instellingen wordt gemaakt. Contacten, foto’s of agenda-items zijn alleen te back-uppen als je je data aan andere diensten van Google toevertrouwt. De eigen tools van de smartphonefabrikanten hebben de focus met name gericht op app-data en lossen het probleem daarmee gedeeltelijk op.

We blijven daarbij echter bedenkingen houden en het ziet er voorlopig niet naar uit dat de apps aan al je wensen zullen voldoen. Als je overstapt op een ander merk telefoon, heb je aan zo’n app niets meer. De tools in de Play Store bieden niet alles voor een volledige back-up.

Omdat ze niet als systeem-app zijn geïnstalleerd, hebben ze vanwege Androids beveiligingsmaatregelen geen toegang tot alle relevante instellingen en data. Om dat op te lossen moet je de bootloader van je smartphone ontgrendelden of – nog beter – root-rechten bemachtigen. Daarnaast wekken sommige tools minder vertrouwen, omdat de makers het belangrijker vinden reclame te maken voor hun betaalde cloudopslag en met geen woord reppen over de beveiliging.

(Stefan Porteck, Alexander Spier & Marcel van der Meer, c’t magazine)