Gisteren hebben de X.org-ontwikkelaars versie 1.13 van X-Server 1.13 uitgebracht. De nieuwe versie biedt betere ondersteuning voor grafische hardware die tijdens runtime, dus bij actief gebruik, kan worden uitgeschakeld. Daartoe behoren onder meer DisplayLink-monitoren die via USB zijn aangesloten en hybride-graphicstechnieken. Tot die laatste categorie behoort bijvoorbeeld Nvdia’s Optimus, die vooral in notebooks wordt gebruikt. Daarbij wordt een GeForce-chip pas ingeschakeld als daar behoefte aan is. De door deze chip berekende beelden worden via de grafische kern van de processor afgespeeld.
Voor de configuratie van hybride hardware hebben de ontwikkelaars bij X-server 1.13 het protocol RandR (Resize and Rotate) uitgebreid. De configuratieprogramma’s van Gnome en KDE en de commmandlinetool Xrandr zijn daar dan weer omheen gebouwd. Om de hybrid-graphicstechnieken via X-server 1.13 en RandR 1.5 te kunnen gebruiken, moeten echter ook de andere delen van de grafische stack de benodigde ondersteuning bieden. Daaronder valt niet alleen de grafische driver van de X-server, maar ook libdrm en de bijbehorende drivers, de grafische driver en het DMA-subsystem in de kernel, dat sinds Linux 3.5 de benodigde ondersteuning biedt. De uitbreidingen voor deze componenten worden ontwikkeld onder het codewoord “Prime” en worden op dit moment opgenomen in de ontwikkelversies van de Linux-distributies. Ook Nvidia wil z’n proprietaire Linux-driver uitbreiden om op de middellange termijn met behulp van de Prime-infrastructuur ondersteuning voor Optimus te realiseren.
Bij X-server 1.13 hebben de X.org-ontwikkelaars bovendien de code voor voor de al enige tijd beperkt werkende 2D-versnellingstechniek XAA (XFree86 Acceleration Architecture) verwijderd. Moderne grafische drivers bieden in plaats daarvan EXA of UXA.
Net als bij de voorafgaande 1.x-versies van de X-server is ook nu de ABI weer gewijzigd. Nvidia’s proprietaire driver werd al weken geleden aangepast om met de ABI van de “Iced Tea” genannten X-server-generatie samen te werken. AMD’s proprietaire grafische driver Catalyst doet dat nog niet.
Een paar belangrijke X-developers ontmoeten elkaar deze maand in Nürnberg voor de X.Org Developers Conference (XDC). Daar zullen ongetwijfeld de voor X-server 1.14 voorziene veranderingen op de agenda staan. De Wayland-ontwikkelaars willen bovendien voorstellen om de Xwayland-ondersteuning in X-server op te nemen. Daarmee moeten X11-toepassingen transparant onder Wayland uitgevoerd kunnen worden.
