Windows 10: van redder in nood tot afgeschreven systeem

Precies tien jaar geleden lanceerde Microsoft Windows 10 – een noodzakelijke koerswijziging na het geflopte Windows 8. De uitdaging: een moderne en nieuwe versie van Windows ontwerpen die genoeg op Windows 7 leek om gebruikers mee te krijgen, maar tegelijk klaar was voor de toekomst.

Hiervoor draaide Microsoft een deel van de eerder ingevoerde touchgerichte elementen terug, waarmee het bedrijf aanvankelijk mikte op de opkomende tabletmarkt. De op tegels gebaseerde startinterface, ooit het boegbeeld van Windows 8, verdween volledig. In de plaats daarvan kwam een grotendeels klassieke desktopomgeving terug, waarbij het vernieuwde startmenu nog wel ruimte bood voor optionele app-tegels.

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief:

Het succes bevestigde Microsofts koers: volgens Statista haalde Windows 10 zijn voorganger Windows 7 ergens tussen het voorjaar van 2017 en begin 2018 in. Tegen eind 2021 draaide ruim 80 procent van alle actieve Windows-installaties wereldwijd op Windows 10.

Een doorslaggevende factor in die snelle adoptie was het aanbod van gratis upgrades voor gebruikers van Windows 7 en 8. Microsoft verlengde deze upgradeperiode destijds meerdere keren om zoveel mogelijk systemen mee te krijgen.

Tot het einde van de jaren 2010 werd Windows 10 nog beschouwd als het “eeuwige Windows”. Tijdens de Ignite-conferentie van 2015 noemde de toenmalige Microsoft-ontwikkelaar Jerry Nixon Windows 10 voor het eerst “de laatste Windows-versie”.

In een handboek genaamd Windows Internals (zevende editie, deel 1) schreven de auteurs: “Er zal geen officiële ‘Windows 11’ komen; in plaats daarvan zal Windows Update (of een ander onderhoudsmodel voor bedrijven) het bestaande Windows 10 bijwerken naar een nieuwe versie.”

Uiteindelijk kwam de koerswijziging tijdens de coronapandemie: op 26 mei 2021 sprak CEO Satya Nadella voor het eerst publiekelijk over een “next generation” van Windows. Amper een maand later volgde de officiële aankondiging van Windows 11. Sinds 5 oktober 2021 is deze opvolger van Windows 10 algemeen beschikbaar.

Hoewel Microsoft opnieuw gratis upgrades van Windows 10 naar 11 beschikbaar stelt, blijft de adoptie achter. Zelfs enkele maanden voor het einde van de ondersteuning draait Windows 10 nog altijd op meer dan de helft van alle actieve Windows-pc’s en -laptops.

Daarvoor zijn twee duidelijke oorzaken. Ten eerste brengt Windows 11 nauwelijks fundamentele vernieuwingen: het systeem is grotendeels een visuele herziening van Windows 10, zonder substantiële architectonische veranderingen. Ten tweede stelt Microsoft strikte hardware-eisen. Veel systemen die voor alledaags gebruik nog prima presteren, worden uitgesloten. Zo zijn onder meer AMD’s Ryzen 1000- en Intel’s Core i-7000-series formeel niet ondersteund.

Daarnaast heeft de verplichte aanwezigheid van Secure Boot voor verwarring gezorgd, met name bij oudere of zelfgebouwde systemen. Voor veel gebruikers ontbreekt daardoor niet alleen de urgentie, maar ook de praktische mogelijkheid om probleemloos over te stappen.

Microsoft laat zich hierdoor nauwelijks beïnvloeden: op 14 oktober 2025 eindigt de reguliere ondersteuning voor Windows 10 definitief. Vanaf dat moment ontvangen particuliere gebruikers geen beveiligingsupdates meer. Een Windows 10-systeem dat na die datum nog met internet is verbonden, vormt daarmee al snel een reëel beveiligingsrisico.

Windows 10 begon als reddingsoperatie en groeide uit tot een stabiele pijler onder het Windows-ecosysteem, maar wordt straks ruw afgeschreven. De beperkte vernieuwing in Windows 11 en de hoge hardwaredrempels laten een grote groep gebruikers met lege handen achter. Daarmee zet Microsoft niet alleen zijn eigen upgradebeleid onder druk, maar ook het vertrouwen van zijn trouwe gebruikersbasis.

Schrijf je in voor onze gratis nieuwsbrief: