Zo werkt online dating: matchingsformules

Hoe werken de matchingsformules bij online daten? Hoe goed kunnen liefde en genegenheid gemeten worden?

Het maakt niet uit over welke datingsite het gaat, ze zeggen allemaal dat ze wetenschappelijke methoden gebruiken.

Gewapend met uitgebreide vragenlijsten geschreven door psychologen en geheime algoritmen, beloven ze alleen die partners uit een enorme pool van potentiële partners aan elkaar te koppelen die specifiek bij elkaar passen.

Ze stellen ‘matching’ meestal gelijk aan veel gelijkenis in relationeel relevante aspecten. Dat klinkt logisch, maar vergroot dat echt de kans om een partner voor het leven te vinden? We leggen uit hoe de matchingsformules in elkaar steken.

De datingdiensten staan voor de uitdaging om klanten een redelijk hanteerbaar en zinvol aanbod te bieden. Datingsites classificeren mensen door hun persoonlijkheid, levensomstandigheden, voorkeuren en potentieel relatiegedrag te halen uit de antwoorden op meer of minder geschikte vragen.

Een statistische procedure reduceert de vele antwoorden tot een hanteerbaar aantal karakteristieke kenmerken. Die komen in een zogenaamde matching-value terecht, die voor elke potentiële partner aangeeft hoe hoog de match is.

De datingsites hanteren daarbij verschillende standaarden. eDarling richt zich bijvoorbeeld op de persoonlijkheidsanalyse aan de hand van het bekende big five model (Five Factor Model, FFM), dat de menselijke persoonlijkheid beschrijft op basis van vijf elementaire karaktereigenschappen.

Een dating-vragenlijst is vaak gebaseerd op het vijff actorenmodel (big five) om de
persoonlijkheid te beschrijven.

Naast die persoonlijkheidsanalyse wordt vaak ook een methode gebruikt die zoekt naar overeenkomende levensgewoonten en gelijkwaardig relatiegedrag. Daar komt vaak een vergelijkbaarheidswaarde uit op basis van een mix van persoonlijkheid, socio-demografische factoren en interesses.

De vragenlijsten zijn door de bedrijven zelf ontwikkeld. Ze publiceren de exacte wegingsprocedures daarvan niet en er zijn geen onafhankelijke studies over de respectievelijke effectiviteit.

Hoe van een uitgebreide vragenlijst een matchingwaarde wordt bepaald, kunnen we laten zien aan de hand van de basisprincipes van het goed gedocumenteerde vijffactorenmodel als voorbeeld.

Dit beschrijft de persoonlijkheid van een persoon aan de hand van de volgende vijf onafhankelijke dimensies. Daarom wordt het vaak het OCEAN-model genoemd:

– Openness (open staan voor ervaringen versus gesloten)
– Conscientiousness (zorgvuldig versus laks)
– Extraversion (extravert versus introvert)
– Agreeableness (meewerkend versus tegenwerkend)
– Neuroticism (neurotisch versus stabiliteit)

De meest uitgebreide big-five-vragenlijst in de wetenschap is de NEO-PI-R (NEO Personality Inventory) met 240 vragen waarin je wordt gevraagd aan te geven hoe sterk de stelling op jou van toepassing is op een schaal met meerdere niveaus (Likert-schaal).

Het ene blok bevat vragen over de openness met zes facetten, het andere blok meet de conscientiousness, et cetera. Er zijn echter ook afgeslankte versies en de datingsites maken slechts gebruik van een deelverzameling.

Bij het ontwikkelen van dergelijke psychometrische vragencatalogi helpen statistische standaardprocedures zoals de correlatiematrix en factor­analyse.

De correlatiematrix geeft aanwijzingen voor vragen waarvan de antwoorden correleren en daardoor in blokken kunnen worden gegroepeerd. Een oordeel over de onderliggende persoonlijkheids­kenmerken kan worden omschreven als de gewogen som van die antwoorden.

Degenen die de vragen invullen zullen op de stellingen ‘Ik voel me in het algemeen nogal ongemakkelijk in een vreemde omgeving’ en ‘Ik ben in het algemeen terughoudend om voor een grote groep mensen te spreken’ vergelijk­bare antwoorden geven omdat die over hetzelfde aspect van de persoonlijkheid gaan.

Meer diepgravende artikelen lezen? Blijf op de hoogte via onze wekelijkse nieuwsbrief:

Factoranalyse laat zien hoe sterk de individuele vragen bijdragen aan de desbetreffende karakter­eigenschap. Met behulp van een gewogen som van alle gerelateerde uitspraken kan worden berekend hoe uitgesproken de bijbehorende persoonlijkheidskenmerken zijn. Alle kenmerken samen vormen de persoonlijkheidsstructuur.

Psychologen hebben ook vergelijkbare sets van vragen ontwikkeld om mensen te categoriseren op basis van hun waardensysteem – sommige vragen van datingbedrijven zijn gericht op dat gebied.

Daar worden bijvoorbeeld modellen gebruikt die de waarden beschrijven op basis van drie onafhankelijke factoren: de behoefte aan ‘veiligheid en stabiliteit’, ‘avontuur en plezier’ en ‘sociale status’. De behoefte aan stabiliteit volgt uit vragen over de persoonlijke betekenis van tradities en omgangsvormen.

Resultaten over het statusbewustzijn geven informatie over hoe belangrijk de erkenning van de eigen (professionele) prestaties of het bezit van statussymbolen is.

Liefdes- of echtscheidings­formule? John Gottman en de wiskundige James Murray hebben vergelijkingen ontwikkeld waarmee de kwaliteit van een relatie kan worden afgeleid uit het communicatiegedrag.

Om te beoordelen of een matchingsalgoritme levert wat de reclame belooft, moet je niet alleen onderzoeken wat het meet en of het dat betrouwbaar meet – maar of het überhaupt het juiste meet (validiteit).

Dat de gebruikte data niet altijd tot het doel leidt, is bijvoorbeeld te zien bij Parship en andere datingsites. Ze richten zich met hun methode op mensen die op zoek zijn naar een serieuze, langdurige relatie.

Daarbij gebruiken ze alle reclamemiddelen om de indruk te wekken dat hun matching-algoritmes paren vinden die op de lange termijn stabiel blijven dankzij vergelijkbare voorkeuren en goed harmoniërende karaktereigenschappen.

Ze leveren echter geen bewijs voor die samenhang en de effectiviteit van hun specifieke methodes. En omdat ze de algoritmes niet vrijgeven, is de effectiviteit ervan ook niet te verifiëren in onafhankelijke studies.

Het komt erop neer dat we alleen kunnen stellen dat de platformexploitanten wiskundige methoden gebruiken om overeenkomsten in persoonlijkheidsprofielen te vinden en dat ze wetenschappelijke methoden gebruiken om die persoonlijkheidsprofielen te creëren.

Of een hoge matchingscore die is bepaald met de respectievelijke methoden de kans vergroot dat zich een relatie ontwikkelt en die vervolgens op de lange termijn beklijft, blijft een theorie totdat het bewezen is door valide (langetermijn)studies.

(Lees het volledige het artikel van Andrea Trinkwalder en Noud van Kruysbergen in c’t magazine 3/2021, p. 104. Dit online artikel is bewerkt door Alieke van Sommeren)