In december 2015 bepaalde de Duitse Bondsdag op basis van Europese regelgeving dat providers hun klanten niet meer mogen verplichten tot een bepaald merk, modem of router. Hoe zit dat dan in Nederland? Want ook hier ontkom je vaak niet aan een door providers aangeboden modem of router.
Het zal de meeste mensen worst wezen welk merk modem, router of settopbox ze krijgen, zolang het kastje het maar doet. Zolang hij niet in de weg zit en zijn werk stabiel en betrouwbaar doet, is het voor de meesten prima. Daarnaast zou je verwachten dat je hiermee ook optimaal gebruik kan maken van de mogelijkheden van je internetverbinding. Maar dat is helaas niet het geval, want de apparaten die je van de KPN’s en Ziggo’s van deze wereld krijgt, zijn niet bepaald hoogvliegers en beperken je qua technische mogelijkheden.
Zo beschikken alleen de nieuwere versies van de KPN Experia Box en Ziggo Horizon over wifi conform de IEEE 802.11ac-norm. Ondanks de ondersteuning van ac-wifi zijn gebruikers echter absoluut niet te spreken over het kastje dat voor hen de toegangspoort tot het internet vormt. Google bijvoorbeeld maar eens op ‘traag wifi’ in combinatie met ‘Experia box’ of ‘Horizon’ en verbaas je over de stortvloed aan klachten. Bij klachten over wifi krijgen klanten meestal een setje wifi-repeaters opgestuurd, dat het probleem meestal niet verhelpt maar eerder verergert. Veel consumenten stellen hun repeater namelijk verkeerd op. In plaats van de versterker op een plek te zetten waar ze nog wel een goed signaal hebben, plaatsen ze hem op de plek waar de wifi al ontbreekt. Tja, dan valt er weinig te versterken.
Wie vanwege de wifi of om een andere reden een andere modem of router wil aansluiten wordt door diverse providers simpelweg aan banden gelegd. Ondanks Europese regelgeving die voorschrijft dat ze dit moeten, krijgen Nederlandse consumenten namelijk vaak niet de juiste aansluitgegevens van hun provider.
In perspectief
Je kunt het je bijna niet meer voorstellen, maar tot 1989 was de telecommarkt een gesloten markt. Dat had als gevolg dat je vastzat aan een T65-toestel (met de bekende draaischijf ) in de kleuren rood, groen, wit, bruin, blauw of oranje. Pas na 1989 mochten ook andere aanbieders randapparatuur leveren die voldeed aan de specificaties die de PTT opstelde. Een en ander werd ook op Europees niveau vastgelegd in de regelgeving die een vrije keuze van randapparatuur garandeerde [1].
Ook bij mobiel gebruik is het vrijheid blijheid: iedereen kan een willekeurige simkaart kopen die direct werkt in het toestel van zijn keuze. Hooguit het formaat van de SIM-kaart roept af en toe nog wat vragen op. Ideaal, want het betekent bijvoorbeeld dat je je bel- en databundel en bijbehorende services perfect kunt afstemmen op je eigen behoeftes.
Bij het vaste net is de situatie compleet anders. Neem bijvoorbeeld bellen via internet: als je als consument VoIP van KPN wilt gebruiken, dan ben je verplicht dat via de Experia Box te doen. Je hebt geen enkele mogelijkheid om VoIP via je eigen randapparatuur af te handelen. In de praktijk betekent dit dat je altijd een apparaat achter de Experia Box moet hangen als je bijvoorbeeld gebruik wil maken van DECT of als je meer dan twee telefoontoestellen in huis hebt. Dat was niet de bedoeling van de Europese Unie: het apparaat moet rechtstreeks op het netwerk van de netbeheerder kunnen worden aangesloten.
Bij kabel gaat het zelfs nog een stap verder: het enige modem dat werkt, is het modem dat geleverd wordt door kabelaanbieder Ziggo. Met een eigen modem werkt geen enkele dienst. Modems die door de provider niet herkend worden – inclusief modemrouters die door de consument zelf aangeschaft zijn – komen niet online omdat dan door de provider geen bootfile wordt verzonden. Deze bootfile regelt een aantal zaken in die specifiek nodig zijn om het modem te laten opstarten met de juiste gegevens.
De meeste mensen zullen tevreden zijn met de router of mediabox die door KPN of Ziggo (foto) worden geleverd. Vrije keus in apparaten is er echter ondanks Europese regelgeving niet.
Situatie in het buitenland
In de Verenigde Staten is men op dit gebied al veel verder, daar kan een consument naar een ‘technologiesupermarkt’ stappen en gewoon een DOCSIS-modem of -router (kabel) kopen en dat vervolgens door de provider laten activeren. Dat proces is al jaren actief en werkt naar ieders tevredenheid.
Zoals gezegd zet ook Duitsland stappen. Tot voor kort was er bij onze oosterburen sprake van een vergelijkbare situatie als bij ons en lieten sommige internetproviders daar alleen hun eigen routers of modems toe. Dat was vaak in het nadeel van de gebruikers. Bepaalde functies konden bijvoorbeeld niet worden gebruikt of er ontstonden grote problemen door beveiligingslekken in het eindapparaat. In december 2015 schafte de Duitse federale regering de zogenaamde routerverplichting echter af. Vanaf 1 augustus 2016 zijn providers daar dan ook verplicht om bij de aansluiting eigen randapparatuur toe te laten die voldoet aan de technische specificaties. Ook moeten providers vanaf dat moment de toegangsdata delen met de gebruiker. Internetgebruikers in Duitsland kunnen in de toekomst dus vrij kiezen welk modem en welke router ze op hun breedbandaansluiting gebruiken: een in de winkel gekochte op hun specifieke behoeften afgestemde router of een die door de provider aangeboden wordt.
De Duitse federale regering wil het aanbod voor de consument met de nieuwe wet verbeteren en concurrentie tussen de verschillende routerfabrikanten aanwakkeren. Een situatie vergelijkbaar met de mobiele telefoniebranche dus, waar consumenten kunnen kiezen uit een groot aantal verschillende mobiele telefoons en smartphones. In de toekomst kunnen ook gebruikers van DSL, kabel en glasvezel hun eindapparaat volgens hun eigen wensen en behoeften kiezen.
Wetgeving
Het niet toestaan van een eigen modem of router is – gelet op de actuele regelgeving – een meer dan ongewenste situatie. De Europese regelgeving is hier heel duidelijk over. In Artikel 1 van Richtlijn 2008/63/EG staat een eindapparaat gedefinieerd als:
“[…] apparaten die voor overbrenging, verwerking of ontvangst van informatie direct of indirect op de interface van een openbaar telecommunicatienet zijn aangesloten; in beide gevallen, direct of indirect, kan de aansluiting geschieden per draad, per optische vezel of via elektromagnetische golven; een aansluiting is indirect wanneer een apparaat geplaatst is tussen het eindapparaat en de interface van het net; […]”
In Richtlijn 1999/5/EG over de conformiteit van eindapparaten bepaalde Europa al eerder in artikel 7, lid 3 “Ingebruikneming en recht op aansluiting” dat exploitanten niet in de weg mogen liggen op basis van technische gronden.
“3. Onverminderd lid 4 zorgen de lidstaten ervoor dat exploitanten van openbare telecommunicatienetten niet op technische gronden weigeren telecommunicatie-eindapparatuur op daartoe geschikte interfaces aan te sluiten als die apparatuur voldoet aan de van toepassing zijnde eisen van artikel 3.”
Weigering van apparatuur is alleen mogelijk als een eindapparaat ernstige schade toebrengt aan een netwerk of schadelijke radio-interferentie veroorzaakt. Daarnaast zijn providers verplicht om ervoor te zorgen dat gebruikers over de noodzakelijke informatie beschikken om er optimaal gebruik van te maken volgens Artikel 4, Richtlijn 2008/63/EG:
“De lidstaten zien erop toe dat de nieuwe interfaces van het openbare net aan de gebruiker zelf de mogelijkheidbieden eindapparatuur aan te sluiten en dat de fysieke eigenschappen van die interfaces door de exploitanten van openbare telecommunicatienetten worden gepubliceerd.”
Deze artikelen vormen de basis voor de Nederlandse telecomwet (Besluit randapparaten en radioapparaten 2007, geldend van 01-02-2014 t/m heden). Met name artikel 15 is hier relevant:
“Een aanbieder van een openbaar telecommunicatienetwerk zorgt ervoor dat randapparaten die voldoen aan de voorschriften, bedoeld in artikel 5, op daartoe geschikte netwerkaansluitpunten kunnen worden aangesloten.”
De wet maakt duidelijk dat het openbare telecommunicatienet eindigt bij de contactdoos in de wand. Het gaat dan om een passief netafsluitingspunt, in Nederland bekend als het zogenaamde ISRA-punt. Die technologieneutrale benadering garandeert keuzevrijheid, onafhankelijk van de door de gebruiker gekozen toegangstechnologie.
Ook de Europese Unie heeft zich onlangs weer zeer duidelijk uitgesproken voor de keuzevrijheid van de eindgebruiker bij de keuze van telecomrandapparatuur. In verordening (EU) 2015/2120 van 25 november 2015 tot vaststelling van maatregelen betreffende open-internettoegang en tot wijziging van Richtlijn 2002/22/EG inzake de universele dienst en gebruikersrechten met betrekking tot elektronischecommunicatienetwerken en -diensten en Verordening (EU) nr. 531/2012 betreffende roaming op openbare mobiele-communicatienetwerken binnen de Unie staat beschreven:
“(5) Voor de toegang tot het internet moeten de eindgebruikers vrij kunnen kiezen uit verscheidene soorten eindapparatuur als gedefinieerd in Richtlijn 2008/63/EG van de Commissie (4). Aanbieders van internettoegangsdiensten mogen geen beperkingen opleggen op het gebruikvan op het net aan te sluiten eindapparatuur buiten die welke in overeenstemming met het Unierecht door de fabrikanten of distributeurs van eindapparatuur worden opgelegd.”
In de VS kun je bij een keten als Walmart een router kopen en laten activeren door je provider. Wanneer zou dat in Nederland kunnen?
Wie luidt de klok?
Het lijkt dan ook onvermijdelijk dat providers op enig moment worden teruggefloten en een en ander wordt aangepast aan de geldende Europese en Nederlandse wetgeving. Net zoals je elke koffiezetter direct kunt aansluiten voor een heerlijk geurend bakkie, zou je elke router ook rechtstreeks moeten kunnen aansluiten om te profiteren van alle mogelijkheden. Het is de hoogste tijd dat daar verandering in komt.
Literatuur
[1] Richtlijn 88/301/EEG van 16 mei 1988 betreffende de mededinging op de markten van telecommunicatie-eindapparatuur
[2] Tweakers.net https://tweakers.net/nieuws/97933/telfort-wil-klanten-die-drm-omzeilen-de-mondsnoeren.html
Als je bij de juiste provider zit heb je die keuzevrijheid gewoon: XS4ALL vindt het prima als je je eigen modem aan de lijn hangt. De benodigde gegevens en instellingen krijg je zonder problemen van ze: https://www.xs4all.nl/service/diensten/internet/installeren/modem-instellen/hoe-kan-ik-een-ander-modem-dan-fritzbox-instellen.htm
Ik denk dat dit in Nederland niet zo’n issue is omdat op veel plaatsen een gezonde concurrentie is in de last-mile markt. Bij het uitkiezen van een provider zal de klant die interesse heeft in dit soort zaken nauwkeurig zoeken naar wat er wel en niet kan. Tegelijkertijd komt het dus op die plekken waar die concurrentie onvoldoende is extra hard aan.
Helaas, dat is niet waar, als je waarde hecht aan een snelle verbinding zonder veel gedoe, heb je in NL op dit moment alleen KPN als speler in de markt. KPN is op dit moment de enige provider, die een synchrone en snelle verbinding biedt (500mbit / 500mbit glasvezel). Graag niet met de rommelige verbindingen van glasvezel aanbieders vergelijken, daar was ik al jaren geleden klaar mee (nadat ik een aantal vervelende contactmomenten met de desbetreffende helpdesk had). Ik was ook jarenlang klant bij XS4All, maar nadat de service sterk achteruit gegaan was en zij de trein op de glasvezel… Lees verder »
In Nederland is deze materie op dit moment nog geregeld in het Besluit Randapparaten en Radioapparaten 2007, maar dat besluit wordt vervangen door een nieuwe versie die nogal wat explicieter is. We krijgen dus in Nederland dezelfde situatie als in Duitsland. Met betrekking tot firmware liggen de zaken onder omstandigheden wat gecompliceerder. Bij DOCSI kabelmodems bijvoorbeeld schrijven de DOCSIS normen voor dat de provider moet zorgen voor firmware updates, de consument kan dat niet doen. Daar is ook wel iets voor te zeggen. Bij de Fritz!box routers bijvoorbeeld was enige jaren geleden een fiks security probleem. Ondanks het feit dat… Lees verder »
Is het te zeggen wanneer het in Nederland ook ingevoerd wordt? Ik heb nu een Tele2 modem waar ik alleen de basisdingen wat in kan wijzigen, maar zou graag een eigen modem/router combinatie aan m’n lijn hangen (ik weet dat ik m’n eigen router in een DMZ kan hangen, maar dan zit je weer met een extra apparaat). Ik denk wel dat het goed is dat de ISP een modem/router mee blijft leveren, maar dat je zelf mag beslissen of je deze gebruikt of niet. Zoals het nu geregeld is, is ronduit belachelijk, dat je verplicht bent het spul van… Lees verder »
“Naar verwachting één dezer dagen wordt het “Besluit Eindapparaten” gepubliceerd in het Staatsblad, dan krijgen we in Nederland ook de vrije routerkeuze.
Staatsblad 524, “Besluit van 12 december 2016, houdende regels inzake eindapparaten ter implementatie van richtlijn 2008/63/EG (Besluit eindapparaten)” regelt één en ander. Het meeste staat in de toelichting, zoek maar eens op DOCSIS.
Het besluit is nog niet in werking, omdat een wet nog niet in werking is, maar ik verwacht dat het staatsblad daarvoor ook één dezer dagen verschijnt, en dat dit besluit op 1 januari 2017 van kracht wordt.
Punt 6 van de toelichting van dit besluit vermeldt dat dit geen nieuwe wetgeving is, slechts een verduidelijking en vereenvoudiging voor de ISP.
Met andere woorden, de provider moest al jaren lang toestaan dat je een eigen modem c.q. modem/router aan mocht sluiten, precies wat ik al dacht.