Dit is waar je op moet letten bij het kopen van een mini-pc

Of je nu een mini-pc zoekt voor kantoorwerk, mediastreaming, lichte games of smarthome-toepassingen: het aanbod is breed en veelzijdig. Dankzij hun compacte formaat zijn mini-pc’s aantrekkelijk als energiezuinig alternatief voor volwaardige desktops. Maar waar moet je op letten bij het kopen van een mini-pc?

Waarom zou je een mini-pc overwegen? Ze zouden toch niet krachtig genoeg zijn? Integendeel: zelfs in een behuizing van amper één liter kan verrassend veel rekenkracht schuilgaan, zoals blijkt uit de systemen in het volgende artikel. Dankzij efficiënte mobiele processoren en desktop-cpu’s met een gemiddelde Thermal Design Power (TDP) van AMD en Intel zijn mini-pc’s geschikt voor alledaagse taken als tekstverwerking, fotobewerking en zelfs lichte videobewerking. Compacte singleboard-systemen met ARM-architectuur, zoals de Raspberry Pi, blijven daarbij ver achter in prestaties.

Bij het ontwerpen van een mini-pc speelt een klassiek compromis: prestaties, geluidsniveau en formaat vormen een driehoek waarvan zelden alle zijden tegelijk te optimaliseren zijn. In de praktijk is dat vaak geen probleem: waar veel rekenkracht nodig is, hoeft absolute stilte meestal niet — en omgekeerd. Alleen in toepassingen waar beide eisen samenkomen, zoals bij audio-opnamen of mastering, kan gespecialiseerde hardware nodig zijn.

Voor zulke scenario’s bieden leveranciers als Cirrus7 passief gekoelde systemen aan, geoptimaliseerd voor een laag geluidsprofiel. Andere fabrikanten richten zich op stille Digital Audio Workstations (DAW’s), waarbij maatwerk en componentselectie centraal staan.

Veel fabrikanten leveren mini-pc’s in vooraf samengestelde configuraties, maar uitbreidingsmogelijkheden zijn lang niet altijd voorzien. Wie flexibiliteit wil, moet de specificaties nauwkeurig bestuderen: niet elk systeem laat zich achteraf eenvoudig upgraden.

Sommige modellen bieden een vrij M.2-slot voor extra opslag, andere beschikken ook over een 2,5″-bay voor een ssd of hdd. Bij geheugenuitbreiding moet je er rekening mee houden dat bestaande modules soms vervangen moeten worden — met extra kosten tot gevolg.

Bij de keuze voor een mini-pc zijn opslagtype en overdrachtssnelheid van doorslaggevend belang. Vrijwel alle modellen maken gebruik van solid-state opslag, waarbij SATA- en NVMe-ssd’s het meest voorkomen. Voor kantoorwerk volstaat doorgaans een SATA-ssd, maar bij toepassingen als videobewerking in hoge resolutie is de hogere doorvoersnelheid van een NVMe-ssd essentieel.

Ook de connectiviteit verdient aandacht: het aantal en type USB-poorten, evenals de beschikbaarheid van netwerkinterfaces, moeten aansluiten bij de beoogde inzet.

De aansluitmogelijkheden van een mini-pc zijn van essentieel belang. Controleer of er voldoende USB-A- en USB-C-poorten aanwezig zijn voor randapparatuur, en let op de ondersteunde snelheden (zoals USB 3.x of 10 Gbit/s). Voor bekabelde netwerkverbinding is een ethernetpoort vereist — bij voorkeur met 1 Gbit/s of sneller.

Ook de videouitgangen verdienen aandacht: kijk niet alleen naar het type aansluiting (HDMI, DisplayPort, USB-C), maar ook naar de maximale resolutie en verversingssnelheid die ze ondersteunen. Dat is met name relevant bij gebruik van hoge-resolutieschermen of meerdere monitoren.

Mini-pc’s zijn verkrijgbaar in uiteenlopende formaten. De kleinste categorie — zogeheten HDMI-stick-pc’s — is tegenwoordig minder gangbaar. Deze systemen, vergelijkbaar in formaat met een grote usb-stick, worden rechtstreeks via de HDMI-poort op een monitor aangesloten en ontvangen stroom via een usb-adapter of de usb-hub van het scherm.

Voor lichte toepassingen zoals presentatie- of advertentieweergave volstaat hun rekenkracht, maar voor productieve taken schieten ze tekort. De uitbreidingsmogelijkheden zijn beperkt: doorgaans alleen een microSD-slot en geen bekabelde netwerkpoort. Ook qua prestaties blijven ze duidelijk achter bij volwaardige mini-pc’s.

De meest compacte mini-pc’s maken gebruik van moderne Celeron-, Pentium- of Ryzen Embedded-cpu’s. Voor basistaken zoals tekstverwerking en webbrowsen bieden ze voldoende rekenkracht. Afhankelijk van de geïntegreerde gpu kunnen ze ook prima functioneren als stille streamingclients, mits het thermische ontwerp het geluidsniveau binnen de perken houdt.

Bij systemen in het formaat van een ASUS NUC — of vergelijkbare modellen zoals de Gigabyte BRIX, MSI Cubi en Zotac ZBox Nano — zijn nauwelijks concessies nodig. Deze bieden doorgaans meer aansluitmogelijkheden, betere koeling en aanzienlijk hogere prestaties, zelfs bij zwaardere belasting.

Er zijn ook mini-pc’s op de markt die gericht zijn op gaming, uitgerust met insteekbare of geïntegreerde gpu’s. Het idee van krachtige spelprestaties in een compacte behuizing is aantrekkelijk, maar kent duidelijke beperkingen.

De combinatie van hoge vermogensvraag, warmteontwikkeling en beperkte koelmogelijkheden stelt grenzen aan zowel de prestaties als de geluidsproductie. In veel gevallen is de grafische kaart bovendien vast gesoldeerd, wat uitbreidbaarheid en onderhoud bemoeilijkt. Wie serieuze games wil spelen, moet zich bewust zijn van deze compromissen — vooral op het vlak van thermisch gedrag en throttling bij langdurige belasting.

Moderne processoren bevatten geïntegreerde grafische kaarten (iGPU’s) die ruim voldoende zijn voor kantoorwerk, webgebruik en videoweergave. Voor recente 3D-games schieten ze echter vaak tekort, zelfs bij lage instellingen en gereduceerde resoluties. De 3D-prestaties blijven in veel gevallen beperkt.

Uitzonderingen zijn er wel: Intel Xe-graphics en AMD’s RDNA2-iGPU’s in de Ryzen 6000-serie bieden merkbaar betere prestaties. Minder veeleisende titels kunnen op full HD-resolutie zonder haperingen worden gespeeld — een aanzienlijke stap vooruit binnen het iGPU-segment.

Voor mediagebruik zijn geïntegreerde gpu’s goed uitgerust. Zowel Intels Xe-graphics als AMD’s RDNA2 ondersteunen hardwarematige decodering van gangbare videocodecs, inclusief de efficiënte AV1-codec, wat bijdraagt aan energiezuinige en vloeiende videoweergave.

Voor specifieke toepassingen zoals gaming of audio- en videobewerking zijn gespecialiseerde mini-pc’s beschikbaar. Passief gekoelde systemen zijn ideaal voor geluidsgevoelige omgevingen, zoals bij audioproductie. Gamingmodellen met insteekbare of geïntegreerde gpu’s leveren hoge prestaties, maar brengen nadelen mee zoals een hogere prijs, meer warmteontwikkeling en een verhoogd geluidsniveau.

De keuze voor een mini-pc vereist een heldere afweging van je eigen gebruiksscenario’s. Denk aan de benodigde rekenkracht, opslagcapaciteit, aansluitmogelijkheden en grafische prestaties — afgestemd op toepassingen als kantoorgebruik, mediaconsumptie, gaming of specialistisch werk zoals audio- of videobewerking.

Daarnaast speelt de fysieke vormfactor een rol. Afmetingen, geluidsproductie en thermisch gedrag moeten in verhouding staan tot de gewenste prestaties en de beschikbare ruimte. Wie deze factoren zorgvuldig afweegt, vindt een mini-pc die functioneel en efficiënt integreert in de bestaande werkomgeving.