Camera’s en vingerafdrukscanners voor Windows Hello

Met de Windows Hello kan Windows 10 gebruikers automatisch herkennen aan de hand van diverse biometrische kenmerken. Dit maakt het mogelijk om zonder intypen van een wachtwoord in te loggen of jezelf te authentificeren. Wij gingen net een aantal camera’s en vingerafdrukscanners in de weer om ook oudere computers compatibel te maken met Windows Hello.

Windows Hello is een subsysteem voor biometrische authenticatie dat in iedere Windows-pc zit. Microsoft wil hiermee wachtwoorden overbodig maken of in elk geval naar de achtergrond verbannen. Inloggen in Windows of het bevestigen van een aankoop in de Windows Store verloopt dan via eenduidige lichamelijke kenmerken van de gebruiker, zoals gezichtsherkenning of een vingerafdruk.

In de praktijk werkt dat bijzonder eenvoudig en snel. Bij computers met een camera met Hello-ondersteuning word je vanzelf aangemeld zodra je voor het scherm gaat zitten – dus nog voordat je met je vingers ook maar in de buurt van het toetsenbord bent geweest. Bij een vingerafdrukscanner moet je die natuurlijk nog even met je vinger aanraken, maar dat is nog steeds veel simpeler en sneller dan het intypen van een wachtwoord.

Een probleem is wel dat de speciale hardware die nodig is voor Windows Hello vooralsnog in slechts enkele nieuwe pc’s en notebooks zit. Ruim een jaar na de start van Windows 10 gaat om een tiental notebooks en all-in-one pc’s. Vingerafdrukscanners vind je wel in de duurdere zakelijke notebooks en tablets, maar nauwelijks in de consumentenmarkt.

Bovendien zijn er tot nu toe geen apparaten op de markt gekomen die expliciet bedoeld zijn om een computer te upgraden naar Windows Hello. Desondanks hebben we wat hardware gevonden die compatibel is met Hello en waarmee je het systeem ook op oudere pc’s en notebooks kunt gebruiken.

Voor de gezichtsherkenning in Windows Hello wordt geen gewone 2D-camera gebruikt, maar een speciale infraroodcamera die een 3D-model van het hoofd van de gebruiker kan maken. Daardoor is manipulatie van het systeem vrijwel onmogelijk (c’t 10/2015, p.40).

Je kunt de Kinect-camera van de Xbox One (links) voor Windows Hello gebruiken, maar hij is wel erg lomp en zwaar. Bovendien zit er een ventilator in. De 3D-camera RealSense SR300 (rechts) van Intels RealSense Developer Kit lijkt meer op een normale webcam.

Er zijn bijzonder weinig van dit soort 3D-camera’s los te koop.  Microsoft Kinect-camera voor de Xbox One is er een van. Deze is te koop voor zo’n 100 honderd euro. Maar omdat de sensor een vrij aparte (propriëtaire) aansluiting heeft, heb je ook nog een adapter van zo’n zestig euro nodig om hem op een normale USB 3.0-aansluiting te kunnen aansluiten. De variant van de Kinect-camera voor ontwikkelaars, die je zonder adapter kon gebruiken, is in april 2015 van de markt gehaald – vlak voor de introductie van Windows 10 met daarin voor het eerst Hello.

De Kinect-camera heeft twee nadelen. Door de forse afmetingen past hij alleen op een grote pc-monitor en niet op een notebook. Bovendien heeft hij een ventilator. Wie wil nu op zijn computer thuis permanent een ruisende camera voor z’n neus?

Een aanzienlijk compacter en bovendien ventilatorloos alternatief is een 3D-camera met Intels RealSense-techniek. Intel heeft de oudere RealSense F200 lange tijd als development kit aangeboden, maar ondertussen is deze vervangen door een nieuwe met de opvolger RealSense SR300. Je kunt de development kit alleen via Intels Amerikaanse website bestellen voor 150 dollar. Garantie krijg je bij voorbaat niet.

De meegeleverde USB 3.0-kabel (van A naar micro-B) is lang genoeg voor bij een notebook, maar niet voor een pc. Voor de afstand van de beeldschermrand tot de pc onder het bureau heb je een langere kabel nodig. Aan een usb-hub in de monitor heb je in dit geval niet veel omdat de camera daar niet goed mee werkt. Dat staat overigens ook in de handleiding.

Intel laat de hardware van de RealSense-kits door Creative produceren. Afgelopen augustus kondigde Creative aan dat het SR300-model officieel ook onder de naam BlasterX Senz3D uitgebracht zou worden. Kort voor redactiesluiting was die camera ook inderdaad te bestellen: Creative verkoopt hem alleen via de eigen webshop voor 200 euro.

Concurrent Razer heeft zijn RealSense-camera StarGazer begin 2016 op de CES al onthuld, maar daarna volgden enkele maanden van radiostilte. Op dit moment kun je hem op de website bestellen voor 170 euro.

Voor Creative en Razer is Windows Hello overigens niet meer dan een leuk extraatje. De RealSense-camera’s zijn vooral bedoeld voor Let’s Play-gamers en YouTube-vloggers om ze in 3D zonder achtergrond in de livestream van een game te kunnen laten verschijnen om commentaar te leveren – zonder greenscreen. De 2Dcamera in de RealSense-module levert Full HD met 30 beelden per seconde. Ter vergelijking: high-end 2D-webcams met Full HD-resolutie als de Logitech C930e kosten ongeveer 115 euro. Goedkope 720p-modellen kosten nog niet de helft.

Naast de hoge prijs van de onderdelen voor de RealSense-camera zijn er meer redenen waarom hij maar in een paar notebooks is ingebouwd. De cameramodule is zwaarder en ook dikker dan een gewone 2D-webcam en daarom past hij niet goed in het scherm van een notebook. Intel heeft dat probleem onderkend en op de IDF 2016 in augustus de veel plattere RealSense 400 aangekondigd.

Intel RealSense 400

Creative BlasterX Senz3D

De gaming-eyetracker EyeX van Tobii heeft in de nieuwste softwareversie ook ondersteuning voor Windows Hello. De EyeX is eveneens voorzien van infraroodsensors en -camera’s. Hij zit in een paar dikke gamingnotebooks ingebouwd, maar je kunt hem ook los als sensorbalk voor andere computers krijgen. SteelSeries verkoopt daar voor 140 euro op zijn website een variant van onder de naam Sentry Eye Tracker. Tobii heeft zelf een opvolger (met headtracking) aangekondigd, de Eye Tracker 4C, die je op hun website kunt bestellen voor 160 euro. Tobii heeft de originele EyeX tijdelijk met 40 euro afgeprijsd naar 110 euro. Op de website staat ook een lijst van games die EyeX ondersteunen. Op dit moment zijn dat er zo’n veertig stuks, waaronder ook blockbusters als Deus Ex: Mankind Divided, Master of Orion, Assassin’s Creed Syndicate en Rogue, DayZ en Watch Dogs 2.

In tegenstelling tot de RealSensecamera’s werken de EyeX-sensors uitsluitend als eyetrackers. Als je dus voor Skype of YouTube-instructievideo’s een webcam nodig hebt, moet je die apart aanschaffen.

Windows Hello werkt behalve met camera’s ook met vingerafdrukscanners. Het aanmelden met een vingerafdruk is op zich niet nieuw, maar verliep bij eerdere Windows-versies via extra software. Het onderhouden en updaten daarvan valt door Hello weg. Bovendien heb je voor een vingerafdrukscanner in principe al genoeg aan een USB 2.0-poort, terwijl voor alle camera’s USB 3.0 nodig is.

Helaas is het marktaanbod aan vingerafdrukscanners nog teleurstellender dan dat van camera’s. Nieuwe scanners zijn al jaren niet meer aangekondigd. De productie van veel apparaten is zelfs al stopgezet. Enkele IT-bedrijven zoals Cryptas IT-Security en Gelikom kopen de restvoorraden op. Ze doen dat primair om hun zakelijke klanten van dienst te kunnen zijn. Via Amazon verkopen beide ook een aantal vingerafdrukscanners aan particulieren.

Vingerafdrukscanners waarmee je je pc kunt upgraden, zullen alleen nog als uitloopmodellen te koop zijn voor hoge prijzen. De notebookcompatibele Eikon Mini met stripsensor (de usb-dongle in het midden) kost minstens 50 euro, de Precise Sense X-S (vooraan rechts) zo’n 40 euro. Voor apparaten met een sensorvlak zoals de Eikon Touch 700 (midden) moet je minstens 150 euro betalen. Voor de KKmoon Biometric Fingerprint Reader (vooraan rechts van het midden) van slechts 15 euro bestaan geen Hello-compatibele drivers. De Cherry-muis M4230 met geïntegreerde vlaksensor (links) wordt alleen geproduceerd als OEM-product, bijvoorbeeld de M4233 voor Atos Worldline.

De slechte beschikbaarheid heeft de prijs van vingerafdrukscanners behoorlijk opgedreven. De Eikon Mini, die nauwelijks groter is dan een vingernagel, is bedoeld voor gebruik in notebooks en kostte bij de marktintroductie in 2012 ongeveer tien euro. Ondertussen wordt hij soms voor vijf tot vijftien keer zoveel aangeboden. Grotere scanners met usb-kabel zoals de Eikon II en de Sense X-S kosten minstens veertig euro. Gelukkig beginnen fabrikanten langzamerhand ook in te spelen op de vraag naar hardware die Hello ondersteunt. Synaptics heeft afgelopen voorjaar bijvoorbeeld een aantal modellen minivingerafdrukscanners voor laptops aangekondigd in de vorm van usb-dongles die binnenkort op de markt moeten komen. Prijzen zijn nog niet bekend.

Alle hierboven genoemde scanners hebben streepsensors waar je je vinger overheen moet vegen. Scanners met grotere sensors, die makkelijker zijn omdat je er je vinger alleen maar op hoeft te leggen, zijn veel duurder. De Eikon Touch 700 is een van de goedkoopste en kost al 150 euro, de Sense MC met extra smartcardreader is nog duurder.

Synaptics usb-scanner

Dat deze oude vingerafdrukscanners, die al ver voor Windows 10 verschenen, toch met Hello samenwerken ligt aan de technische basis van Hello. Het Windows Biometric Framework (WBF) dat gebruikt wordt, werd al bij Windows 7 ingevoerd. De Hello-compatibele WBF-drivers worden meteen nadat je het apparaat de eerste keer aansluit via Windows Update geïnstalleerd. Windows Update is sowieso een belangrijk hulpmiddel. Omdat veel van deze firma’s inmiddels niet meer bestaan, verschijnen er ook geen nieuwe drivers en valt er niets meer van websites van fabrikanten te downloaden.

Voormalig marktleider Upek is bijvoorbeeld overgenomen door Authentec, kort voordat Authentec zelf weer door Apple werd overgenomen. Apple had echter alleen belangstelling voor de patenten en software – voor wat tegenwoordig bekend is als Touch ID – en stootte de hardwaretak van Authentec weer af. Die kwam in handen van Digital Persona, dat zelf weer werd overgenomen door CrossMatch. Dat alles gebeurde binnen de afgelopen vijf jaar. Die stoelendans verklaart waarom je bij een groot aantal fabrikanten Eikon-producten tegenkomt: Eikon was oorspronkelijk een merk van Upek.

Wat betreft compatibiliteit voor WBF moet je niet vertrouwen op wat fabrikanten zeggen. We hebben de dure vingerafdrukscanner FS88H uitgeprobeerd. Fabrikant Futronic beweert dat hiervan op zijn website WBF-drivers staan. In de praktijk blijkt dat je die niet automatisch via Windows Update krijgt. En dat ze ook niet als download op de website staan. De FS88H is daardoor gewoon niet geschikt voor Windows Hello.

Andere apparaten krijg je alleen met wat trucs aan de gang. Op het moment van schrijven was de KKmoon Biometric Fingerprint Reader de goedkoopste vingerafdrukscanner. Deze kochten we voor zo’n 15 euro bij Amazon. Er zijn onder andere namen ook apparaten te koop die er identiek uitzien, bijvoorbeeld via AliExpress (‘HOT Mini USB Biometrische Vingerafdruksensor’ voor 13 dollar). Op de verpakking of in de handleiding staat in ieder geval geen eenduidige naam of een fabrikant vermeld.

De KKmoon-vingerafdrukscanner meldt zich onder Windows aan als EgisTec ES603. WBF-drivers zijn er niet, niet op de meegeleverde cd, niet via Windows Update en door het ontbreken van een downloadpagina ook niet op de website van EgisTec. Maar er is een oplossing: aangezien dezelfde sensor in sommige Acer-notebooks zit, zoals de TravelMate P466-M, kun je van de supportsite van Acer toch een geschikte driver downloaden. Alleen heet de vingerafdrukscanner daar geen EgisTec, maar STMicro.

In onze test herkende de KKmoon-scanner de aangeleerde vinger niet zo betrouwbaar als de Eikon-modellen. Vervelend is ook dat je hem met je andere hand moet vasthouden wanneer je er je vinger overheen haalt. Of je moet hem ergens op vastplakken, want door het gewicht van slechts negen gram blijft het plastic kastje niet op zijn plaats. De Eikon- en Sense-scanners zijn veel zwaarder en blijven door hun rubberen onderkant netjes op hun plek als je je vinger er overheen beweegt.

Vingerafdrukscanners zijn niet alleen los te koop. Grote computerfabrikanten als HP en Lenovo hebben bijvoorbeeld ook toetsenborden met geïntegreerde vingerafdrukscanner in het assortiment. Maar die zijn bedoeld voor zakelijke klanten. Ze worden niet als consumentenproduct verkocht en in het algemeen zijn het geen hoogwaardige toetsenborden met mechanische toetsen.

Cherry heeft op zijn website naast toetsenborden ook muizen met ingebouwde vingerscanners staan, maar verkoopt die niet onder eigen naam. Cryptas verkoopt bijvoorbeeld de Cherry M-4230 inclusief vlaksensor in de variant M-4233, een OEM-product voor de betaalservice Atos Worldline. Die werkt zonder problemen met Windows Hello, maar kost 155 euro – een flink bedrag voor een apparaat dat afgezien van de vingerscanner een doodgewone muis met twee knoppen is.

Tt eSports heeft onlangs de gamemuis Black FP aangekondigd die op de plaats van de duim speciaal voor Windows Hello een vingerscanner van Synaptics heeft. Die muis heeft omron-switches, verwisselbare gewichten en rood verlichte knoppen. Hij moet in Amerika ongeveer zestig dollar gaan kosten. Wanneer hij naar Europa komt heeft de Thermaltake-dochter nog niet onthuld. Over aankondigingen gesproken. De Windows Hello-accessoires van de Japanse pc-fabrikant Mouse Computer zijn een camera en een vingerscanner. Dit bedrijf kreeg op de Computex wel veel belangstelling. Maar sindsdien hebben we daar niet veel meer over gehoord.

Tt eSports Black_FP gamemuis

De nijpende situatie rond de externe vingerafdrukscanners voor pc’s zal de komende tijd nauwelijks verbeteren. Dat ligt volgens ingewijden aan het feit dat de overgebleven scannerfabrikanten hun aandacht voornamelijk richten op overheidsprojecten en mobiele toepassingen. In iedere fatsoenlijke smartphone en tablet zit inmiddels een vingerafdrukscanner. Beide businessmodellen beloven hoge verkoopaantallen zonder dat een sensorfabrikant zich met de lastige consumentensupport bezig hoeft te houden.

Het is onduidelijk wat Microsoft met Windows Hello van plan is. Het bedrijf heeft een hardwaredivisie die toetsenborden, muizen en andere randapparatuur produceert. Niemand daar lijkt het echter nodig te vinden om eigen pc-accessoires te maken voor Hello. Denk aan de eigen Hello-camera die in de notebook Surface Book en in de Windows-tablet Surface Pro 4 zit.

Dat staat haaks op officiële verklaringen van Microsoft dat men met Windows Hello grote plannen heeft. Sinds de Anniversary Update van Windows 10 (versie 1607) is Microsoft onder andere lid geworden van de FIDO-alliance (Fast Identity Online). Deze specificeert een web-API voor biometrische authenticatie bij transacties. Ook is Windows Hello zodanig uitgebreid dat je fitnesstrackers, smartphones en smartcards in plaats van biometrie voor authenticatie kunt gebruiken. Helaas zal de Microsoft-wearable Band 2 waarschijnlijk geen opvolger krijgen. En van smartphones met Windows 10 Mobile zijn er bijzonder weinig verkocht. Tot nu toe kennen we ook geen wearable of smartphone van een andere fabrikant die het voor Windows Hello benodigde Companion Device Framework ondersteunt.

Het gemak dat Windows Hello belooft en met de juiste hardware ook levert, blijft daarmee voorlopig voorbehouden aan kopers van nieuwere notebooks uit het topsegment. Én aan wat handige aangelegde pc-gebruikers. Daarbij is geen van beide opties goedkoop. Voor de zakelijke markt ziet de situatie er iets anders uit, omdat de authenticatiestructuren met smartcards en vingerafdruksensors daar al meer ingeburgerd zijn. Maar we blijven hoop houden op het nieuwe jaar.