Android update: het lange wachten

Als Android-gebruiker moet je vaak erg lang wachten tot je toestel een keer een Android update krijgt. Bij de lagere prijsklassen blijf je vaak ook nog eens tevergeefs wachten. Daar is de laatste jaren helaas weinig aan veranderd. Er blijft hoop dat Google het lethargische updatebeleid een impuls geeft.

Zeg, wanneer krijg ik eindelijk een Android update op mijn smartphone? Een dergelijke vraag hoor je niet snel voorbij­komen als het om iPhones, gameconsoles of Windows- en Linux-pc’s gaat. Maar bij Android staan de nieuws­sites en supportfora er wel aardig vol mee. Teleurstelling over uitstel en teruggetrokken updates lijken onderhand standaard te worden. Het maakt Android er niet minder populair van, want het besturingssysteem heeft genoeg pluspunten. Maar zelfs Google heeft door dat het zo niet langer kan doorgaan.

Hoe slecht het er precies voor staat, kun je uit de statistieken goed opmaken. Ook de Consumentenbond voert al sinds 2015 campagne om het updaten van smartphones af te dwingen en pleit ervoor om updates minimaal 2 jaar na aankoop te verplichten. Helaas hebben ze in de juridische strijd tegen de grote speler Samsung geen overwinning kunnen behalen. Van de ruim 200 verschillende smartphones die tussen 2014 en 2016 verkrijgbaar waren, draaien 95 modellen (43,8 procent) nog op Android 5.0 (Lollipop) of zelfs een nog oudere versie. Slechts 16 van die modellen (7,4 procent) hebben een update naar Android 8 (Oreo) gekregen en 14 daarvan komen uit 2016. Dat komt in grote lijnen overeen met onze bevindingen van een aantal jaren geleden (c’t magazine uitgave 9, 2014).

Voor onze gegevens hebben we functie-updates van Android meegenomen die meer dan alleen foutjes oplossen. Daardoor tellen 5.1 en 7.1 als eigen versies, maar 6.0.1 niet. Voor de berekening van de vertraging tellen we de maanden vanaf het moment dat het eerste Google-apparaat een nieuwe versie krijgt. Updates van fabrikanten zonder nieuwe Android-versie hebben we in onze beoordeling niet mee laten tellen. De goedkope smartphones zijn daarbij de voornaamste reden dat de scores naar beneden getrokken worden.

Vaak is het zo dat alleen de duurdere topmodellen een goede kans maken om een update naar een nieuwe versie en de daarop volgende versie van Android te krijgen. Na maximaal een jaar of twee houdt het daar ook op. Inmiddels is twee jaar de standaard termijn geworden dat high-end Android-smartphones waarschijnlijk nog updates blijven ontvangen. Fabrikanten beloven wel veel, maar het waarmaken blijkt de grootste uitdaging. Als je bij Apple gaat kijken, zie je dat zelfs de iPhone 5S uit 2013 nog iOS 12 heeft gekregen, vijf jaar na het verschijnen van het apparaat. Dat levert veel jaloerse blikken op bij bezitters van Android-telefoons.

Voor het gedoe over updates moet je niet alleen naar de fabrikanten en Google kijken, maar ook de hardwareleveranciers spelen een rol. Zij krijgen de nieuwe versies van Android vooraf van Google aangeleverd en moeten beslissen of ze hun drivers en hardware-afhankelijke systeem­onderdelen daarvoor aanpassen. Pas als die stap is gezet, mogen fabrikanten aan de slag en voeren ze eigen aanpassingen door. Zelfs mobiele aanbieders spelen een rol omdat ze (om storingen binnen netwerken te voorkomen) updates eerst goed willen controleren. Vooral in het goedkope segment komt het grootste deel van de Android-ROM’s van de chipaanbieder. Elke extra aanpassing en optimalisatie kost dan geld en wordt daardoor vermeden.

Late en zeldzame updates

Marktaandeel: Op slechts 5,7 procent van de Android-apparaten die actief gebruikt worden staat Android 8. Android 8.1 zie je maar in 0,8 procent van de gevallen terug. Het vier jaar oude Android 4.4 draait op bijna twee keer zo veel smartphones en tablets. Meer dan 60 procent gebruikt een Android-versie die meer dan twee jaar oud is.

Updatesnelheid: Zo lang duurt het voordat de fabrikanten een update van een nieuwe versie van Android beschikbaar stellen. Google voorziet zijn telefoons het snelste en vaakst van nieuwe updates. Dit heeft betrekking op de ruim 200 toestellen die in Nederland, België en Duitsland tussen 2014 en 2016 op de markt zijn uitgebracht.

Maar er is licht aan het eind van de tunnel: OnePlus rolt na wat aanloopproblemen ondertussen snel en betrouwbaar updates uit. OnePlus komt gemiddeld uit op iets meer dan vijf maanden, en dat is sneller dan de concurrentie. En met meer dan twee versie-updates van Android per apparaat komen ze in de buurt van Google, ondanks een scherpe prijs in het high-end segment. Ook de Spaanse aanbieder BQ laat zien hoe het kan. Diens smartphones zijn in verhouding erg betaalbaar, desondanks krijgen de nieuwere apparaten twee grote updates en voor de modellen uit 2016 is ook een update naar Android 8 beloofd. Daar steken ze de grote fabrikanten met hun middenklasse-apparaten de loef mee af. Het duurt gemiddeld 8,8 maanden voordat een update er is, wat wel vrij lang is, maar dat accepteer je dan wel.

LG en Huawei hebben vergeleken met de vorige keer de boel wel versneld. Maar als er gemiddeld per apparaat niet eens een enkele update wordt uitgevoerd, worden klanten daar niet vrolijk van. Sony biedt gemiddeld twee updates en dat is dan nog veel ook, Huawei gaf slechts één apparaat twee updates.

De overname van Motorola door Lenovo is in het overzicht niet goed te zien, maar de prima updateroutine ervan begon in 2015 te haperen. De vertraging van updates sprong van drie maanden naar zes maanden (van de tweede naar de vierde plek) en het jaar daarop naar acht maanden (zevende plek).

En wederom staan de apparaten van Google bovenaan. Het maakt niet uit of het een apparaat uit de Pixel- of Nexus-reeks is. De updates komen vrijwel altijd direct na een release binnen.

De verdeling van Android

De meeste van de tussen 2014 en 2016 uitgebrachte smartphones en tablets draaien ondertussen een hopeloos verouderde versie van Android. Slechts zestien modellen werken met het recente Android 8.

Google is al langer bezig om de rest aan te sporen om sneller te updaten, maar pas sinds de release van Android 8 zien we daar wat resultaten van. Met die versie wordt optioneel Project Treble gebruikt. Dat scheidt het hardware-afhankelijke deel van de software – met name de drivers – van de rest van het systeem. Voor een Android-update hoef je de aanpassingen van de chipfabrikant niet meer door te voeren, waardoor de smartphone-aanbieders een update makkelijker kunnen uitbrengen.

De resultaten van Project Treble zijn vooral zichtbaar vanaf (eind) 2018. De bètaversies van Android 9 verschijnen als eerste voor meer dan alleen maar apparaten van Google en dan nog tegelijk ook. Nokia, OnePlus, Sony, Xiaomi en andere doen eraan mee.

Een andere indicatie dat de verdere ontwikkeling goed op gang komt: de veiligheidsupdates. Sinds die door de fabrikanten makkelijker uit te rollen zijn en door het invoeren van de Android-patchlevels ook transparanter zijn voor gebruikers, doen steeds meer aanbieders hun best om veiligheidsupdates snel uit te rollen. Het lukt slechts enkele om dat elke maand te doen, zelfs bij nieuwe apparaten. Hoe goedkoper en ouder, des te dunner bezaaid de updates. Uitzonderingen als Nokia en BQ moeten nog laten zien dat ze de boel ook langere tijd goed blijven bijhouden.

Google trekt steeds meer fabrikanten zijn Android One-programma in. Dat laat aan de ene kant slechts beperkte wijzigingen toe aan het systeem en vereist aan andere kant twee jaar systeemupdates van de fabrikanten, al staat dit niet meer op de website vermeld. Tot nu toe hebben vooral apparaten uit de middenklasse en hoger een plekje gevonden binnen het programma. Denk daarbij aan de Nokia 7 Plus en de HTC U11 life. Langzamerhand verschijnen ook goedkopere Android One-toestellen, zoals de Motorola One en Nokia 3.1. Het afgeslankte Android Go, bedoeld voor goedkope apparaten, stelt niet dezelfde eisen aan updates.

(Julius Beineke, Alexander Spier, c’t magazine)