Samsung 9100 PRO review: razendsnel, maar niet altijd

De Samsung 9100 Pro-ssd, die we in deze review onder de loep nemen, slaat een nieuwe (snel)weg door PCIe 5.0 x4 te ondersteunen. De datasnelheden komen daarmee ruim boven de 10.000 MB/s uit. De wachttijden voor het laden van bijvoorbeeld high-end games halveert daardoor, maar ook het opstarten en de werking van een besturingssysteem gaat er duidelijk sneller mee.

Er komen steeds meer moederborden met PCIe 5.0, maar het aantal componenten dat daar volledig gebruik van kan maken is op dit moment nog beperkt. Intels Core-processors vanaf generatie 12 ondersteunen het, evenals de Ryzen 7000-serie. Maar voor opslag in de vorm van ssd’s is dat nog een ander verhaal.

Met PCIe 5.0 is met 16 lanes 64 GB/s aan data mogelijk, versus 32 GB/s voor PCIe 4.0. Veel ssd’s die met PCIe 4.0 werken, doen dat met 4 lanes en kunnen daarmee theoretisch 8 GB/s (32 GB/s * 4/16) halen, oftewel 8000 MB/s aan bestanden verzetten.

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief:

De afgelopen tijd zijn er wat ‘hybride’ M.2-ssd’s op de markt verschenen, zoals de Samsung 990 Evo Plus, die PCIe 4.0 x4 en PCIe 5.0 x2 ondersteunen. In de praktijk levert dat geen voordelen op, want dat laatste betekent ook een snelheid van 8000 MB/s (64 GB/s * 2/16). Het was dan ook een kwestie van tijd voordat de eerste PCIe 5.0 x4-varianten het licht zouden zien, en dat is nu met de Samsung 9100 Pro het geval. Daarmee zou theoretisch 16.000 MB/s mogelijk moeten zijn.

De 9100 Pro is de eerste van een nieuwe generatie Samsung-ssd’s. Met de beproefde V-NAND-technology en een Presto-controller moeten volgens Samsung snelheden tot 14.800 MB/s bij sequentieel lezen en 13.400 MB bij dito schrijven gehaald kunnen worden. Als IOPS-waarden worden 2,2 en 2,6 MIOPS genoemd voor respectievelijk lezen en schrijven.

De 9100 Pro is verkrijgbaar in varianten van 1, 2, 4 en 8 TB. We hebben de 4TB-versie getest, die 4 GB LPDDR4X-cachegeheugen heeft. Hij heeft net als bijvoorbeeld de 990 Pro van Samsung een TWB-garantie (TeraBytes Written) van 2400 TB. De 9100 Pro ondersteunt TRIM (als het besturingssysteem dat doet tenminste), garbage-collection en SMART-waarden.

Op een testsysteem met een Intel Core Ultra 7 265K op een Asus Prime Z890-P Wifi met twee 24 GB Kingston DDR5-8400 RAM-modules kwamen we met CrystalDiskMark 8 op een sequentiele lees- en schrijfsnelheid van 12.324 en 13.001 MB/s – wat lager dan de theoretische 14.800 en 13.400, maar zeker de schrijfsnelheid komt dicht in de buurt van het maximaal haalbare.

De IOPS-waarden waren 1,95 MIOPS voor het lezen en 1,45 MIOPS voor het schrijven, waarbij met name het schrijven wat ver afbleef van de maximale 2,6 MIOPS. Maar als je de waarden vergelijkt met die van de Samsung 990 Evo Plus op PCIe 5.0 met 2 lanes, dan is die voor het lezen met 1.05 MIOPS inderdaad bijna de helft, maar met 1,4 MIOPS voor het schrijven redelijk vergelijkbaar. Een directe reden daarvoor hebben we niet kunnen ontdekken.

De lees- en schrijfsnelheid van die 990 Evo Plus ligt met 7250 MB/s en 6500 MB/s duidelijk op 50 procent van wat de nieuwe 9100 Pro haalt, de 9100 Pro maakt goed gebruik van de 2 extra lanes.

De resultaten van Samsungs eigen Magician-software komen met 12.097 en 12.924 MB/s en 1,87 en 1,40 MIOPS overeen met onze metingen.

De 9100 Pro-ssd van Samsung luidt een nieuw tijdperk in voor ssd’s door de ondersteuning voor PCIe 5.0 x4. De verdubbeling van de datasnelheid ten opzichte van PCIe 4.0 x4 wordt door deze ssd bijna gehaald. Hij is daardoor ideaal overal waar (grote) bestanden snel beschikbaar moet zijn – denk bijvoorbeeld aan het laden van een taalmodel voor AI of het opstarten van een high-end game.

Het geteste 4TB-model zonder heatsink kost 550 euro, voor de 1TB- en 2TB-versie is dat 200 en 300 euro. In de tweede helft van dit jaar komt er ook een versie van 8 TB. Reken voor de modellen met heatsink op zo’n 20 euro meer.

+ PCIe 5.0 met 4 lanes + Hoge sequentiële datasnelheden – Schrijf-IOPS-waarden blijven wat achter

Schrijf je in voor de gratis nieuwsbrief: