Welke pc voeding heb ik nodig

c't-partner
2

Inhoudsopgave

    Inleiding

    Hoeveel stroom moet een voeding leveren en zijn modulaire modellen zinvol? Kan ik mijn oude voeding nog gebruiken of kan ik mijn voeding beter vervangen? Wij geven tips voor het kopen van een voeding voor je pc.

    Cooler Master psu

     

    Als je je eigen pc bouwt, stem je de processor, grafische kaart en moederbord zo zorgvuldig mogelijk op elkaar af. Maar als het op het kiezen van de juiste voeding aankomt, wordt het een iets ingewikkelder verhaal: hoeveel watt verbruikt de hele hardware samen? Met hoeveel reserve moet je rekening houden en moet je voor een gamecomputer maar gelijk voor 1000 watt gaan?

    Door een te krap bemeten voeding kan de computer instabiel worden. Onnodig veel stroom kost geld en efficiëntie. Ook een ervaren pc-monteur staat meestal voor het dilemma of zijn oude voeding nog wel voldoende biedt voor nieuwe hardware.

    Een voeding die goed is afgestemd op de configuratie komt zowel het geluidsvolume als de efficiëntie ten goede, en daarmee ook direct als indirect de portemonnee. Maar hoe vind je precies de ‘sweet-spot’?

    In principe is de voeding het laatste onderdeel dat je moet kiezen nadat je besloten hebt welke onderdelen je gaat gebruiken. Voor gewone cpu’s voor consumenten, zoals AMD’s Ryzen of Intels Core-serie, is 500 watt meestal voldoende – ook met krachtige grafische kaarten. Met meer dan 8 kernen en overklokken worden ook hogere eisen gesteld aan de stroomvoorziening. Als je vlaggenschip grafische kaarten zoals GeForce RTX 3090 of Radeon RX 6900XT wilt gebruiken, heb je meer vermogen nodig. Voor meer professionele workstations met AMD Ryzen Threadripper en Intel Core X en de bijbehorende hoge core-counts, is 650 watt en hoger redelijk.

    Ook mag je de rest van de hardware bij de berekening niet vergeten. Hoewel het moederbord, de schijven en de randapparatuur afzonderlijk niet veel nodig hebben, moet je voor een rijk uitgeruste desktopcomputer 50 watt extra rekenen. Je moet denken aan 2 watt per sata-ssd, 6 tot 10 watt per M.2 NVMe-ssd of harde schijf. Daarnaast zijn er usb-poorten die tot 4,5 watt kunnen leveren. Houd in geval van twijfel rekening met een of twee extra schijven en randapparaten om ruimte voor uitbreidingen te hebben.

    Als het gewenste model met het exacte wattage tijdelijk niet verkrijgbaar of te duur is, is het altijd een optie om voor een krachtiger model te gaan. 50 of 100 watt meer zullen niet dramatisch meer verbruiken. Beter uitgeruste series hoeven maar enkele tientjes meer te kosten en bieden vaak ook nog extra opties zoals een betere ventilatorregeling, hogere energie-efficiëntie, volledig modulaire bekabeling of langere garantieperiodes.

    Cooler Master heeft met zijn ruime aanbod aan voedingen voor alle wensen en ieder budget iets in zijn assortiment, die variëren van betaalbare instapmodellen tot voedingen van meer dan 1000 watt voor pc’s met de hoogte prestatievereisten.

    Hoeveel watt moet een voeding hebben

    Voor bijna alle componenten kun je datasheets vinden waarin het energieverbruik netjes lijkt te worden vermeld. Zo geeft AMD aan dat de Ryzen 5950X 105 watt verbruikt en Nvidia geeft 215 watt op als energieverbruik voor de RTX 2070 Super. Met een beetje kleine buffer zou een 400 watt voeding dan prima lijken.

    Helaas is het niet zo eenvoudig. Want het TDP (Thermal Design Power), ofwel het vermogen dat het koelsysteem minimaal moet kunnen afvoeren, en andere waarden zijn slechts bij benadering geschikt als richtlijn voor het maximale energieverbruik. In werkelijkheid staan zowel de cpu als de gpu zichzelf aanzienlijk hogere stromen toe, ook al is dat zelden permanent.

    AMD’s 105 watt processor, bijvoorbeeld, verbruikt bij pieken 142 watt. Een typische, in de fabriek licht overgeklokte RTX 2070 Super nam gemiddeld 224 watt op in onze 3D-gamingtests en zat daarmee dicht bij de officiële specificaties. Zulke pieken zijn in het dagelijks gebruik zeldzaam, maar zo nu en dan zijn er belastingspieken van enkele milliseconden waarbij moderne high-end grafische kaarten meer energie verbruiken dan hun eigen powerlimit.

    De huidige cpu’s van Intel spannen echter de kroon, want hun TDP-waarden kunnen mogelijk verdrievoudigen. Een Core i7-10700 draait bijvoorbeeld officieel met 65 watt. Op een moederbord met een goed ontworpen voeding en ingeschakelde Turbo-modus kan de cpu echter ook 224 watt verbruiken. Helaas laat Intel de vrije hand aan de moederbordfabrikanten, die vaak standaard alle theoretische beperkingen voor turboklok en duur opheffen. Intel zelf definieert de TDP alleen voor de veel lagere basiskloksnelheden.

    Daarom is het voor geen enkele fabrikant voldoende om bij de berekening gewoon terug te vallen op de gespecificeerde TDP-waarden. Als de psu niet is ontworpen voor de korte belastingspieken, zal hij (hopelijk) uitschakelen om schade of zelfs brandgevaar door overbelasting te voorkomen.

    Om de ruwe energiebehoefte te bepalen, kun je nog 50 tot 100 procent bij optellen, afhankelijk van de cpu, en 50 tot 100 watt buffer voor de grafische kaart is niet verkeerd. Voedingen van goede kwaliteit kunnen kortstondige overbelastingen verdragen, zodat je niet noodzakelijk op de extreme waarden hoeft te rekenen. Overklokkers moeten iets meer toevoegen. Want zelfs kleine prestatieverbeteringen gaan meestal gepaard met een onevenredig hoger energieverbruik.

    De specificaties op de voeding verwijzen altijd naar wat kan worden uitgevoerd. Dat betekent dat een voeding van 500 watt meer verbruikt dan deze 500 watt bij maximale belasting, aangezien de efficiëntie niet 100 procent is. De werkelijke energiebehoefte is dus veel hoger, afhankelijk van het rendement.

    Aansluitingen en garantie

    De lengte van de kabels is ook belangrijk. Meestal zit de voeding onderin de kast, de weg naar de cpu-aansluitingen kan lang zijn, vooral in grotere kasten. Goedkopere voedingen hebben de neiging hierop te beknibbelen, wat de bekabeling omslachtig maakt. Er zijn verlengstukken verkrijgbaar, maar die vormen een potentiële storingsbron.

    Ook moet je letten of alle aansluitingen erop zitten voor de beoogde taken. Als PCIe-voedingsconnectoren niet voldoende zijn voor de gewenste grafische kaart of cpu, moet je een andere kiezen. Vooral als er twee EPS12V-aansluitingen nodig zijn, moet je op zoek naar een krachtiger model dat daarover beschikt, of een losse adapterkabel gebruiken voor een geschikte voeding met modulaire aansluitingen.

    Cooler Master V-series Gold v2


    Sommige hoogwaardige voedingen, zoals de modellen uit de Cooler Master V-series Gold v2, hebben 10 jaar garantie.

    Voedingen van hogere kwaliteit hebben vaak langere garantieperiodes van vijf jaar, zoals de MWE Bronze v2 (tot 750 watt) of MWE Gold v2-modellen (tot 1250 watt) van Cooler Master, of tot wel tien jaar, zoals de V-series Gold v2 (tot 850 watt) en V-series SFX Gold van Cooler Master. Instapmodellen hebben vaak een garantie van drie jaar.

    Nog kortere garantietermijnen kom je bij echte budget-voedingen tegen – dat is dan ook vaak een indicatie van de duurzaamheid en de zinvolle gebruiksduur.

    Formfactor

    Het merendeel van de aangeboden voedingen zijn ATX-modellen van normale afmetingen, die compatibel zijn met alle ATX-behuizingen en tijdens de installatie geen problemen zouden moeten opleveren. Veel ATX-voedingen ondersteunen EPS en zijn voorzien van een EPS12V-connector, en bieden ook een hoog uitgangsvermogen.

    Cooler Master V750 SFX Gold - White Edition

    Voedingen volgens de SFX-standaard, zoals deze V750 SFX Gold van Cooler Master zijn geschikt voor kleine behuizingen.

     

    Voedingen volgens de SFX-standaard zijn smaller, platter en minder diep, en passen daarmee in kleine behuizingen, maar hebben verder dezelfde ATX-connectoren. Nadelen zijn de kleinere ventilatoren en de dicht opeengepakte elektronica, wat kan leiden tot hogere temperaturen en dus luidruchtigere ventilatoren. De keuze is kleiner, maar Cooler Master heeft bijvoorbeeld zijn V-series SFX Gold-voedingen die verkrijgbaar zijn in modellen van 550, 650, 750 en 850 watt met volledig modulaire bekabeling. Daarnaast heeft Cooler Master ook recent zijn V-series Platinum SFX aangekondigd, die met 1100 watt en 1300 watt nog meer kunnen leveren.

    Ook zijn is er nog de SFX-L-standaard, die net iets dieper is, zodat er ook een 120 mm ventilator in past. Voor Mini-pc’s zijn er eveneens verschillende standaarden, zoals Flex-ATX en TFX, die kleine afmetingen bieden maar 350 watt of minder leveren. Meestal worden deze meegeleverd bij barebone mini-pc’s van de fabrikanten.

    Welke koeling is zinvol

    Passief gekoelde, ventilatorloze voedingen zijn nog relatief exotische buitenbeentjes. Door het weglaten van de ventilator is er een geluidsbron minder in de kast, wat op het eerste gezicht aantrekkelijk is.

    Passieve voedingen zijn echter nog steeds aanzienlijk duurder dan voedingen met een ventilator. Bovendien moet de warmte toch op een of andere manier worden afgevoerd, waardoor andere ventilatoren in de kast harder moeten draaien. Als de voeding dan vaak tegen zijn grenzen komt kunnen de componenten sneller verouderen door de hogere temperaturen.

    Voedingen met een constant draaiende ventilator hoeven niet per se een nadeel te zijn. Veel ventilatoren, vooral efficiëntere en grotere modellen vanaf 12 mm, draaien zo traag dat ze buiten de kast niet of nauwelijks te horen zijn.

    Brons, Zilver, Goud

    In de pc-sector is de 80-Plus-certificering een gevestigde waarde geworden als onderscheidend kenmerk voor efficiënte voedingen en deze heeft nu zes gradaties gekregen met een eigen logo. Om het overeenkomstige logo te mogen gebruiken, moeten de voedingseenheden een minimale efficiëntie bereiken bij 20, 50 en 100 procent belasting. In het standaardniveau mag dit bijvoorbeeld niet lager zijn dan 82, 85 en 92 procent. Bij de nieuwere 80 Plus-niveaus Brons, Zilver, Goud, Platina en Titanium worden de eisen steeds hoger.

    Voedingen werken echter meestal niet onder volle belasting, maar vooral in het bereik tot 20 procent. Voor een voeding van 500 watt is 20 procent een royale 100 watt, wat aanzienlijk meer is dan de meeste desktop-pc’s nodig hebben wanneer ze idle draaien. Voedingen met een bijzonder hoog wattage kunnen tijdens dagelijkse taken onder omstandigheden meer energie verbruiken dan zwakkere modellen met dezelfde classificatie.

    Het hoogste niveau is 80 Plus Titanium. Dit vereist niet alleen een efficiëntie van 94 tot 96 procent in de drie standaardniveaus, maar ook een efficiëntie van 90 procent bij 10 procent belasting. In de praktijk zijn dat wel vaak voedingen met een hoog wattage, bijvoorbeeld de Titanium-gecertificeerde Cooler Master MasterWatt Maker, die maar liefst 1200 watt levert.

    Modulaire voedingen

    Veel modellen op de markt zijn nu modulair of semi-modulair. Dit betekent dat sommige of alle kabels uit de voeding kunnen worden verwijderd.

    CoolerMaster MasterWatt Maker 1200 Plus Titanium

    Met een volledig modulaire voeding beperk je de kabel wirwar in je behuizing tot het hoognodige.

    Permanent bevestigde kabels kunnen een klein efficiëntievoordeel opleveren, omdat de extra stekkerverbinding aan de stroomvoorziening wegvalt. Het nadeel is echter, vooral bij royaal uitgeruste voedingen, dat dit een grote wirwar van kabels oplevert die je ergens moet onderbrengen. Modulaire voedingen bieden vooral in krappe behuizingen het voordeel dat er minder kabels zijn die die de luchtstroom in de weg kunnen zitten.

    Bij semi-modulaire modellen zijn de kabels die sowieso nodig zijn, zoals de ATX12V-connector en cpu-connectoren, permanent aan de voeding bevestigd. Volledig modulaire modellen, zoals de Cooler Master MWE Gold v2-series maken de installatie iets makkelijker omdat er geen kabels in de weg hangen. Voor modders zijn deze varianten ook interessant, omdat je zulke kabels gemakkelijker kunt uitwisselen voor kabels met een andere kleur, bijvoorbeeld.

    Deel dit artikel

    Lees ook

    Back-up oplossing voor het onderwijs: Microsoft 365 back-ups in eigen beheer

    Onderwijsinstellingen gebruiken vaak Microsoft 365. Voor de cloud-gegevens is een goede back-upoplossing belangrijk. Synology heeft een licentievrije ...

    Workstations – werkplekken voor professionals

    Als je een workstation zoekt weet je misschien niet waar je op moet letten bij je keuze. Het is goed om je vooraf te oriënteren, zodat je het juiste w...

    2 Praat mee
    avatar
      Abonneer  
    nieuwsteoudste
    Laat het mij weten wanneer er
    Gillian
    Lezer
    Gillian

    400 watt psu voor een 2070 super en 16 core ryzen 9 5950x? Je bent niet goed in je kop

    Danomen
    Lezer
    Danomen

    Wat een fantastisch artikel, ik heb erg veel geleerd (not!)