Tweekanaals RAM met verschillende modules

Mijn pc is van een enkele geheugenmodule voorzien. Ik wil mijn werkgeheugen uitbreiden, maar wil dan ook zeker weten dat mijn pc daarna de snelle dualchannel-modus gebruikt. Moet ik daarvoor exact dezelfde geheugenmodule aanschaffen?

Nee, dat hoeft niet per definitie, als je pc tenminste minder dan vijf tot tien jaar oud is. Al sinds de tijden van de Pentium 4 ondersteunen veel Intel-processors een flexibele modus. Als je bijvoorbeeld een module van 8 GB en een tweede van 16 GB toevoegt, dan gebruikt de geheugencontroller de volledige capaciteit van de kleinere module samen met de equivalente capaciteit van de grotere module in de dualchannel-modus. Volgens dat voorbeeld wordt dan 16 GB (2 × 8 GB) in de dualchannel-modus gebruikt. De overige 8 GB wordt dan in de singlechannel-modus benaderd. Op die manier profiteren de processor of de ingebouwde grafische processor (IGP) van de dubbele transferrate van een groot deel van het geheugen. Dat werkt ook met een AMD Ryzen en diens aanverwante Athlon.

De flex-modus werkt echter niet in alle willekeurige combinaties van geheugenmodules. Belangrijk daarbij is dat de twee DIMM’s in de poorten van verschillende geheugenkanalen zitten, anders is alleen de singlechannel- modus bruikbaar. En je hebt een processor en een moederbord nodig die daadwerkelijk via twee kanalen met het geheugen communiceren en niet maar via één kanaal. Ook het BIOS moet een beetje meewerken. Dat zijn overigens allemaal vereisten die ook gelden als je twee identieke DIMM’s in de dualchannel- modus wilt gebruiken.

In bijzonder ongelukkige en gelukkig zeldzame gevallen, staakt de flex-modus. Dat is hooguit het geval bij oudere processors. Met een eenvoudige RAM-benchmark als de Memory Mark van Passmark (testversie, ‘Tests / Memory / Read Uncached’) kun je de transferrates vergelijken van voor en na het inbouwen van de tweede module. In de dualchannel-modus zouden die bijna dubbel zo hoog moeten zijn. In de flex-modus is de transfer mogelijk iets lager op momenten dat de benchmark verschillende RAM-bereiken benadert en het gemiddelde van de metingen als resultaat geeft.

Overigens moet je geen wonderen verwachten van de hogere RAM-transferrates. Bij veel gebruikelijke desktoptoepassingen worden in de cache van de processor zo veel benaderingen gebufferd dat je niets merkt van het snelle werkgeheugen. Het is daarom geen drama als het werkgeheugen alleen in de singlechannel- modus draait.