Intel bereidt Core Ultra 400-serie met grote cache voor

De vermoedelijke Core Ultra 400-serie van Intel zou varianten met bijzonder veel cache krijgen. Die moeten de concurrentie aangaan met de Ryzen X3D-processors van de grote concurrent AMD.

Intel lijkt te werken aan een tegenhanger voor de Ryzen X3D-processors van AMD met extra grote cache, die vooral in games de framerate kan verhogen. Volgens lekken krijgen meerdere processormodellen uit de komende generatie Nova Lake een zogenoemde Big Last Level Cache (bLLC). De berichten zijn afkomstig van X-gebruikers die in het verleden vaker betrouwbare informatie deelden.

Er wordt gesproken over 144 MB in één chiplet met tot acht performance- en zestien efficiëntiekernen. Eerdere geruchten hadden het over vier extra low-power-efficiëntiekernen, wat neerkomt op in totaal 28 kernen. Bij een afgeslankte variant zouden vier efficiëntiekernen uitgeschakeld zijn (8 + 12 + mogelijk 4).

Naar verluidt plant Intel ook twee varianten met telkens twee compute-dies, wat zou uitkomen op maximaal 48 of 56 processorkernen – afhankelijk van de aanwezigheid van low-power-efficiëntiekernen. De lekken noemen daar geen cachehoeveelheid, maar 288 MB zou dan logisch zijn.

Er bestaat echter onzekerheid of dergelijke dubbele varianten daadwerkelijk verschijnen. Ze bemoeilijken vermoedelijk de stroomvoorziening en vormen daarmee een uitdaging voor moederbordfabrikanten.

Intel lijkt ondertussen een andere aanpak te kiezen dan AMD bij de Ryzen X3D-modellen. De bLLC zou zich in hetzelfde chiplet bevinden als de processorkernen. AMD plaatst extra level-3-cache juist op een apart die, dat de chipfabrikant TSMC boven op het compute-chiplet monteert. Intels variant zou waarschijnlijk duurder zijn om te produceren, maar de koppeling vereenvoudigen.

De bLLC zou zich uitdrukkelijk niet in het basis-die bevinden, die onder de overige chiplets ligt. Die aanpak gebruikt Intel ook bij de eigen serverprocessor Clearwater Forest, die 288 processorkernen en 576 MB extra cache bevat.

Hoe meer cache een processor heeft, des te meer data lokaal kan worden opgeslagen. Dat helpt met name bij latentiegevoelige games: de processor hoeft dan niet via het werkgeheugen te gaan, wat tijd bespaart en de prestaties verbetert.

AMD brengt momenteel 64 MB cache onder in zijn cache-dies, bovenop 32 MB in het compute-die. De acht-core Ryzen 7 9800X3D komt daarmee op 96 MB. Bij de volgende generatie kan die capaciteit hoger uitvallen. Daarnaast kan AMD nog altijd 12- en 16-core-modellen uitrusten met een tweede cache-die. Die zouden uitkomen op 192 MB.

Nova Lake staat gepland voor de tweede helft van 2026, vermoedelijk als Core Ultra 400. Op desktopgebied moet tot die tijd Arrow Lake (Core Ultra 200) het volhouden. De Core Ultra 300-serie, codenaam Panther Lake, verschijnt uitsluitend voor laptops.

De gelekte informatie schetst vooral een richting waar Intel met Nova Lake naartoe wil, maar veel details blijven onzeker. Pas wanneer definitieve configuraties en benchmarks beschikbaar zijn, wordt duidelijk of de bLLC-aanpak daadwerkelijk een voordeel oplevert ten opzichte van de gevestigde X3D-strategie van concurrent AMD.