Amerikaanse onderzoekers ontdekten dat je de leerstof beter tot je neemt door het analoog te noteren dan digitaal.
Het zacht klakkende geluid van keyboards tijdens een hoorcollege of in de klas zijn vandaag de dag niet meer ongebruikelijk- maar tevens ook niet zonder controverse . Een nieuwe Amerikaanse studie geeft de tegenstanders van dergelijke elektronische middelen nieuwe argumenten. Wat blijkt: wie met de hand meeschrijft begrijpt en onthoud de inhoud van een lezing meetbaar beter. Ook blijft het langer in het geheugen aldus het verslag van Amerikaanse onderzoekers in het vakblad Psychological Science. Dit geldt met name voor complexe problemen en intellectuele inzichten, maar minder voor weetjes. Blijkbaar bevordert een met de hand geschreven notitie het bewust omgaan met de leerstof en daarmee de cognitieve verwerking in de hersenen. Eerdere studies hebben voornamelijk onderzocht of en in welke mate het elektronische hulpmiddelen van het leermateriaal afleiden.
Een Tablet (hier Sony Vaio fit) met elektronisch pen kan wellicht gebruik maken van het handschrift-effect.
Met een tablet (hier Sony Vaio fit) voorzien van een elektronische pen kun je het handschrift-effect wellicht gebruiken “Onze resultaten tonen aan dat laptops in de klas – zelfs als ze gebruikt worden zoals bedoeld en niet gebruikt worden voor het winkelen bij Amazon – nog steeds negatief van invloed zijn op de academische prestaties” aldus hoofdauteur van de studie Pam Mueller, psycholoog aan de Princeton University. Samen met Daniel Oppenheimer , nu aan de Universiteit van Californië in Los Angeles ( UCLA ) heeft Mueller in experimenten het leereffect gemeten bij het maken van notities met de hand en met het toetsenbord. Als eerste kregen 65 studenten telkens in kleine groepen video lezingen over interessante maar minder bekende onderwerpen. Ze moesten aantekeningen maken hetzij op laptops of met een pen en blocnote zoals ze gewend waren. Daarna gevolgd door een aantal afleidingstaken die met name het werkgeheugen belastten. Een half uur later moesten ze vragen over de inhoud van de lezingen beantwoorden: ofwel feitenkennis zoals: “Welke drie problemen in het ontcijferen van de Indus-schrift hebben de onderzoekers genoemd ” – Of conceptuele kennis , zoals : ” Wat is er zo opmerkelijk aan de bovenstaande voorbeelden van het Indus-schrift? ”
Pengebruikers slimmer met inzichtvragen
Ging het over feitenkennis dan scoorde laptop zelfs vergelijkbaar met pen en papier – maar op conceptuele of inzichtvragen , zoals het testen van een inhoudelijk begrip, deden de Laptop-proefpersonen het veel slechter. Daarnaast bleek uit een controle dat gedetailleerd meeschrijven niet tegelijkertijd meer begrip oplevert, want de digitale notities hadden aanzienlijk meer woorden dan de hand geschrevenen. Significant vaker werden ook de formuleringen van de lezing letterlijk overgenomen via het toetsenbord.
“Mogelijk zijn de mensen langer bezig met het verwerken van een met de hand geschreven notitie dan om het typen op de laptop, waardoor ze moeten kiezen voor alleen de meest belangrijke informatie” schrijven de onderzoekers. Wie snel kan typen heeft gewoon de neiging om het woord voor woord op te schrijven zonder na te denken. Wie langzaam is omdat ie schrijft moet efficiënt filteren en het belangrijkste samenvatten in eigen woorden.
Niet “dom meeschrijven”
Daarom waarschuwen Mueller en Oppenheimer voor “stompzinnige aantekeningen.” Zelfs binnen elk van de twee groepen werd bevestigd dat hoe harder iemand had meegeschreven, hoe beter hij het zich ten opzichte van de collega’s herinnerde. Maar ook hier gold: Hoe meer je letterlijke meeschreef hoe minder het bleef hangen. Wie in plaats daarvan met pen of met toetsenbord de ruwe inhoud had opgeschreven onthield het significant beter.
Vervolgens ontwierpen de onderzoekers een tweede test naar aanleiding van deze samenhang en riepen expliciet op om woordelijke notities te vermijden. Ook dit leidde niet tot merkbaar betere resultaten – de gewoonte of de neiging bleek sterker dan de intentie. Een andere vergelijking in de follow-up een week later onderbouwd tenslotte de resultaten: Nog steeds konden de pen-en-papier proefpersonen zich beter aan de inhoud van de hoorcolleges herinneren als de laptop-kandidaten- zelfs nadat ze beiden hun aantekeningen weer mochten lezen.
Eerdere studies hadden al het verschil tussen schrijven en typen onderzocht met behulp van hersenscans en daaruit bleek dat het schrijven met de hand blijkbaar een ander deel van de hersenen aanspreekt dan het typen. Andere studies met laptops in de collegezaal toonden aan dat deze apparaten meestal minder nuttig waren – vooral vanwege de multitasking-effecten en het snelle afleidingseffect door spelletjes, weg van de inhoud.
Gebruik het handschrift-effect in het digitale tijdperk
“Ik vermoed dat we niet veel mensen zullen overtuigen om terug te keren naar het notitieblok,” zegt Mueller over de resultaten – maar er zijn momenteel verschillende nieuwe technieken met tablets en elektronische pennen waarbij je het handschrift-effect wel kunt toepassen. Uiteindelijk moet het noteren zelf bewuster worden opgepakt, adviseert de onderzoekster . Voor het optimaal leren moet je quasi gedwongen worden om de gegevens niet zomaar klakkeloos op te schrijven , maar meteen al bij aankomst te verwerken. ( Dorte Sasse )/( anw/ple)
