Wereldwijd schuiven bedrijven zo met hun winst dat ze zo min mogelijk belasting hoeven te betalen. De politiek lijkt daar nu steeds meer ontstemd over te raken. Ook IT-bedrijven komen daarbij in het vizier. Maandag kregen vertegenwoordigers van Amazon, Starbucks en Google in een openbare zitting vragen van het Brits parlement over hun belastingpraktijken.
Voor Amazon beantwoordde de ‘director of public policy’ Andrew Cecil de vragen, zoals te lezen in de Wall Street Journal. Een parlementariër wilde van hem weten hoe hoog de omzet van het bedrijf afgelopen jaar in Groot-Brittannië was geweest. “Wij hebben omzetten op landniveau nog nooit bekend gemaakt”, antwoordde Cecil en ook bij verdere vragen gaf hij ontwijkende antwoorden. Commissievoorzitter Margaret Hodge had er vervolgens genoeg van. “U weet helemaal niets. U komt naar ons zonder enige informatie. We zullen iemand laten komen die ons antwoord kan geven. Dit is niet acceptabel.”
Voor grote bedrijven is het heel makkelijk om hun belastinguitgaven tot een minimum te beperken door inkomsten te verrekenen met dochterondernemingen in belastingparadijzen. Dat is voor zover bekend volledig legaal, maar in de woorden van Hodge misschien wel “immoreel”. Vooral technologiebedrijven kunnen hun belastingtarieven makkelijk omlaag brengen.
Bedrijven als Google en Amazon kunnen per slot van rekening overal ter wereld zitten om digitale producten als boeken, films, muziek en advertentieruimte te verkopen. Natuurlijk zoekt zo’n bedrijf dan de locatie uit waar de minste belasting hoeft te worden betaald. In Europa is dat vooral Ierland. Volgens een overzicht van de industrielandenorganisatie OECD zit het belastingtarief voor bedrijven daar op 12,5 procent. In Groot-Brittannië is dat 24,0 procent en in Frankrijk zelfs 34,4 procent. Nederland en België vragen respectievelijk 25,0 en 34,0 procent.
Apple geldt als een van de pioniers op het gebied van creatieve belastingboekhouding. Het bedrijf haalde onlangs nog de kranten door slechts 2 procent belasting te betalen op in het buitenland geboekte winst. De New York Times beschreef dit voorjaar al uitgebreid een systeem met de bijnaam ‘Double Irish with a Dutch Sandwich’. Daarbij worden gelden via Ierse en Nederlandse dochterondernemingen naar Caribische belastingparadijzen doorgesluisd. “Vandaag de dag wordt deze methode door honderden andere bedrijven gebruikt”, stelde de krant vast.
Maar de weerstand groeit. De Duitse en Britse ministers van Financiën besloten onlangs internationale standaarden voor ondernemingsbelasting op de kaart te zetten. Bij een bijeenkomst van de G20-ministers van Financiën in Mexico begin deze maand riepen ze hun collega’s op de belastingsluiproutes gezamenlijk aan te pakken.
Ook Frankrijk voert de druk op en eist dat Amazon belastinggeld terugbetaalt. Inclusief boetes komt dat op zo’n 198 miljoen euro voor de periode van 2006 tot 2010, aldus de Daily Mail. Amazon laat de inkomsten uit de Europese business blijkbaar via een dochter in Luxemburg lopen om belastinggeld uit te sparen. Het bedrijf heeft al aangekondigd zich met alle middelen tegen de vordering te zullen verweren. Frankrijk kijkt momenteel ook naar de belastingbetalingen van Google.
In de VS is het probleem ook bekend. Al in september hield de Amerikaanse senaat zich bezig met de belastingtrucs van bedrijven. Volgens een rapport van de senaat zouden tussen 2009 en 2011 alleen al 21 miljard dollar door Microsoft, 24,2 miljard door Google en 35,4 miljard door Apple langs de fiscus gesluisd zijn. Ook HP werd als voorbeeld genoemd voor ondoorzichtige kapitaaltransfers naar belastingparadijzen. In de afgelopen decennia is de bijdrage van bedrijven aan de Amerikaanse belastinginkomsten steeds verder afgenomen. Bedrijven als HP verklaarden daarop dat ze nooit kritiek gekregen hebben op hun belastingaangiftes.
